Kintsugi: Scherven van herinnering

Kinsugi workshop

Onlangs heb ik een Kintsugi workshop mogen geven aan twee dames die al jarenlang goed bevriend zijn met elkaar. Zij zijn beiden ongeveer 20jaar geleden deelnemers geweest in een van onze groepen. Ik maakte deel uit van die groep als assistent en gastvrouw en zorgde voor de ‘omlijsting’ door het zorgen van o.a. koffie en thee. Dat maakte dit weerzien speciaal en gaf het bij voorbaat al een gouden randje.
Ik wil deze bijzondere ontmoeting en ervaring graag met jullie delen.

Ik startte de workshop met een gebruikelijke stilte-oefening en vroeg vervolgens wat de dames hadden meegenomen aan serviesgoed of aardewerk wat in scherven uiteen mocht vallen.
J. had een voor haar dierbare aardewerken schaal meegenomen die haar zuster speciaal voor haar gemaakt had. Deze zus was pottenbakster en verstond haar vak. Het was een prachtig gemêleerde koningsblauwe geglazuurde schaal die zij nog regelmatig gebruikte om iets uit te presenteren aan haar visite of om fruit op te leggen.

Hoe te beginnen?

Haar lef om deze schaal in te durven zetten met de overtuiging dat die dan nóg mooier zou worden vond ik bewonderenswaardig en het was zelfs voor mij een mooi leermoment.
De Kintsugi-weg kan op verschillende manieren starten; je kunt je gekozen voorwerp ‘loslaten’ door het uit je handen te laten vallen op een stenen ondergrond. Wij kozen er voor om het voorwerp in een doek te wikkelen en er dan met een hamer een (soms noodzakelijke ferme) klap op te geven. Alles wat je doet, doe je altijd met een bepaalde intentie. J. ging zeer gedoseerd en liefdevol met de hamer te werk. Het mag geen rol spelen bij Kintsugi maar het werden een paar mooie brokken waar zij mee kon starten.

H. had gekozen voor een voor haar ‘oud’ schoteltje uit haar keuken. Dat gebruikte zij bij het afdekken van restjes voedsel. Het was voor haar heel praktisch maar verder had het voor haar geen enkele waarde zei ze. Ze wilde het proces van Kintsugi gewoon een keertje meemaken.
H. was de 90 jaar al gepasseerd. Haar schoteltje bleek ook van een soortgelijke degelijke en solide kwaliteit te zijn. Dit zorgde ervoor dat zij een aantal keren flinke klappen met de hamer moest geven voor het oude schoteltje zich uiteindelijk gewonnen gaf en in een behoorlijk aantal scherven uit haar doek tevoorschijn kwam.

Puzzelen en leren accepteren

Beiden gingen met de nodige uitleg over hoe te lijmen aan de slag. Ieder vanuit een eigen intentie.
De Koningsblauwe schaal gaf haar eigen uitdagingen vanwege haar grovere materiaal. Het schoteltje gaf veel gepuzzel over welk stukje nu waar moest. ‘Het niet meer passend krijgen, naden en kieren accepteren’, zo had ieder zijn eigen proces te gaan van accepteren en loslaten.
H. zei tijdens het lijmen tegen mij dat zij straks iets wilde delen over wat haar plotsklaps was overkomen tijdens het verlijmen.

Een oude herinnering komt boven

Toen zij haar scherven en kleinere brokjes zo een beetje aaneen had gekregen bracht deze aanblik haar zo’n vierentachtig jaar terug in de tijd. Als meisje van zes was zij zeer lelijk door een ruit gevallen. Dat had gemaakt dat haar hele wang gehavend was en in flarden hing.
Zoveel jaren terug was het bestaan van plastische chirurgie ondenkbaar. Daardoor werd haar wang aaneengehecht op een wijze dat er veel littekenweefsel ontstond. Dat heeft haar in haar jeugd veel verdriet gegeven.

Zij vond het zeer wonderlijk dat deze herinnering, waarvan zij dacht die een plekje te hebben gegeven zich zo plotsklaps bij haar aandiende door het zien van deze aaneengelijmde scherven. Ze vond het een mooi gegeven dat zij na ál deze jaren de toch pijnlijke herinnering met gouden lijnen mocht bedekken.

Hoe bijzonder is het om te merken dat Kintsugi het vermogen kan hebben om zelfs ‘wonden’ uit zo’n ver verleden nog te helen of te verzachten met gouden breuklijnen.

Dankbaar voor dit weerzien en de voedende ervaring gingen wij weer uiteen.

Zijn er vragen over Kintsugi, mail mij: rietjepool@gmail.com