De afgelopen week was er weer veel aandacht voor de toenemende problematiek van burn-out. Het probleem lijkt als maar groter te worden en vanuit verschillende richtingen wordt gezocht naar oplossingen. Afgelopen woensdag hoorde ik een radioprogramma van BNR met als titel: ‘Tussen opbrand en tijdig opladen’. De laatste cijfers waren (wederom) verontrustend: ca 14% van de werkende bevolking raakt op een geven moment burn-out. Burn-out wordt meestal gedefinieerd als te hoge werkstress, leidend tot klachten zoals vermoeidheid, slaapproblemen, niet tegen drukte of geluiden kunnen, prikkelbaarheid, piekeren en emotionele labiliteit.

Er is een overlap met overspannenheid, maar we spreken van burn-out als de klachten tenminste 6 maanden bestaan. Burn-out heeft niet alleen grote gevolgen voor de individuele mens, maar ook voor de maatschappij als geheel. De financiële schade wordt geschat op ca € 60.000,- per burn-out hetgeen betekent dat er € 1.800.000.000 per jaar verloren gaat aan deze werkstress gerelateerde aandoening.

De oplossingen die gezocht worden kunnen ruwweg in twee richtingen worden beschreven: aan de ene kant wordt er gewerkt aan het beter kunnen omgaan met werkstress. Positieve en cognitieve psychologie, ontspanningsoefeningen, yoga en meditatieoefeningen, lichamelijke beweging, timemanagement en het vinden van een goede balans tussen rust en inspanning, lijken allemaal een steentje bij te dragen. Daarnaast is er de beweging om de werkgever meer bewust te maken van de factoren in zijn bedrijf die burn-out in de hand werken. Te hoge werkdruk, te veel onrust en competitie en te ambitieuze targets en hoge emotionele druk  werken burn-out in de hand. Daarnaast werken veel mensen in een onveilige situatie die o.a. gekenmerkt wordt door te weinig waardering, onvoldoende begrip voor de situatie van de werknemer en de angst en onzekerheid dat ‘als ik het niet doet, er een ander wordt gezocht’.

Het is duidelijk dat het probleem van de burn-out in de samenleving niet kan worden opgelost door alleen aan het individu met burn-out te werken of alleen naar de werkomstandigheden te kijken. Het is waar dat de druk die vanuit het werk wordt opgelegd is ongezond: steeds meer moeten doen met minder middelen is jaren lang het streven geweest. De gevolgen hiervan zijn zichtbaar in het onderwijs, de gezondheidszorg, de ICT-sector en ik heb het idee dat werkgevers en de politiek nog steeds weglopen voor hun verantwoordelijkheid en zich verschuilen achter efficiëntieslagen, effectiever werken en dat ‘er nog wel een schepje bij kan’. Voorts wordt steeds weer geschermd dat er geen geld is voor meer personeel en dat onze concurrentiepositie in het geding is. Toch wordt of is een groot deel van onze werkzame bevolking ziek. Het is dus tijd dat het probleem erkend wordt en dat er aan een integrale oplossing gewerkt gaat worden.

We moeten opletten dat we niet te snel naar oplossing zoeken, terwijl we het probleem nog niet goed onderzocht hebben. Vroeger en ook nu nog werken veel mensen om geld te verdienen. We kiezen niet zelden werk dat ons een goed salaris geeft, zonder ons af te vragen of het werk of de organisatiecultuur wel bij ons past. We keken voornamelijk naar het geld en het aanzien, maar niet naar onszelf en onze eigen talenten en ambities. Tegenwoordig zie we meer en meer jongeren die niet meer achter deze doelen in het leven aanlopen. De klassieke doelen in het leven, zoals een goede opleiding, een baan, een partner, een huis, gezin, fijne vakanties etc. zijn niet meer voldoende voor deze jongeren. Ontplooiings- en ontwikkelingsmogelijkheden, te luisteren naar wat er echt toe doet in leven en betekenis geven aan je leven worden steeds belangrijker.

