Een heel bijzonder aspect van de vidya-meditatie
Tijdens een van de recente videostudie bijeenkomsten, stuitten we bij toeval op een bijzonder aspect van de vidya-meditatie. Ik vond het zo bijzonder dat ik het graag met jullie wil delen. Het is niet alleen met je verstand te begrijpen, je moet het ook voelen, zoals je ook muziek hoort en door je heen laat gaan. Laten we kijken of deze blog in staat is je mee te nemen en te laten ervaren wat er gebeurde.
De vidya-meditatie
Allereerst nog even ‘wat is een vidya-meditatie?’ Zoals al eerder beschreven is in verschillende blogs en in verschillende videostudies die op ons YouTube kanaal staan (je kunt ze daar nakijken en beluisteren), is een vidya-meditatie een vorm van Upasana meditatie. Dat houdt in: is een devote meditatie. Upsana betekent: ‘neerzitten bij’. Bij wat? Bij het Allermooiste, Goddelijke, je hoogste Ideaal etc. Vidya zelf betekent ‘kennis’ of ‘wetenschap’. Het is een vorm van meditatie die je van de context gebonden kennis stap voor stap voert naar de plaats- en tijdloze, cultuurloze, eeuwige kennis voert. Een prachtige meditatievorm.
Vidya-meditatie werkt twee kanten op
Wat misschien niet zo duidelijk is, is dat de vidya-meditatie twee kanten op werkt. De ene kant is dat je met steeds diepere kennis in aanraking komt, maar de andere kant is dat ook je uitgangspunt, je innerlijke houding waarmee je mediteert, verandert. Deze twee bewegingen gaan hand in hand.
Dit ‘tweevoudige’ proces werd mij weer eens heel duidelijk toen we bezig waren met de volgende studie. We waren bezig met de basisprincipes van het Boeddhisme. Een prachtige leer en filosofie. Zoals je waarschijnlijk weet begint de Boeddhistische leer met de Drie Kenmerken van het Bestaan. Daarna komt er een deel dat meestal vergeten wordt, nl. het beschrijven van een ethica die eigenlijk een beschrijving is van wat genoemd wordt de Middenweg. Een diep filosofisch begrip dat ook in ander filosofieën, zoals het Taoïsme, een belangrijke plaats inneemt. Het beeld, het begrip en de ervaring die je hebt van de Middenweg, zijn heel bepalend voor het vervolg van Boeddha’s leer en filosofie. Hierna komen nl. de Vier Nobele Waarheden, die bij de meeste mensen wel bekend zijn: (1) er is lijden, (2) er is een oorzaak voor het lijden, (3) er is een oplossing voor het lijden en (4) het Achtvoudige Pad.
Meditatie op ‘lijden’
Wat we aan het doen waren is het begrip ‘dukkha’ dat meestal als ‘lijden’ wordt vertaald, mee te nemen in onze meditatie. Het stil overwegen, het ‘dobberen op’ en ‘diep in je laten rusten’ en ‘alleen maar observeren wat er gebeurt’, kan hele verhelderende inzichten geven. Echter, wat vaak vergeten wordt, is dat dit proces gekleurd wordt door de innerlijke houding waarmee je aan de meditatie begint. Je eigen ervaringen, beelden, ideeën etc. van ‘lijden’ bepalen je vertrekpunt en de richting van deze meditatie. Het is niet een ‘objectief’ of ‘neutraal’ proces en dat hoeft ook niet!
Als je dit overweegt dan krijg je misschien gevoel voor het belang van de ‘juiste’ voorbereiding. Iedereen heeft zo zijn eigen ervaringen met het begrip ‘lijden’. Als je een te kort ervaart van geld, materiele dingen, liefde, aandacht, ontwikkelingsmogelijkheden, gezondheid, vrijheid van denken en handelen etc. dan kleuren deze ervaringen je meditatie. Je kunt op verschillende manieren naar het lijden kijken. Eén manier heb ik hierboven al beschreven: het ervaren van een tekort voor jezelf. Een andere manier is het ervaren van het lijden van anderen. Niet alleen het lijden van andere mensen, maar ook het lijden van dieren, planten en van de aarde als geheel. Ook is er lijden als je voelt dat je aandacht en liefde beperkt zijn en je soms niet verder kan.
Woorden uit de Mettâ Sutta
Ik geef je hierbij een paar woorden uit een beroemde Sutta, de Mettâ Sutta, die je kunt gebruiken voordat je met je vidya-meditatie begint. Deze woorden worden dan als het ware meegenomen in het proces van je meditatie en vermengen zich met de kennis waarop je mediteert.
Zoals een moeder haar kind met haar leven wil beschermen,
ontwikkel een grenzeloos groot hart voor alle levende wezens.
Ontwikkel een grenzeloos groot hart vol vriendelijkheid voor het gehele universum,
En zend liefde (mettâ) naar boven, naar onder en in alle richtingen,
Zonder beperking en vrij van alle haat en vijandigheid.
(Mettâ Sutta 7,8)
Het zijn woorden die mij erg aanspreken. Je voelt ook vaak dat je deze maat niet kunt leven. Ze doen mij denken aan de legendarische woorden van de Zenmeester Ryokan: ‘ach, was mijn pij maar groot genoeg’. Maar je moet natuurlijk je eigen woorden ter overweging vinden die je dan mee kunt nemen in je meditatie.
Vidya-meditatie: een bijzonder proces
Hoe dan ook, het vertrekpunt, de innerlijke houding waarmee je de meditatie begint is erg belangrijk. Wat het bijzondere van de vidya-meditatie is, is dat hij je niet alleen stap voor stap verder leidt in de kennis en je voorbij de tijdelijke aspecten van de kennis voert, maar de diepere lagen van de kennis ook weer terugspiegelt en zo stap voor stap je innerlijke houding en het beeld dat je hebt van jezelf verandert. Deze meditatie voert je niet alleen mee naar de diepte van wat ‘lijden’ is, maar toont je ook hoe je zelf in het leven staat en nodigt je uit om een stap te zetten richting een grotere maat. Het zetten van deze stap leidt weer tot een nieuw inzicht in wat ‘lijden’ is en dat leidt weer tot het zetten van een nieuwe stap, enzovoorts. Een mooi proces om mee te maken. Ik hoop dat dit mee te voelen is.
Als je wil reageren op deze blog, stuur mij dan een mailtje naar
