Hoe een onderhoudsretraite je even ‘boven’ jezelf uittilt.

/in /door

Van 17-23 april was er weer een onderhoudsretraite om het retraitecentrum Le Domaine St. Antoine weer helemaal klaar te maken voor het nieuwe retraiteseizoen. We waren met 13 mensen en er is weer heel veel gedaan. Van schoonmaken, gras maaien, bramenstruiken verwijderen, takken van het veld halen tot het afvoeren van oude apparatuur naar de vuilstort en reparatiewerk aan toiletten en elektra. Maar er was ook tijd voor meditatie, het bespreken van een thema uit de karma yoga dat je die dag kon gebruiken bij de werkzaamheden, samen iets drinken, koken en bij de haard ’s avonds napraten of een mooie video zien of mee doen aan een online studie. En we hadden ook nog het mooiste weer. Overdag zon, er wat tijd voor rust als je dat wilde, kortom een hele informele sfeer. Dank aan iedereen die zo hard en met zoveel liefde gewerkt heeft.

Een onderhoudsretraite is een echte retraite

Op zich zijn deze werkzaamheden en dagindeling niet zo bijzonder. Maar het was geen ‘klusweek’, het was een echte retraite. Een retraite die een aantal richtlijnen volgde uit de yoga van handeling, de karma yoga. In deze yoga staan een paar dingen centraal die je even uittillen ‘boven’ jezelf. De intentie waarmee je werkt, is belangrijker dan het resultaat van je werk. Richt je je aandacht op het vuil dat verwijderd moet worden of op iets dat kapot is en gemaakt moet worden, of richt je je op het ‘teruggeven van glans’ of op de natuurlijke harmonie tussen alle onderdelen van een goedwerkend apparaat? Je werkt ook niet voor jezelf of je eigen persoonlijk resultaat, maar je werkt voor het geheel en voelt je ook onderdeel van een geheel. En last but not least: zuivere, liefdevolle aandacht. Wat maakt dat een verschil: of je mechanisch werkt of dat je iets doet met zuivere, liefdevolle aandacht.

Tijdens de week gebeurt er iets wonderlijks. Je voelt dat je oude, bekende structuur van je afvalt. Je ervaart een vrijheid, vrede en harmonie met elkaar, het werk, het domein en de natuur. Je voelt je één met alles en iedereen.

Je kan je afvragen hoe dit komt. In je gewone leven is dit lang niet altijd zo gemakkelijk te ervaren. Wat is dan het verschil? Natuurlijk is de omgeving erg mooi, er is veel zorg voor elkaar en het was mooi weer. Maar dat verklaart niet wat er gebeurde en wij allemaal hebben kunnen ervaren. Er was nog iets anders.

De kracht van de sanga

Dat andere zit is iets dat één van de pijlers is van de yoga. Je kan het vinden in iedere yoga en dat is de sanga. Wie meerdere blogs van ons heeft gelezen, zal het begrip sanga of satsang regelmatig zijn tegengekomen. Het is het samenkomen, samen mediteren, studeren, uitwisselen van ervaringen etc. In de yoga van handeling is het niet anders: er is een focus, er is veiligheid en gelijkwaardigheid. Je werkt voor het welzijn van het geheel dat in dit geval verder gaat dan het welzijn van de mensen die aanwezig waren. Het heeft ook betrekking op het welzijn van het huis en de tuinen en het bos. Tot slot: de ruimte laten voor de verschillende kwaliteiten en aandachtsgebieden van de deelnemers. Iedereen heeft zo zijn specialiteit en die kan en mag ingezet worden. Als je deze principes volgt in je werk, in het aanwezig zijn, dan wordt je als het ware opgenomen en verbonden met een harmonie die door jou, door ieder ander en door het gehele domein stroomt. Je voelt je even vrij, hoeft je niet staande te houden of te verdedigen. Je kan ontspannen en je wordt even ‘boven jezelf uitgetild. Wat een vrijheid.

Nogmaals dank aan iedereen die aanwezig was, maar ook aan al diegenen die niet zichtbaar waren, maar wel ‘achter de coulissen’ hebben meegeholpen om deze onderhoudsretraite mogelijk te maken.

Waar kan je meditatie voor gebruiken?

/in /door

De laatste tijd krijg ik veel vragen over meditatie. Niet verwonderlijk in een tijd met zoveel onzekerheid, angst en agressie. De coronaepidemie heeft nog diepe sporen nagelaten, de oorlog in de Oekraïne en de gevolgen voor Europa en ons land, houden veel mensen bezig. Een gevoel van onzekerheid, machteloosheid en onveiligheid is wat veel mensen gemeenschappelijk hebben.

We moeten in balans blijven. Meditatie is een groot hulpmiddel, maar waarvoor en hoe kan je meditatie nu gebruiken? Er is een lange lijst te geven, maar voor nu wil ik graag 3 toepassingen met jullie delen:

Meditatie om meer energie en innerlijke rust te krijgen.

Misschien herken je het: we zijn continu in ons hoofd aan het malen. Gedachten blijven maar komen en er lijkt geen einde aan te komen. In je gedachten blijf je je problemen en zorgen maar herhalen. Het effect is dat je veel energie verliest en je onrustig voelt. Hier kan meditatie helpen, zeker als je het regelmatig een paar keer per dag beoefent. Het is niet moeilijk: het begint met een ‘diep’ zitten. Zoek een fijn plekje op, geeft het wat aandacht zodat het er prettig uitziet en ga zitten. Verbind je met de grond, met de aarde en ontspan je lichaam zoveel mogelijk. Breng je aandacht naar je onderbuik en zit stabiel, ontspannen en ‘diep’. Daarnaast: word je bewust van je ademhaling. Laat het ademen natuurlijk plaatsvinden, bemoei je er niet mee. De ademhaling lijkt al spoedig dieper te komen. Je buik ontspant en ademen en diep zitten ontmoeten elkaar. Je luistert naar alle geluiden en volgt ze tot ze terugvallen in de stilte. Neem je tijd en vervolgens kan je toekijken op je gedachten en gevoelens. Ze komen op, nemen vorm aan en verdwijnen weer. Laat het toe en raak het niet aan.

