Wat een retraite te bieden heeft: voeding, water en rust

Langzaam aan gaat het retraiteseizoen weer beginnen. De voorbereidingen zijn in volle gang en de behoefte aan retraites is groot. Voor veel mensen is de spanning van de afgelopen tijd te veel geweest en dat laat zijn sporen na. Tijd om weer even te herstellen en je op te laden.

Wat is een retraite precies?

Steeds weer krijgen we de vraag: ‘wat is een retraite en wat gebeurt daar precies?’ We kunnen het op allerlei manieren beantwoorden. Hier is een poging om deze belangrijke vraag te beantwoorden.

Een retraite is je even terugtrekken in een ‘oase’ waar je weer tot jezelf kunt komen. Net als een oase in een woestijn, kan je er voeding vinden en water en is er rust en veiligheid. Maar wat betekent dat in de praktijk?

Er is voeding voor lichaam, geest en ziel

Laten we kijken naar voeding. Er is fysiek, gezond voedsel dat goed is voor je lichaam. Veel mensen die bij ons komen, verzorgen zich niet al te best. Ze hebben geen tijd, geen zin en geen energie om veel tijd te besteden aan hun voeding en leven zo vaak op eenzijdig en ongezond voedsel. Daar kunnen we wat aan doen.

Maar er is meer. De retraite en de retraitecentra hebben meer soorten voedsel aan te bieden. Naast het fysieke voedsel is er geestelijk voedsel. Naast de rust en de natuur, de prikkelarme omgeving die zo heilzaam is om de geest tot rust te laten komen, zijn er ontmoetingen en gesprekken (indien gewenst), plekjes om te zitten of mooie boeken te lezen, gelegenheid om te wandelen. Allemaal ‘zachte’ indrukken voor al je zintuigen. Dat is allemaal geestelijk voedsel.

Daarnaast is er ook tijd en ruimte om stil te luisteren naar je eigen innerlijk. Je kunt je vragen overwegen en kijken wat er voor antwoord komt. Echt luisteren naar jezelf en er de tijd voor nemen. Deze vorm van stilte eventueel aangevuld met stille overweging en meditatie, is spiritueel voedsel. Het woord ‘spiritueel’ is misschien een beetje beladen, maar hier wordt met ‘spiritueel’ bedoeld dat je je afvraagt wat het leven van je wil, wie je bent, wat het ‘grote plan’ is waarin je terecht gekomen bent en wat het doel en de zin van je leven is. En nog veel meer van dergelijke vragen.

Dit zijn de drie soorten voedsel die je in een retraite kunt vinden.

De drie kwaliteiten van water

En dan is er water. Ook water heeft drie belangrijke kwaliteiten. Natuurlijk is er het water om te drinken dat samen met het fysieke voedsel je weer kracht en vitaliteit geeft. Maar water heeft meer te bieden: het is er ook om je schoon en fris te maken. Het is er om het ‘stof van de wereld’ van je af te wassen. Dit werkt fysiek (douchen, zwemmen etc.), maar ook geestelijk. Het geluid van stromend water is heilzaam; het kijken naar water is heilzaam; met je voeten in het water zitten of echt gaan zwemmen is heilzaam, niet alleen voor je lichaam, maar ook voor je geest.

En dan is er een kwaliteit van water die erg belangrijk is gedurende een retraite: water heeft een spiegelend vermogen. Je kan het opperklak van ‘rustig’ water gebruiken om jezelf erin te spiegelen. Dat is een spirituele kwaliteit van water.

Rust, stilte en veiligheid

En dan is er tijdens een retraite en in een retraitecentrum rust. Er is rust en veiligheid. Allereerst valt op dat de meeste mensen die naar een retraite komen, erg moe zijn. Fysieke rust, weer even ‘bij slapen’ is belangrijk en kan en mag natuurlijk.

Dan is er de geestelijke rust. Je kunt je ontspannen. Je bent goed zoals je bent, je hoeft je niet te verdedigen en niemand wil je wat aandoen. Rust betekent dat de ‘overlevings-knop’ even uit mag. Dit heeft zijn weerslag op je lichaam en geest. Eenvoudig gezegd (misschien een beetje te eenvoudig) kan je stellen dat een deel van je autonome zenuwstelsel (de orthosympaticus) die je activeert als je in een onveilige situatie bent en heel alert moet zijn en snel moet kunnen reageren als er iets gebeurt, even ‘uit’ kunt zetten. Dan neemt een ander deel van je autonome zenuwstelsel het over (de sympathicus) dat actief is als je je veilig en ontspannen voelt. De rust en veiligheid die je ervaart tijdens een retraite maakt inderdaad dat lichaam en geest weer in balans komen en dat je je kunt ontspannen.

De spirituele rust ervaar je in je stille overweging en in je meditatie. Daar maak je weer even verbinding met jezelf. Daar kun je op het diepste niveau rusten. Het is een gevoel van ‘weer even thuis te komen’. Deze rust is essentieel om het gevoel te hebben dat je je leven ten volle leeft en niet vast zit in alleen maar overleven en het organiseren van je leven, is essentieel voor een zin- en betekenisvol leven leidt.

Dit is wat een retraite je te bieden heeft. Niet één keer, maar iedere keer weer. Het is net een oase;  er is voedsel, water en rust en veiligheid op drie niveaus. Daarna keer je terug naar de wereld nieuwe energie om aan je gezin, familie, vrienden en je werk uit de delen.