In Nederland krijgt bijna 20% van de volwassen te maken met een periode van depressie en ook bij jongeren komt het vaak voor. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor de preventie van depressie. Er is veel winst te behalen als we meer zouden investeren in preventie. Depressieve klachten kennen vele oorzaken en het is onjuist om te denken dat er één oplossing is voor al deze verschillende vormen van depressiviteit. Momenteel is er veel aandacht voor activiteiten die de zogenaamde ‘geluks-hormonen’ stimuleren: dopamine, oxytocine, serotonine en endorfines. M.n. is er veel aandacht (ook door farmaceuten) voor serotonine.

Het idee achter de preventie van depressieve klachten is dat we onze balans moeten verbeteren en dat dit zich laat afspiegelen in ‘gezonde levels’ van bovengenoemde hormonen. Als je kijkt waar momenteel de meeste aandacht naar toe gaat, zijn dat lichamelijke beweging/inspanning, positief denken, ontspanning, omgaan met stress, timemanagement en meditatieve technieken. Er zijn vele artikelen en rapportage dat hiermee gunstige effecten kunnen worden verkregen, maar ook weer vele die het tegendeel aantonen. We moeten echter niet vergeten dat van alles en nog wat het label depressie krijgt (zonder dat we naar de oorzaken kijken) en steeds één interventie beoordelen die alles moet oplossen. Deze ‘one solution fits all’ benadering is misschien niet de meest verstandige.

In de oude yoga en Boeddhistische systemen is veel aandacht geschonken aan het concept ‘een gezond lichaam en een gezonde geest’. Belangrijk is dat lichaam en geest nauw met elkaar verbonden zijn en het is misschien beter om deze twee als een geheel te beschouwen: één body-mind complex, ondeelbaar met elkaar verbonden. Het is de opvatting dat innerlijke balans niet zonder een gezonde, rustige geest en een gezond lichaam kan. Vandaar dat er veel aandacht is voor een integrale benadering van het geestelijk functioneren (waaronder positief denken en stress reductie), lichamelijke oefeningen (zoals we die kennen uit de verschillende yoga-scholen), sport, gezonde voeding en meditatie. Belangrijk is, dat deze elementen integraal met elkaar verbonden zijn. Voor de een zal sport en yoga-oefeningen (asana’s) misschien het meest effectief zijn, terwijl voor een ander meditatie behulpzaam kan zijn. Zoals gezegd is de ene vorm van somberheid niet gelijk aan de andere.

Uit de cijfers blijkt dat veel mensen vatbaar zijn voor depressie. Voorkomen is dan ook beter dan genezen. Het is nuttig om in je gewone leven aandacht en tijd te besteden aan innerlijke balans en een goede mix te vinden tussen inspanning en ontspanning, waarbij je leert je denken te beheersen en aandacht hebt voor gezonde voeding, goed timemanagement, voldoende lichamelijk beweging en sport. Het is echter ook een gegeven dat mensen het moeilijk vinden om deze balans in het dagelijks leven te vinden zonder even uit hun dagelijkse routine te stappen. Van oudsher zijn in de verschillende tradities hiervoor retraites georganiseerd, waar deze aspecten allemaal een plek hebben. Het is een (korte) periode dat je even tijd neemt voor jezelf en investeert in je eigen balans. Het is niet een ontsnappen aan je verplichtingen, maar een diepe investering in jezelf waardoor je beter kunt functioneren en mogelijk depressie kunt voorkomen. Hoewel retraites niet specifiek zijn uitgevonden voor de preventie van depressie, is het mijn stellige overtuiging dat deze retraites zeker meehelpen om om te gaan met de stress en druk van het leven en zo een grote bijdrage leveren. Je investeert niet alleen in één aspect, maar in de verschillende aspecten. Het is een integrale benadering om je innerlijke balans te verbeteren.

Omdat het idee om tijd te reserveren voor een retraite niet voor iedereen vanzelfsprekend is, is hier nog een link met meer achtergrondinformatie en tevens een link voor het retraiteprogramma dat wij aanbieden.

Mochten er vragen of opmerkingen zijn: stuur dan een mailtje, dat wordt gewaardeerd.

Auteur: Mehdi Jiwa