Volgens de Britse filosoof A.N. Whitehead zou de hele westerse filosofie niets meer zijn dan ‘een serie voetnoten bij Plato’. Deze uitspraak is misschien wat overdreven – en toch kan de invloed van Plato maar moeilijk worden overschat. Voor de lezer die niet bekend is met Plato lijkt zijn werk op het eerste gezicht misschien weinig toegankelijk en slechts weggelegd voor een kleine groep liefhebbers/’kenners’ van de klassieken. Als we echter even de tijd nemen en Plato met elkaar lezen en bespreken, dan blijkt Plato heel actueel te zijn en nog ‘van alledag’. Het (leren) doorvragen en blijven onderzoeken, zijn thema’s die ook in onze tijd onverminderd van belang zijn. Juist in deze tijd waarin iedereen een mening over van alles en nog wat (moet) hebben, is het belangrijk stil te staan bij de vraag wat we nu echt weten.

Recent heeft Mirthe (1992) ons meegenomen in  de wereld van Plato tijdens een studieochtend over de Apologie van Socrates. Mirthe studeerde rechten en filosofie en ik had een paar vragen voor haar. Deze vragen stelde ik Mirthe:

Wanneer kwam je in contact met Plato?
Ik kreeg de verzamelde werken van Plato vertaald door Xaveer de Win voor mijn twaalfde verjaardag. Ik heb de vijfdelige vertaling werkelijk verslonden; ze hebben een diepe indruk op mij gemaakt. Ik denk dat het met name mijn kennismaking met Plato is geweest die mijn liefde voor de filosofie heeft gewekt.  Na de middelbare school heb ik ook filosofie gestudeerd waarbij Plato steeds opnieuw om de hoek kwam kijken. Met name het Symposium en de Republiek [twee bekende werken van Plato] kregen veel aandacht tijdens de studie. Daarnaast heb ik  ook enkele vakken over Plato gevolgd.

Waarom vind je Plato zo mooi?
Plato  betovert je.  Niets is wat het lijkt: door de taal, de humor en de ‘gewone’ grapjes heen zie je soms een glimpje wijsheid.  Maar als je denkt de wijsheid vast te hebben, glipt ze zo weer door je vingers. Dat spreekt mij erg aan. De teksten zijn zo rijk en elke keer dat je ze opnieuw leest, ontdek je weer iets nieuws. Zo vervelen ze nooit.

 Waarom het je de Apologie gekozen?
Als er één dialoog is die ons goed laat nadenken over de verhouding van de filosofie tot de politiek is het wel de Apologie. Het is de verdedigingsrede van Socrates voor de rechtbank in Athene.  In zijn rede spoort Socrates ons aan tot kritsche reflectie op onszelf (onze meningen, vermeende kennis, etc.) en de samenleving. Ook in onze huidige, roerige tijd is daar grote behoefte aan.

Hierbij een citaat dat ik één van de mooiste vind:

‘Zeg ik … dat het voor een mens … de grootste zegen is dag na dag te kunnen spreken over deugd en de andere onderwerpen waarover ge me hoort redetwisten en mezelf en anderen onderzoeken, en voeg ik erbij dat een leven-zonder-onderzoek geen leven is voor een mens, dan zult ge me nog minder geloven. En nochtans is het zo Atheners; dat houd ik staande.’

(Apologie 37e-38a)

Auteur: Mehdi Jiwa