Het is een gegeven dat onze opvoeding en onderwijssystem niet veel aandacht schenken aan deze ontwikkeling. Er wordt nog voornamelijk gekeken naar waar er banen te vinden zijn: ICT, techniek en sinds kort ook weer zorg en onderwijs. Of dit bij de kinderen past, wordt grotendeels overgeslagen en kinderen moeten steeds vroeger al hun ‘profiel’ kiezen en leggen daarmee hun toekomst vast. Maar kunnen zij wel kiezen? Weten zij al wat hun koers in het leven zal worden? Ik denk het niet.

Als wij burn-out werkelijk willen voorkomen, is het noodzakelijk dat wij aan twee kanten het probleem aanpakken: aan de kant van het individu, de werknemer en aan de kant van de werkgever. De werknemer moet meer aandacht besteden aan zijn eigen ‘programmatuur’, wat hoort werkelijk bij hem, waar liggen zijn aspiraties, ambities en talenten, wat kan je aan en wat is te veel? Luister meer naar jezelf en laat je minder leiden door wat je omgeving vindt dat je wel of niet moet doen, kortom: leef vanuit je authenticiteit en probeer minder voor te doen als de ‘ideale’ werknemer die perfect past in het rol en functie die aangeboden wordt. Weet waar je sterk in bent en blijf daarbij i.p.v. dat je jezelf geweld aan doet door je voor te doen als iemand anders, enkel en alleen om maar te voldoen aan verwachtingen en projecties van de werkgever.

De werkgever zou meer oog meten krijgen voor de unieke en creatieve kracht van de werknemers. Zet ze in waar ze goed zijn en hun natuurlijk gedrag kunnen tonen, i.p.v. werknemers te zien als ‘kostenpost’ of erger, als ‘schadepost’. Zolang wij een economisch model hanteren van winstmaximalisatie en de arbeidskosten zo laag mogelijk willen houden, is er geen plaats voor de menselijke ontwikkeling in het bedrijf anders dan dat deze ontwikkeling betekent dat we met minder mensen hetzelfde en liefst nog meer kunnen produceren. De menselijke factor moet weer een plaats krijgen in het bedrijfsleven: zorg, creativiteit, persoonlijke aandacht, teamwork, vertrouwen en waardering, het gezamenlijk werken aan oplossingen en het vieren van successen, zijn niet alleen factoren voor duurzame economische groei, maar ook voor het fit en gezond houden van werknemers. Werk wordt dan niet alleen een plek waar je je geld verdient, maar ook een plek die bijdraagt aan je menselijke ontwikkeling. De 1,8 miljard euro die nu nog jaarlijks verloren gaat aan burn-out komt dan voor een belangrijk deel weer ten goede aan de winst van het bedrijfsleven. Door te investeren in mensen en menselijke ontwikkeling, draag je bij aan de winstgevendheid van je onderneming. Het is met recht een win-win situatie. Het reduceren van burn-out is mogelijk, maar het vraagt wel om een radicale verandering van zowel onszelf als het economisch model dat wij gebouwd hebben. Als wij de uitdaging niet oppakken rest er niets anders dan nog meer geld te reserveren om de gevolgen van burn-out te bekostigen.

Hierbij nog een interessante link: Jongeren en werkstress

Het is bekend dat veel mensen het moeilijk vinden om te erkennen en te herkennen dat zij burn-out klachten hebben. Toch is het belangrijk om ze vroegtijdig te herkennen. Het belangrijkste is om het probleem bespreekbaar te maken, voordat ze echt door het ijs zakken. Als je mensen kent in je omgeving die hiermee worstelen, stuur dan deze blog door.

In het nieuwe seizoen zal een korte cursus gegeven worden over ‘omgaan met stress en burn-out’. Inzicht in hoe je geest functioneert, ontspannings- en concentratieoefeningen, eenvoudige meditatie, lichaamsbewustzijn en ademtechnieken, hebben allemaal bewezen nuttig te zijn bij stress gerelateerde klachten. Er zullen 4 avonden in het  studiecentrum de Koningslaan 6 te Amstelveen georganiseerd worden. Aanvullende informatie volgt spoedig, maar als je wilt kan je de data alvast noteren:
Dinsdagavond 26 sept; 10 okt; 24 okt en 7 nov van 20.00 – 22.00.
Wil je je al vast opgeven, stuur dan een berichtje naar info@cynham.nl

Wil je reageren: stuur dan een mailtje

Auteur: Mehdi Jiwa