Vidya-meditatie en het leren te ‘dobberen op’ en het meenemen van vragen in je meditatie

Momenteel zijn we druk bezig de vidya-meditatie beter uit te werken en uit te leggen hoe je deze eenvoudige, maar zeer effectieve methode kunt gebruiken in je eigen leven. Ik heb er al verschillende blogs aan gewijd (als je ze wil lezen: zie onze website onder blogs.)

Vragen over de techniek van de vidya-meditatie

Er komen veel vragen binnen die deels gaan over de techniek van de vidya-meditatie, maar ook hoe je deze meditatiemethode kunt gebruiken voor dingen die in je leven spelen. Bijvoorbeeld: kan je de vidya-meditatie ook gebruiken om bepaalde vragen waar je mee zit op te lossen, of kan je hem ook gebruiken om bepaalde problemen die je hebt, op te lossen? Verder werd er ook vaak gevraagd of je de vidya-meditatie kan gebruiken om meer inzicht te krijgen in je eigen functioneren en waarom je altijd op een vaste manier reageert in bepaalde situaties.

Vidya-meditatie ‘graaft tot de wortel’

Interessante vragen die heel relevant zijn. De vidya-meditatie komt uit de wereld van de Indiase Upanishads[1]. Daar is hij het mooiste uitgewerkt, maar hij is breed toepasbaar bij het filosofisch onderzoek en ook in de psychologie is het een bruikbare methode. We moeten echter wel een paar dingen onderscheiden: de vidya-meditatie ‘graaft tot de wortel’ en gaat door en door totdat je bij het tijdloze, universele deel van de kennis komt. Deze kennis is niet meer aan een bepaalde cultuur of tijd gebonden en is van en voor alle mensen, waar en wanneer ze ook maar zijn geboren. De kern van de methode is om vragen ‘heel’ te laten en niet primair te streven naar het vinden van antwoorden, maar juist de vragen te gaan ‘leven’. De vraag komt ergens vandaan. Niet iedereen heeft dezelfde vragen op hetzelfde moment. Toch zijn er vragen die ieder mens vroeg of laat stelt. Dit is het spirituele deel van de mens: het willen weten waarom hij leeft, wat de betekenis is van het leven, wat je taak is in het leven en hoe je dat vorm kunt geven. En nog veel meer van dergelijke vragen.

Laat vragen ‘heel’

Door deze vragen, als ze opkomen, niet meteen te beantwoorden, maar heel stil in de meditatie mee te nemen en te kijken vanuit een neutrale positie wat er opkomt en gebeurt, gaat de deur die toegang geeft tot verbinding met lagen in jezelf die niet uitsluitend individueel zijn, maar ook een collectief deel hebben, langzaam open. Je komt als het ware met een laag in contact die van alle mensen is, uit het verleden, het heden en de toekomst.

Vidya-meditatie om meer inzicht te krijgen op je eigen functioneren

Als je de vidya-meditatie wil gebruiken om meer zicht te krijgen op je eigen functioneren, dan werkt deze methode ook, maar je moet wel goed letten op een paar zaken. Belangrijk is dat je ‘neutraal’ blijft en niet meteen een mening hebt over wat je meent te zien of te begrijpen. Ook is het essentieel dat je geen etiketten ‘goed’ of ‘fout’ of dit is ‘mijn’ schuld of ‘zijn of haar’ schuld op wat je ziet, gaat plakken. Dan stopt het proces. Je moet dus leren incasseren en het onderzoek doen met ‘je handen op je rug’. Het kan zijn dat je mooie dingen zult zien, maar het kan ook tegenvallen. Blijf neutraal en let op: geen conclusies, geen oordeel, geen meningen en geen adviezen (of willen veranderen).

Ga niet te ver met deze methode

Belangrijk is ook dat je de methode niet te ver doorvoert, d.w.z. voorbij het punt van je eigen functioneren. Dat kan wel bij de meditatie op de tijdloze, universele kennis, maar nu wil je inzicht krijgen in eigen functioneren. Als je de meditatie zijn werk laat doen, voert hij je voorbij je individualiteit en krijg je zicht op de ‘mantra’s’ die ver voorbij je eigen gedrag liggen, bijvoorbeeld de mantra dat je uitgaat van een tekort of jezelf niet goed, mooi of zuiver vindt. Lange tijd hebben religies geprobeerd ons te doen geloven dat we ‘zondig’ of nog erger waren. Gelukkig kan je ook verbinding maken met mantra’s die je in je ‘licht’ zetten en in je kracht, straling etc. Echter, dit niveau past beter bij het zuivere, continue filosofische onderzoek (vichâra) dan bij de psychologische benadering. Als je weet hoe de methode werkt kan je hem op beide gebieden goed gebruiken.

