Zenmeester Zuigan leefde in de negende eeuw in China. ’s Ochtends zat hij voor zijn hutje en riep dan: “Meester!” En antwoordde zichzelf met: “Ja.” Dan zei hij: “Wees helemaal wakker!” En antwoordde zichzelf met: “Ja, ja!” Vervolgens zei hij: “Laat je niet voor de gek houden door anderen, wanneer dan ook.” Waarop hij zelf antwoordde met: “Nee, nee.”

Zuigan roept de meester in zichzelf aan. “Meester, ben je er?” En antwoordt dan zelf: “Ja!” Op deze manier kan ieder van ons de meester in zichzelf aanroepen. Probeer het en kijk wat het met je doet. “Hé Bernard! Ben je aanwezig?” “Ja.” “Blijf wakker!” “Ja!” Zuigan gaat dan verder: “Wees helemaal wakker!” en antwoordt: “Ja, ja!” Wakker zijn, is: aanwezig zijn, open en alert, zonder oordelen, nieuwsgierig naar wat er is. Dit is de houding die we in zazen (zittende meditatie) beoefenen.

Nu zijn we misschien wakker, maar hoe blijven we dat? “Laat je niet voor de gek houden door anderen!” En het antwoord dat komt: “Nee, nee, dat zal ik niet doen.” Wie zijn die ‘anderen’? Is het die persoon in de supermarkt, waar ik me aan erger? Of die bumperklevende chauffeur? Of mijn chagrijnige collega? Je voelt het misschien al aankomen, het is niet die man of vrouw in de supermarkt, de chauffeur of mijn collega, maar mijn reactie op zijn of haar gedrag. Mijn gedachten over hem, haar of de situatie. Het verhaal dat erover in mijn hoofd ontstaat ‘hij/zij zou zo niet moeten doen’. ‘Anderen’ zijn de gedachten die we voortdurend hebben over onszelf, anderen en de wereld. De dramatische verhalen in ons hoofd, waar we in geloven en waar we ons door laten meeslepen. Herken je dit?

Er komt veel op ons af. Dat roept gedachten en gevoelens op. Dat kennen we allemaal. Dat het slechts gedachten zijn die komen en gaan, zien we vaak niet. Dan is het behulpzaam om te leren zien dat het werkelijke leven zich niet in mijn hoofd afspeelt. Daar kan Zuigan bij helpen: ‘Wees wakker, laat je niet voor de gek houden door anderen!’

Ook niet als je mediteert. Je zit rustig, misschien tel je je adem, en opeens merk je dat je in gedachten met iets heel anders bezig bent. Je merkt op dat je de tel kwijt bent en je begint opnieuw met het tellen of het volgen van je adem. Je was even afgeleid, maar je hebt je niet echt voor de gek laten houden door ‘anderen’. Je hebt het doorzien. Tijdens het beoefenen van zazen keer je, bijna als vanzelf, steeds terug naar het zitten en ademen, naar de open alerte houding waarin alles welkom is. Door regelmatig te oefenen nemen we iets daarvan mee in het dagelijks leven. Ben jij wakker? Zie jij wanneer je je voor de gek laat houden door ‘anderen’?

Kijk op https://zenalkmaar.nl/ voor meer zenblogs en informatie over zenmeditatie en zenboeddhisme.

Bernard Faber