Op zich een wonderlijke ontwikkeling: yoga en meditatie zijn onderdelen van complexe systemen en vragen veel van de beoefenaars. Het was nooit een product voor de massa en toch zijn er tegenwoordig honderdduizenden mensen geïnteresseerd in yoga en meditatie. Maar tevens valt op dat de meeste mensen niet veel tijd willen besteden aan yoga of meditatie en dat beide technieken vaak worden aangeboden ontkoppeld van hun spirituele context. En hier schuilt een gevaar.

Yoga (lichaamshoudingen) en meditatie helpen mee om een betere vitaliteit, bewustwording en balans te krijgen; het verbetert onze energiehuishouding en door deze technieken kunnen we beter met stress omgaan. Dat is mooi, maar we moeten ons realiseren dat deze technieken hier oorspronkelijk niet voor bedoeld waren. Zij waren onderdeel van een (complex) systeem dat een hoger doel had. Een belangrijk aspect was om de mens meer uit zijn egocentrisch wereldbeeld te krijgen en in verbinding te brengen met een grotere harmonie.

Yoga en meditatie zijn onlosmakelijk verbonden met een bepaalde levensstijl, een ‘ethica’ waarbij zuiverheid, geweldloosheid etc. een belangrijke plaats innemen. Vervolgens zijn de asana’s (lichaamshoudingen) onlosmakelijk verbonden met de ademtechnieken, die gezamenlijk weer resulteren in een vermogen om de aandacht naar ‘binnen’ te richten en te komen tot concentratie van de geest die zich verder ontwikkelt tot meditatie. Meditatie was geen op zichzelf staande techniek. In het achtvoudige yogasysteem van Patanjali was het de 7^e stap en in het Boeddhisme is het het 7^e aspect van het Achtvoudige Pad. Het is een discipline voor ‘gevorderden’. Hoe kan het dan dat men vandaag de dag met Apps, filmpjes, CD’s en Podcasts allemaal aan het mediteren slaat en dat het ook nog effect heeft? Er zijn een aantal mogelijke verklaringen, maar de belangrijkste is misschien wel dat men de meditatie losgemaakt heeft van het systeem waar het toe behoort. Iedereen kan meditatie (en yoga) gebruiken zonder zelf veel inspanning te hoeven leveren en je kunt zelfzuchtige motieven gewoon laten voor wat ze zijn. Was het inzicht dat je gevangen zit in een zelfzuchtig zelfbeeld vroeger een impuls om er iets aan te gaan doen, nu bestaat het gevaar dat meditatie gebruikt wordt om je een goed gevoel en meer energie te geven, zodat je de schaduwzijde van het leven vanuit zelfzuchtige motieven niet of veel minder ervaart.

Leven vanuit een zelfzuchtig, egocentrisch wereldbeeld betekent veelal dat je de omgeving als onveilig ervaart. Wat kunnen anderen je wel niet aandoen? Hoe zorg ik dat wat van ‘mij’ is mij niet wordt afgenomen? Hoe zorg ik dat mijn belangen gedekt zijn? Een dergelijke manier van leven is moeilijk verenigbaar met het in harmonie leven met je medemens, je omgeving en met de natuur. Dit laatste is nu één van de hogere doelen van de yoga en meditatie. Dit kan echter alleen bereikt worden als deze technieken verbonden blijven met hun wortels, met de filosofie en het systeem waartoe zij behoren.

Als we de technieken afsnijden van hun wortel en ontkoppelen van de filosofie en het systeem, bereiken we misschien een paar ‘quick wins’, die op zich waardevol zijn (b.v. toename innerlijke rust en reductie van agressie), maar bereiken we niet de diepte waar deze technieken werkelijk voor bedoeld zijn. Vandaar mijn warme pleidooi om de filosofie en het systeem ‘heel’ te laten en te blijven onderzoeken waar deze systemen voor staan en wat ze je werkelijk willen leren en je niet te laten verleiden tot ‘cherry picking’.

Wil je reageren? Stuur een mailtje naar info@cynham.nl