Een retraite is even ’tijd voor jezelf’

Een retraite is even ‘tijd voor jezelf’. Je kan je even helemaal terugtrekken en in je eigen spiegel kijken en je in alle vrijheid afvragen of het klopt wat je doet en wat je niet doet. Hoe sta je in het leven? Ben je voornamelijk aan het ‘overleven’, ben je je leven voornamelijk aan het ‘organiseren’ of leef je je leven ‘ten volle’? Hoe staat het ermee? En: wat is de volgende stap die je gaat zetten? Wat kan je doen om (nog) meer vanuit je innerlijke kracht te gaan leven?

Wat maakt een retraitecentrum zo bijzonder?

Een retraitecentrum dat helemaal gewijd is en geladen is met de fijne energie die bij een retraite hoort, is een groot hulpmiddel. Wat maakt een retraitecentrum zo bijzonder? We hebben hier al een aantal jaren diepgaand onderzoek naar gedaan. Een belangrijke factor die uit nagenoeg alle evaluaties naar voren is gekomen, is de liefdevolle zorg die geboden wordt. Je kan dit voelen en ervaren in zorg voor de gebouwen en de tuinen, in de maaltijden en in de verschillende activiteiten die aangeboden worden.

We dachten dat de liefdevolle zorg tijdens de retraites de mysterieuze ‘X-factor’ was die de retraites zo bijzonder maakt. Maar zoals de oude Upanishads het zeggen: ‘als je denkt dat je het weet, weet je slechts een klein deel. Als je denkt dat je het weet, onderzoek (of mediteer) dan verder’. Zeker is dat de liefdevolle zorg erg belangrijk is. Het helpt je te ontspannen en helpt je om je veilig te voelen. Liefdevolle zorg maakt dat je je ‘thuis voelt’. En inderdaad een retraite is even weer ‘thuiskomen’ bij jezelf.

De kracht van een satsang

Maar dit is toch niet het hele verhaal. Er is nog een andere factor die zeker zo belangrijk is: de satsang. Ik heb al heel veel geschreven over wat een satsang is. Het is een groep mensen die bij elkaar komt en voldoet aan een aantal criteria: er is een gezamenlijk focus (meestal een spiritueel focus, maar dit hoeft niet), er is veiligheid, gelijkwaardigheid en er wordt gewerkt voor de ontwikkeling van iedereen en niet voor iemand in het bijzonder. Tot slot mag de groep niet te homogeen zijn, anders loop je het gevaar dat iedereen dezelfde ‘blinde vlekken’ heeft en kan je elkaar niet meer voldoende stimuleren om op een andere manier naar een probleem of situatie te kijken.

Gedurende de meeste retraites ontwikkelt de groep zich al snel tot een satsang. Dit gaat zo natuurlijk dat je bijna vergeet dat de satsang één van de fundamenten is van een retraite. Pas als je een keer ziet dat een groep niet een echte satsang wordt, dan ervaar je het verschil.

Wat als er geen echte satsang ontstaat?

In een dergelijk geval kan het zijn dat de verwachtingen van de deelnemers te sterk uiteenlopen, maar meestal is het gelegen in het ontbreken van voldoende veiligheid. Hierdoor blijf je op je qui-vive, omdat je de situatie niet helemaal vertrouwt. Soms ontstaat er groepsvorming binnen de groep en worden mensen buitengesloten. Al dit soort dingen maken dat een groep geen echte satsang wordt. Het lijkt misschien niet zo belangrijk, omdat dit in het gewone leven ook gebeurt, maar juist voor een retraite is het essentieel dat er een echte satsang is.

Je zou kunnen volhouden dat het toch niet zo erg is als het een enkele keer gebeurt dat een groep tijdens een retraite niet een satsang wordt. Als je de evaluaties bekijkt na afloop van de retraite zie je niet veel verschil tussen retraites met en zonder een satsang. Toch wil ik vragen er nog beter naar te kijken. Een satsang is niet alleen het fundament van een retraite, het is ook het fundament van iedere (!) spirituele organisatie. We hebben zoveel spirituele organisaties gezien en vele zijn ‘ziek’. Onderlinge ruzies, subgroepen die zich afscheiden of speciale privileges claimen, mensen die buitengesloten worden, mensen die niet vrij mogen denken en onderzoeken, etc. zijn aan de orde van de dag. Deze ‘ziekte’ tast niet alleen de spirituele ontwikkeling van een individu aan, maar tast de hele organisatie aan. De satsang is een ‘gezondheids-check’ voor een retraite, maar ook voor een spirituele organisatie.

De centrale plaats van de satsang

Vaak wordt veel aandacht geschonken aan de financiën van een organisatie of aan het organiseren van een retraite of er wordt gekeken naar het programma dat aangeboden wordt. Toch ben ik van mening dat de satsang veel belangrijker is. Het is het uiteindelijke fundament waar alles op rust. Als de satsang niet op orde is, is de retraite niet op orde en uiteindelijk is de hele organisatie dan niet op orde. De satsang en de liefdevolle zorg zijn ‘wondermiddelen’ die iedereen even kunnen uittillen boven de routine van je eigen leven en je laten voelen wat het is om vanuit je eigen, innerlijke kracht te leven. In de huidige tijd, met zoveel onzekerheden en onveiligheid, is het belangrijk dat we blijven investeren in satsangs, zodat iedereen weer even bij kan komen en zich kan opladen. Wij zullen ons in ieder geval blijven inzetten om retraites en bijeenkomsten te organiseren waarbij de satsang een centrale plaats inneemt.

Als je wil reageren op deze blog, stuur dan een mailtje naar: info@filosofieenmeditatie.nl