Na deze eenvoudige voorbereiding kan je de methode toepassen die je geleerd hebt, zoals het herhalen van een mantra (japa-yoga) of het visualiseren van een beeld en daar je aandacht op laten rusten, of je blijft stil toekijken op je ademhaling of je gebruikt een andere methode.

Je zal merken dat je gedachten langzamerhand rustiger worden, je geest kalmer wordt en je meer in balans komt. Dit scheelt heel veel energieverlies. Je kan ook helderder denken en beter beslissingen nemen. Kortom, meditatie is heel geschikt om je te helpen als je je innerlijke onrustig voelt.

Meditatie bij het verwerken van pijn en verdriet.

Dat meditatie je kan helpen bij het verwerken van pijn en verdriet dat je hebt opgelopen in je leven, is bij veel mensen minder bekend. Toch is het een groot hulpmiddel bij de verwerking. Dit komt omdat naast het diepe zitten, de ontspanning, het ‘diep’ laten zakken van de ademhaling en het toekijken op de stroom van gedachten en gevoelens in je geest, nog meer ‘vaardigheden’ zijn te leren. Belangrijk is om een neutrale positie in te nemen tijdens je meditatie en niet wat zich toont aan te raken. Ga geen bindingen aan met wat zich aandient. Blijf neutraal, stop het proces niet en blijf stil toekijken.

Als je iets hebt meegemaakt dat pijnlijk is of verdrietig en je kan het maar niet ‘verteren’, neem het dan eens mee in je meditatie. Je hoeft er niet steeds aan te denken, maar laat het er gewoon zijn. Het mag er zijn. Blijf neutraal, raak het niet aan, laat het er maar zijn. Je gaat gewoon door met je meditatie, terwijl je op de achtergrond weet dat het aanwezig is. Ik noem dit vaak ‘het verteren van stenen’. Meditatie helpt je hierbij. Het neemt vaak wat tijd in beslag, soms zelfs een lange tijd, maar de pijn en het verdriet worden minder. Hoe kan dat? Dat komt omdat je de bindingen met deze nare situatie, die je veelal onbewust  bent aangegaan, stap voor stap kan loslaten. Wat gebeurt is, kan je niet veranderen, maar de bindingen die je ermee aangegaan bent, kan je wel loslaten. Je zal merken dat je minder beïnvloed wordt en beter in balans kunt blijven. Veel mensen beschrijven het als het hebben van het gevoel dat alles wat lichter wordt.

Inzichtmeditatie om verbinding te maken met het ‘verhaal achter het verhaal’

Je kan meditatiemethoden op verschillende manieren indelen. Een gebruikelijk indeling is de meditatiemethoden in te delen als concentratiemeditaties en inzichtmeditaties. Ze gaan in elkaar over, maar sommige methoden leggen het accent meer op de concentratie en anderen meer op de inzicht kant van de meditatie. De concentratiemethoden zijn nu steeds meer geaccepteerd in onze samenleving. De inzichtmeditaties zijn nog relatief onbekend, maar komen nu ook steeds meer naar voren.

Eén van de sterkste inzichtmeditatie die ik ken is de zgn. vidya-meditatie. Vidya is een Sanskriet woord voor kennis en het is een bepaalde manier om kennis over te dragen, maar ook een meditatiemethode. Oorspronkelijk komt hij uit de oude Indiase Upanishads, maar ook de Bhagavad Gita en verschillende boeddhistische sutra’s gebruiken deze methode.

De Vidya-meditatie is niet moeilijk te leren en bijzonder nuttig om ‘dieper’ te kijken. Om te kijken naar de andere kant van het verhaal of probleem. De methode lijkt op die bij het verwerken van pijn en verdriet, alleen neem je nu een stuk kennis, een probleem of een vraag mee in je meditatie. Opnieuw is het belangrijk om in een neutrale positie te blijven en alleen maar te kijken naar wat er boven komt. Je kan deze methode gebruiken tijdens de meditatie, maar je kan hem ook gebruiken tijdens de activiteiten van de dag. Je blijft alleen maar op ‘dobberen’, zoals een bootje op het water dobbert en rustig mee deint met de bewegingen van het water.

Raak niets aan en als zich iets aandient dat lijkt op een antwoord of een oplossing, blijf verder kijken. De Kena upanishad drukt het als volgt uit: als je denkt dat je het weet, weet je slechts een klein deel. Als je denkt dat je het weet, onderzoek (of mediteer) dan verder. Stap voor stap zullen zich verschillende aspecten tonen en zak je dieper en dieper. Je gaat voorbij de oppervlakkige delen die door tijd en omstandigheden worden gevormd en komt in verbinding met tijdloze kennis. Deze vorm van meditatie is bijzonder krachtig en leert je op een andere manier te denken en nog belangrijker: zij leert je zelf te denken en te onderzoeken en niet alleen maar de meningen van anderen na te praten.

Over de Vidya-meditatie heb ik een paar boeken geschreven omdat deze meditatievorm nog relatief onbekend is. Als je interesse hebt, kan je ze hier vinden.

Dit waren de belangrijkste vragen over meditatie die ik de laatste tijd kreeg. Ik ben benieuwd of je ze herkent of nog andere vragen hebt. Stuur mij gerust een mailtje als je je vragen en ervaringen wil delen.