De familie als sanga

Kinderen zijn de toekomst

Vanaf het begin van de Stichting Filosofie en Meditatie (SFM) in 1995 hebben wij een aantal regels omarmd. Eén daarvan is afkomstig van Gandhi die zei: ‘ik ben zeer geïnteresseerd in de waarheid, mits het een kind is uit te leggen’. Een andere komt uit en toespraak van het Indianenopperhoofd Seattle: ‘wat vertellen jullie je kinderen zodat zij vol verlangen uitzien naar de dag van morgen?’

Kinderen zijn de toekomst. Alles wat wij leren en belangrijk vinden in het leven, wil je op de een of andere manier graag delen met je kinderen. En dat blijft niet beperkt tot je eigen kinderen; het gaat om alle kinderen.

Het jeugdwerk binnen de SFM

Jeugdwerk is dan ook een belangrijk thema binnen de SFM. De afgelopen jaren is heel hard gewerkt aan het filosofiecurriculum, de meditatie (onlinecursus, vidya-meditatie, online cursussen en boeken geschreven) en de retraites (uitbreiding van het programma, verbouwingen in het retraitecentrum Le Domaine St Antoine en mogelijkheden creëren voor individuele retraites in Egmond en Brognon). Doordat er steeds meer hulpvragen bij ons komen, hebben we de Integrale Gezondheid weer opgepakt. Deze lijn was altijd al aanwezig in de SFM, maar is nooit zo op de voorgrond getreden. Recent hebben we het Integraal Gezondheidsinstituut Nederland opgericht (www.integraalgezondheidsinstituut.nl). Nu is het de hoogste tijd om een extra impuls te geven aan jeugdwerk.

In het verleden hebben we veel aandacht besteed aan de jonge kinderen. Jarenlang hebben we een kinderkring gehad voor kinderen tussen 6 en 12 jaar. Vervolgens kwamen daar de tieners bij, ook een prachtige doelgroep. Toch hebben we het gevoel dat onze huidige tijd nog iets extra’s nodig heeft. De wereld is zo egocentrisch en individueel gericht geworden. Als we zo doorgaan verliezen we de kracht van samenwerken en samenleven. Dit willen we nu oppakken.

Als we onze kinderen het beste willen geven

Recent kwamen we (weer) een prachtig stuk tekst tegen van Thich Nhat Hanh dat hier helemaal op aansluit[1].

‘We kunnen niet op onszelf staan. We kunnen alleen onderling verbonden zijn met iedereen, onder wie onze voorouders en toekomstige generaties. Ons ‘zelf’ bestaat enkel en alleen uit elementen van niet-zelf. Ons verdriet en ons lijden, onze vreugde en onze vrede hebben hun wortels in de maatschappij, de natuur en de mensen met wie we leven. Als we met aandacht leven en diepgaand kijken beoefenen, zien we de waarheid van onderlinge verbondenheid.’

Als we werkelijk onze kinderen het ‘beste’ willen geven van wat wij hebben geleerd en ervaren, dan zouden we een oprechte inspanning moeten leveren om onze families tot een sangha te transformeren. Dat is de plek waar een het focus ligt op authenticiteit, op wie je in werkelijkheid bent, waar veiligheid is, waar iedereen gelijkwaardig is, waar gewerkt wordt voor het ‘geheel’ en niet alleen voor het welzijn van een individu en last but not least, waar diversiteit wordt gewaardeerd en niet dat ‘iedereen hetzelfde’ is.

De Familieretraite in Brognon

De Familieretraite in Brognon (24-30 juli 2022) zal dan ook in het teken staan van ‘de familie als sanga’. Wat is ervoor nodig om een familie te transformeren tot een ‘echte’ sanga?

Met de steun van zelfs maar één enkel mens ontwikkel je evenwichtigheid en dan kan je later anderen een helpende hand bieden….

….Voor mensen die vervreemd zijn van hun familie, hun cultuur of hun maatschappij is het beoefenen soms moeilijk. Zelfs als ze jarenlang intensief mediteren, is het voor hen moeilijk te veranderen zolang ze geïsoleerd blijven.’

Laten we de ‘sanga’ niet exclusief maken en reserveren voor een ‘groep spirituele zoekers’. Laten we de sanga naar het leven van alledag brengen en om te beginnen naar onze families.

[1] Thich Nhat Hanh, Leren over liefde, Servire 2e druk 2008, pag. 136-144.