Vidya-meditatie en het verwerken van verdriet

Tot slot nog een toepassing: het verwerken van pijn en verdriet. We lopen allemaal ‘wonden en littekens’ op in ons leven. Soms is pijn en verdriet niet gemakkelijk op te lossen omdat de mensen, waarmee je iets had willen uitspreken, iets had willen oplossen, er niet meer zijn, of omdat wij er eenvoudig niet toe in staat zijn. Voor dit type pijn en verdriet, dat ik graag vergelijk met ‘stenen’ die je in je systeem hebt, is de vidya-meditatie ook behulpzaam. Je kunt een moeilijke situatie, trauma of verdriet meenemen in je meditatie en net als een vraag die belangrijk voor je is, hem heel stil laten rusten, zonder hem aan te raken. Dit ‘dobberen op’ kan je ook gebruiken bij het verwerken van verdriet of pijn. Wat de vidya-meditatie doet, is vanuit de neutrale positie, stap voor stap de bindingen die je hebt met de pijn of het verdriet los te maken.

Hoe werkt de vidya-meditatie bij het verwerken van verdriet en pijn?

De vidya-meditatie zal misschien niet de gebeurtenis die je verdriet en pijn heeft bezorgd laten verdwijnen, maar wel de bindingen die je er mee aangegaan bent. Door het stap voor stap loslaten van deze bindingen kunnen deze ‘stenen’ weer meegegeven worden aan de stroom’. Ook voor deze toepassing geldt dat je de meditatie gebruikt tot het niveau van het ‘loslaten’ en niet verder gaat, want dan ga je voorbij aan je individualiteit. Op zich is dat ook prachtig, maar dan kom je weer terecht in het diepgaande filosofisch onderzoek. In de vidya-meditatie kan je mooi ontdekken dat psychologie en filosofie één continuüm zijn: het zijn verschillende aspecten van één proces. Vanuit het standpunt van de vidya-meditatie bekeken’, is het verstandig om filosofie, spiritualiteit (waaronder religie) en psychologie als één ondeelbaar geheel te beschouwen.

Wil je reageren? Stuur mij een mail naar: info@filosofieenmeditatie.nl

 

[1] Upanishads zijn onderdeel van de Vedische traditie. Zij zitten vol met  diepe spirituele kennis die deels verborgen zit. Hoewel de Upanishads duizenden jaren oud zijn en behoren tot de hindoeïstische cultuur, bevatten zij tijdloze, universele kennis die ook voor onze tijd en samenleving heel relevant is. Om contact te maken met het tijdloze en universele deel van de kennis die in de Upanishads verborgen zit, is de vidya-meditatie bij uitstek geschikt.

De verschillende fasen van de vidya-meditatie

Een terugblik op het afgelopen anderhalf jaar

De afgelopen anderhalf jaar is er veel gebeurd. De coronaepidemie heeft naast heel veel nare dingen ook een paar positieve dingen gebracht. Onze studies moesten via Zoom lopen en daarmee hebben we veel mensen kunnen bereiken en hopelijk ook een beetje kunnen helpen om gericht te blijven op ‘licht’ en niet weg te zakken in de duisternis van de lockdown en de gevolgen van de corona infectie.

Wij hebben ook heel veel e-mails gekregen en gesprekken gevoerd via Zoom. De emails en de gesprekken zijn het afgelopen jaar veranderd: eerst waren ze redelijk oppervlakkig en ‘echte’ dingen werden toch live besproken. Het laatste jaar zijn de e-mails veel dieper geworden. Ook de reacties op de verschillende studies werden uitgebreider en hebben mij enorm geïnspireerd. Geïnspireerd om door te gaan, maar ook om enkele onderwerpen uit te werken en aan te bieden waarvan ik dat in het verleden nooit zou hebben gedaan.

Introductie van de vidya-meditatie

Eén van deze nieuwe dingen is de vidya-meditatie. Deze, voor velen onbekende vorm van meditatie, is bijzonder krachtig en gemakkelijk te leren. Vroeger werd er nogal geheimzinnig over gedaan, omdat je eerst met de ‘klassieke’ meditatie bekend moest zijn en voldoende ervaring moest hebben opgebouwd om vervolgens met de vidya-meditatie aan de slag te kunnen gaan. Maar nu zoveel mensen al ervaring hebben met meditatie, is het anders. We hebben geprobeerd om deze methode aan te bieden d.m.v. vidya’s in de Bhagavad Gita. Van de Bhagavad Gita zijn verschillende video’s door ons gemaakt in de coronatijd: alle 18 hoofdstukken zijn besproken en er zijn verschillende video’s van de vidya’s in de Bhagavad Gita gemaakt (je kunt ze vinden via onze website onder ‘media’ of op ons YouTube kanaal: Filosofie en Meditatie). Ik heb eerder een paar blogs over deze meditatievorm geschreven. Als je er nog niet vertrouwd mee bent, klik dan eens hier of hier.

