Berichten

Samen leven in vrede, is dat mogelijk?

Afgelopen donderdag (16 mei 2019) werd het festival: Internationale dag van het Samen Leven in Vrede georganiseerd door de School van Vrede van het Lioba klooster in Egmond Binnen en het Huis van Vrede van AISA-NGO. Een belangrijk evenement, zeker in een tijd dat verharding en grimmigheid, ook in onze samenleving, toeneemt. Vanuit de SFM hebben we een lezing mogen verzorgen over dit thema (klik hier om een samenvatting van de lezing te zien en te horen). Het festival werd slechts door enkele tientallen mensen  bezocht, maar diegenen die er waren, waren ook bijzonder gemotiveerd. Er was een krachtige sfeer en de workshops en catering waren prima.

De lezing die ik gegeven heb, benadrukte het belang van de Filosofie van de Eenheid om beter begrip te krijgen van de tijdloze en universele doelen van iedere levensfilosofie en religie (zoals vrede, gezondheid, veiligheid, goede opvoeding voor je kinderen en de mogelijkheid om je te ontwikkelen en te ontplooien etc.) en het belang van meditatie, in het bijzonder het ontdekken wat de ‘mantra’s’ (diepste drijfveren) zijn van waaruit je leeft. Het maakt een groot verschil of je leeft vanuit de innerlijke drijfveer ‘be good, do good’ of vanuit ‘hebzucht is goed’ of ‘ik eerst’. Het eerste brengt iets geheel anders voort dan de andere twee. Als derde pijler: retraites: een plek waar je tot rust en stilte kunt komen, waar je fysiek, mentaal en spiritueel gevoed wordt, waar stille hoekjes zijn voor je eigen reflectie en waar je even helemaal ‘thuis’ kunt komen. Deze momenten heb je nodig in de hectische samenleving waarin wij leven. Nagenoeg ieder mens heeft van tijd tot tijd een retraite nodig om in harmonie met zichzelf en de omliggende wereld te kunnen leven.

Wat mij het meest geraakt heeft, was de discussie tijdens en na de lezing. Velen deden hier actief aan mee. Twee vragen hebben mij niet losgelaten en die wil ik jullie, lezers van deze blog, graag voorleggen en ik hoop jullie reacties te mogen ontvangen. De eerste opmerking was: ‘zijn wij niet gewoon met te veel mensen op deze aarde om in vrede met elkaar te kunnen leven?’ Ruimte waar je goed kunt leven, wordt schaars, voeding en belangrijke mineralen en brandstoffen worden ook steeds schaarser. Overal doemt het beeld van ‘tekort’ op. Meer en meer vluchtelingen, waaronder ook klimaatvluchtelingen die geen mogelijkheden meer hebben om een bestaan op te bouwen op de plek waar ze geboren en opgegroeid zijn. Zeker, er komen steeds meer mensen bij, maar toen er veel minder mensen waren, leefden wij dan onderling wel veel meer in vrede? Als ik terugkijk op de geschiedenislessen die ik op school kreeg, dan was dit in mijn beleving een aaneenschakeling van oorlog en geweld. P.D. Ouspenski beschreef onze geschiedenis wel eens als de ‘geschiedenis van de misdaad, maar er is nog een andere geschiedenis waar niemand aandacht voor heeft’. Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat vroeger de situatie niet veel beter was. Kijken we naar mijn generatie, dan zijn wij één van de weinige generaties die (nog) geen oorlog heeft meegemaakt. En de generaties voor ons leefden met veel minder mensen op de aarde dan nu het geval is.

De tweede opmerking kwam nog dieper bij mij binnen: ‘wat als de mens eigenlijk niet in vrede kàn leven?’ Misschien is hij nog zo ‘dierlijk’ dat hij altijd in competitie is met soortgenoten: de sterkste neemt de leiding en ‘onderdrukt’ de zwakkere. De sterkere krijgt het beste voedsel en de mooiste vrouwtjes etc. Misschien zijn mensen wel altijd (bewust of onbewust) in competitie met elkaar en proberen ‘het grootste stuk van de taart’ voor zichzelf te bemachtigen, zonder oog te hebben voor de consequenties voor anderen of voor de consequenties voor de generaties die na ons komen. Wij konden tijdens de lezing de vraag niet bevestigend of ontkennend beantwoorden en zo draag ik deze vraag nog steeds in mij. Ondertussen zijn er prachtige initiatieven van de ‘groten der aarde’, zoals de Paus, de Dalai Lama, Khaled Bentounès, die landen en bevolkingen aansporen om meer te doen aan het samen leven in vrede. Dat is prachtig, maar het vraagt wel een hele grote verandering van ons om hieraan te kunnen beantwoorden.

  1. Krishnamurti benadrukte keer op keer dat als je de samenleving wil veranderen, allereerst moeten onze onderlinge relaties veranderen en dat kan alleen als onze innerlijke houding drastisch verandert. Krishnamurti staat hier niet alleen in. Er zijn vele denkers uit lang vervolgen tijden en meer recent die hun ‘gedachten aan de lucht hebben toevertrouwd en die eens als regen zullen neerdalen’. Eén daarvan, Sri Aurobindo, heeft zijn leven gewerkt aan de ontwikkeling van een ‘nieuw bewustzijn’ dat zijns inziens absoluut noodzakelijk is als wij op een andere manier willen samen leven. De bekende doelen van het menselijke bestaan, zoals materiele rijkdom en welvaart, kunnen dan niet langer het uiteindelijke doel zijn. Het kunnen samen leven in vrede, betekent niet alleen in harmonie leven met je medemens, maar ook in harmonie zijn met het milieu, met de natuur, met de hele aarde alle wezens die daar leven. Daar is een bepaald bewustzijn voor nodig. Lang dachten we dat het met onze huidige staat wel op te lossen is, maar ik denk dat we meer en meer tot de conclusie moeten komen dat dit niet mogelijk is. De tekenen dat we succes hebben bij het oplossen van de problemen, zijn er eigenlijk niet. Integendeel. Misschien een goed moment om het toch eens over een andere boeg te gooien en te kijken wat er nodig is om tot een ‘ander bewustzijn’ te komen.

Het vreemde is echter dat als het gaat om een eigen inspanning, mensen ineens veel minder actief worden. Iit je eigen comfort zone stappen, is niet altijd aangenaam. Toch is het m.i. de enige manier om werkelijk een stap te zetten en altijd weer vraagt dit om inspanning. Zonder inspanning vooruit komen is onmogelijk. De tijd dringt, het Samen Leven in Vrede staat onder druk. Het is een ijdele hoop dat onze politici, de grote ondernemingen en  onderzoeks- en onderwijsinstituten het voor ons gaan oplossen. We moeten klein beginnen en dat is bij ons zelf in onze eigen omgeving. Als we het hier niet voor elkaar krijgen, dan lukt het zeker niet op een grotere schaal. Verandering en groei van ons bewustzijn is de sleutel tot het Samen Leven in Vrede.

Ik ben benieuwd naar jullie reactie. Stuur een mailtje en ik zal het graag beantwoorden.

Heb je belangstelling voor hoe je je eigen geestelijke structuur kunt veranderen, bezoek dan de studiedag ‘De Staten van Hoger Bewustzijn’ op 1 juni in ons Retraitecentrum de Cynham in Egmond aan den Hoef, waar wij dieper op deze materie in zullen gaan. Voor informatie en opgave: klik hier