De tekorten in 2021

De oude filosofieën uit Oost West leerden ons al een aantal lessen die we nu goed kunnen gebruiken in een tijd waarin spanningen en intolerantie toenemen.

Spanningen in de samenleving lijken in rap tempo toe te nemen. Coronacrisis maakt deze spanningen zichtbaar en brengt ze samen. Eerst was er een gevoel van saamhorigheid, nu komen meer en meer groepen tegenover elkaar te staan.

Intolerantie neemt toe

Intolerantie neemt toe. Niet alleen onder burgers, maar ook in de politiek. In de politiek zijn zelfs fundamentele mensenrechten niet meer heilig. Kijk maar hoe in Europees verband omgegaan wordt met het terugsturen van asielzoekers (push backs).

Solidariteit neemt af en het individualisme neemt toe. Collectieve maatregelen, zoals die bij de bestrijding van het coronavirus worden afgekondigd, staan haaks op deze beweging. We kunnen er niet op vertrouwen dat deze beweging zich vanzelf ten goede keert. We moeten iets doen.

Wat de oude filosofie ons kan leren

De oude filosofieën uit Oost West leerden ons al een aantal lessen die we nu goed kunnen gebruiken. Ze zijn zo waar en zo praktisch. Ik wil er graag drie kort bespreken:

Wat je aandacht geeft, groeit

Aandacht is een krachtig wapen. Je kunt het ten goede of ten kwade gebruiken. Het principe is dat dat wat je aandacht geeft, je geest vult. De kracht die in je is, richt zich op het object of fenomeen dat je aandacht geeft. Als je aandacht geeft aan kracht, succes, doorzettingsvermogen etc. dan groeit die kracht, je ziet succes en (nieuwe) mogelijkheden, ook als het even tegen zit. En je doorzettingsvermogen groeit ook door aandacht. Je kunt heel gemakkelijk zelf ervaren wat de kracht van aandacht is.

Als je aandacht geeft aan je individualiteit, aan ik doe wat ik zelf wil, dan groeit het. Geef je aandacht aan saamhorigheid, aan luisteren naar elkaar en aan zorgen voor elkaar, dan groeit dat. Weet dat je een keuze hebt: waar geef ik mijn aandacht aan?

Er is altijd een mogelijkheid om een stap te zetten om je situatie te verbeteren

Ieder mens in iedere situatie kan altijd een stap zetten. Of misschien nog beter geformuleerd: moet een stap zetten. Het is een enorme kracht die stap en er is een prachtige mantra die het proces nog beter beschrijft:

Stap, stap, iedere stap heeft in zich wat nodig is voor een volgende stap. Iedereen die met deze mantra geoefend heeft, weet wat de uitwerking ervan is. Ik durf te zeggen: deze mantra is één van de krachtigste die ik in mijn leven geleerd heb.

Focus op harmonie: harmonie in je zelf, harmonie met elkaar en harmonie met de natuur

Je kan je afsluiten van je omgeving. Je ogen sluiten voor problemen, maar je kan ook gericht blijven op harmonie, aan samenwerken en elkaar helpen. Je hebt deze keuze. Focus op harmonie is eigenlijk een variant van ‘wat je aandacht geeft groeit’. Het is bijzonder krachtig. Ieder mens kan het. Soms is het verleidelijk om je af te sluiten, om het conflict aan te gaan, om weg te kijken en te willen vergeten, maar het is meestal nuttiger om gericht te blijven op harmonie en het belang van het geheel. Je bent niet alleen op de wereld. Alles is met alles verbonden. Mensen zijn met elkaar verbonden, maar de mens is ook met de natuur verbonden. Het is één verhaal. Het verhaal begon niet bij je geboorte en het eindigt niet bij je sterven. Het verhaal is al heel oud en het gaat door.

Wat je aandacht geeft groeit, je kunt altijd een stap zetten en gefocust blijven op harmonie. Verschillende woorden die allemaal verwijzen naar één ding: de enorme kracht die ieder mens in zich heeft. Twijfel niet aan je kracht en sluit je niet af omdat je denkt dat je zwak bent.

Laten we hopen dat deze oude filosofische principes ons helpen om door deze moeilijke periode heen te komen. Aan onze kracht zal het niet liggen. We moeten er alleen in (blijven) geloven.

Wil je reageren? Stuur een mail naar info@filosofieenmeditatie.nl