De feedback was zo positief dat ik begonnen ben met het schrijven van 2 boeken waar deze meditatie verder in wordt uitgewerkt. Het eerste boek is klaar en gaat naar de uitgever: ‘De Kennis van de Upanishads, haar boodschap voor onze huidige tijd’. Ik ben nu bezig met ‘Inleiding tot de vidya-meditatie. In contact komen met universele, tijdloze kennis’. Ik hoop het boek in een paar maanden af te ronden.

De woorden leren en proberen te begrijpen

Nu zoveel mensen ermee bezig zijn, is het goed om de vier fasen van de vidya-meditatie te bespreken. Het is niet moeilijk en waarschijnlijk herken je ze al:

De eerste fase is de fase waarin je probeert de woorden of de tekst (de uitspraken die je wil meenemen in je meditatie) probeert te begrijpen. Je richt je aandacht op de tekst, leest er over (bijv. commentaren), denkt er over na en kijkt of je de kennis die in de woorden besloten ligt, herkent in je eigen leven.

De ‘stille overweging of het ‘dobberen op’

De tweede fase bestaat uit ‘stille overweging’: het ‘dobberen’ op of het ‘zitten op een ei’ zoals een vogel dat doet. Geduldig, natuurlijk en ontspannen. In onze traditie wordt het ook beschreven als ‘het meenemen van de woorden in de stilte van je hart’. Je hebt er verder geen mening over en trekt geen conclusie. Je kijkt alleen maar heel stil toe. Als er iets opkomt: prachtig en als het weer weggaat: prachtig. Je blijft neutraal en raakt niets aan.

In verbinding komen met de kennis die ‘achter de woorden’ ligt

De derde fase is het ‘in contact komen met de kennis ‘achter/voorbij de woorden’. Dit is een super interessante fase. De woorden die je eerst wilde begrijpen en beoordelen op hun juistheid, blijken nu ‘poorten’ te zijn waar je doorheen kunt gaan en dan zie je een andere realiteit. Een voorbeeld kan dit misschien illustreren en ik neem nu eens een voorbeeld dat niet uit boeken komt, maar uit de muziek. In mijn jeugd ‘dobberde’ ik vaak op bepaalde stukken muziek. Eén van mijn meest geliefde componisten is Mozart. Bepaalde stukken hadden zo’n diepe uitwerking op mij, zij raakten mij zo die, dat ik mij afvroeg waarom dat was. Wat was er zo speciaal aan dat stuk? En waarom hadden bijna alle werken van Mozart deze uitwerking op mij? ‘Dobberen’ en kijken wat er boven kwam. We noemde dit toen nog geen vidya-meditatie, maar achteraf bleek het wel ‘vidya-meditatie’ te zijn. I.p.v. dat ik er achter kwam waarom deze muziek zo’n uitwerking op mij had, gebeurde er iets anders: ik ging anders luisteren naar muziek en kijken naar fenomenen in de wereld. Het ‘dobberen’ veranderde mijn oren en ogen en mijn kijken en denken. Ik neem speciaal dit voorbeeld, omdat je niet moet denken dat deze vorm van meditatie alleen werkt met tekst en woorden. Het werkt ook met muziek en eigenlijk alle andere vormen van kunst en ook de natuur is een onuitputtelijke bron voor deze meditatievorm.

Het spiegelen van de kennis in de activiteiten van alle dag

En dan is er nog een fase:  het continu spiegelen van de zuivere kennis in de activiteiten van alle dag. De vidya-meditatie kruipt in je en je draagt het met je mee. Het voorbeeld dat ik gaf over de muziek van Mozart en de uitwerking die het had (en heeft) op mij, is niet iets dat je alleen overweegt als je er ‘voor gaat zitten’. Je draagt het altijd bewust of onbewust bij je. De uitspraak ‘het polijsten van de eeuwige spiegel’ is oorspronkelijk voor iets anders bedoeld, maar zeker ook van toepassing op de vidya-meditatie. ‘Het polijsten van de eeuwige spiegel’, is trouwens een prachtige uitspraak om mee te nemen in je vidya-meditatie.

Tot slot: de vier fasen zoals beschreven, lopen door elkaar en je reist steeds weer heen en weer tussen de verschillende fasen. Het is misschien een beetje kunstmatig de vidya-meditatie zo te benaderen, maar ik hoop dat het je helpt is bij het oefenen van deze prachtige meditatiemethode.

Heb je vragen of wil je reageren? Stuur dan een mailtje naar:
meditatie@filosofieenmeditatie.nl