Archief van de maand: december, 2021

De lange reis van de spiritualiteit

Spiritualiteit is voor veel mensen een belanden term. Als je vraagt wat het begrip betekent en waar het voor staat, krijg je hele verschillende antwoorden. Hoe komt dat? Hier zit een interessant verhaal achter. Laten we het bekijken.

Vaak denk je dat een woord of begrip één ‘echte’ betekenis heeft

Vaak denk je dat een woord of begrip één ‘echte’ betekenis heeft: de werkelijke of juiste of ware betekenis. Als iemand iets anders zegt, komt dat omdat diegene het verkeerd ziet of niet goed begrepen heeft. Maar misschien kan je niet spreken of één juiste definitie of betekenis van het begrip spiritualiteit.

Het begrip spiritualiteit gaat terug naar het begrip geest (spiritus) in de breedste zin van het woord

Het begrip spiritualiteit gaat terug naar het begrip geest (spiritus) in de breedste zin van het woord. Het verwijst ook naar ‘in beweging gezet worden’ en een ‘levend mens’ te zijn. Spiritus betekent ook ‘adem’, wat weer verwijst naar ‘leven’. Spiritualiteit is voor een lange tijd sterk (onlosmakelijk) verbonden geweest met religie en al in de Middeleeuwen ontstond de dualiteit tussen spiritualiteit (de geestelijke kant) en de materiële en zintuiglijke kant van het leven. Al snel kreeg dit de betekenis van ‘licht’ tegenover ‘duisternis’. De kerk eigende zich het begrip spiritualiteit toe en mensen waren nauwelijks in staat om hun eigen ervaringen en meningen omtrent dit begrip te formuleren. Een andere invulling te geven aan spiritualiteit dan die van de kerk was bedreigend en werd beschouwd als een ‘aanval’ op het officiële standpunt van de kerk. Dit proces heeft niet alleen in ons deel van de wereld plaatsgevonden, maar ook in andere delen: binnen het hindoeïsme, de islam en ook in het boeddhisme is het niet anders geweest. Conflicten, vervolgingen, strijd en zelfs oorlogen zijn het gevolg geweest en tot op de dag van vandaag gaat dit door. Dit lag en ligt niet aan het begrip spiritualiteit. Door mensen wordt het gebruikt en ‘geladen’ met een energie die niets met geest of leven te maken heeft.

Wanneer de spiritualiteit los kwam van de religie

We realiseren ons veelal niet dat wij in een hele bijzondere tijd leven. Het is een tijd met nieuwe mogelijkheden. Pas na WO II, halverwege de 20^e eeuw kwam het begrip spiritualiteit uit de greep van de religie en kwam het langzaam in het domein van de individuele mens die zijn eigen onderzoek kon doen en zelf kon ervaren wat spiritualiteit in zijn of haar leven betekende. Mensen die op zoek gingen, kregen vaak tegenwerking en begrippen als ‘sektes’, ‘hersenspoelen’ en dergelijke deden hun in trede.

Wij zijn de eerste of misschien de tweede generatie die voor het eerst zelf betekenis mag geven aan het begrip spiritualiteit. Een grote verantwoordelijkheid, want het is de drijvende kracht in je leven. Het is niet statisch, maar juist heel dynamisch. Het past zich aan aan de persoon en de omstandigheden. Hoewel de vormen verschillen, blijft de betekenis toch hetzelfde: dat wat je ten diepste bent en wat je van daaruit in beweging zet en je vult met geestkracht. Ook dit zijn maar woorden. Je moet de woorden leven, tot een levende realiteit maken.

Spiritualiteit is een mantra

Spiritualiteit is meer een ‘mantra’ dan een begrip. Met mantra wordt hier niet een woord bedoeld met een gedefinieerde betekenis, maar een geladen begrip. Hier zit beleving in, gevoel, ervaringen, deels van je zelf, maar ook van anderen, van je familie, omgeving, land en cultuur. Het wordt nog steeds geladen, het proces stop nooit. Zo kan de mantra ‘spiritualiteit’ een drijvende kracht in je leven worden (of is dat al) en maken dat je leven ‘betekenisvol’ en ‘zinvol’ leven is. Laten we dankbaar zijn dat wij dit onderzoek in alle vrijheid kunnen uitvoeren. Laten we hopen dat steeds meer mensen deze vrijheid mogen krijgen want het helpt je om schoonheid, rijkdom en liefde in ons zelf te vinden en van daaruit te leven.