Leer zelf na te denken

/in , /door

Alle grote filosofische stromingen uit Oost en West benadrukken allemaal dat je moet leren om zelf te denken en niet klakkeloos meningen van anderen moet overnemen en daar naar leven. Authenticiteit, verbinding maken met wie je ten diepste bent, is de basis van waaruit je moet leven. Het is lang niet altijd gemakkelijk om deze basis in jezelf te vinden en er verbinding mee te maken. Toch is het mogelijk.

De filosofie van o.a. het Boeddhisme, de Indiase Vedanta en Yoga, het Soefisme en het Christendom, geven vele handvatten om deze verbinding te kunnen maken. Kennis en meditatie zijn hierbij sleutelbegrippen. Juist in onze tijd, waar social media, nieuws en politiek ons denken en handelen steeds meer beïnvloeden, is het belangrijk dat we zelf blijven denken en durven te leven vanuit onze authenticiteit. Het achterliggende idee is, dat wij allemaal bij onze geboorte al een aantal talenten en kwaliteiten hebben meegekregen. De bedoeling is deze talenten en kwaliteiten te ontdekken, te ontwikkelen en beschikbaar te stellen aan de samenleving waarin wij leven. Het punt is dat wij vaak niet weten wat onze talenten en kwaliteiten zijn. Onze omgeving praat ons aan wat we moeten doen, hoe we het moeten doen en wat wel en niet nuttig voor ons is. Industrie, politiek en social media bombarderen ons met wat goed is en wat niet. We hebben nauwelijks tijd om onze eigen ideeën te vormen en diep te voelen of wat wij horen wel echt bij ons past.

De filosofie leert ons wat de tijdloze en universele wetten en principes zijn die niet alleen voor ons van toepassing zijn, maar ook voor alle andere mensen en wezens gelden. Zij leert ons hoe wij verbonden zijn met onze medemens, de dieren en planten die ons omringen en zelfs hoe wij met de aarde verbonden zijn. Weet hebben van deze verbondenheid is van het grootste belang, niet alleen voor onszelf, maar ook voor de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen.

De huidige milieuproblematiek, de scheve verhouding tussen arm en rijk, de toenemende stroom van vluchtelingen die geen plaats meer hebben om veilig te wonen, laten zien wat er gebeurt als wij deze verbinding niet onderhouden. Hoewel de verschillende religies en filosofische stromingen onderling grote verschillen hebben, zijn zij het eens over één ding: de wortel van de problematiek waar wij ons voor geplaatst zien. Deze wortel is drieledig: onwetendheid, zelfzucht en hebzucht. Eventueel aangevuld met angst, boosheid, haat en jaloezie. Ieder filosofisch systeem geeft ons een ‘medicijn’ tegen deze factoren die onszelf en daarmee de hele maatschappij, verzieken. We zullen echter zelf het werk moeten oppakken en zelf gaan nadenken. We kunnen niet vertrouwen op de politiek, de industrie en de grote firma’s en zelfs niet op de internationale organisaties zoals de EEG, de VN en de internationale milieuorganisaties. Zij zullen de problemen niet oplossen.

Het is een oud gezegde, maar het is nog steeds waar: ‘verander de wereld, maar begin bij je zelf’. Het begint met kennis, hét middel tegen onwetendheid. We moeten gaan inzien dat intrinsieke drijfveren zoals ‘greed is good’ en ‘what’s in it for me?’, niet de drijfveren zijn die een eerlijkere, schoonere, en veiliger wereld maken. Vaak is het angst en onwetendheid dat deze drijfveren zo wijdverbreid zijn. Als we de moeite nemen om de universele principes te leren kennen en ze toe te passen in ons leven, dan zullen we zien hoe veel er mogelijk is. De oude principes zijn niet bedoeld om klakkeloos over te worden genomen. We moeten zelf leren denken. De sleutel is: ‘onderzoek en blijf onderzoeken’. We kunnen dit onderzoek niet doen met alleen ons verstand. Er is meer nodig. Het gaat ook om ‘doorvoelen en doorleven’. Om dit te bereiken, is een techniek als meditatie zeer behulpzaam. Leer te mediteren, leer te ‘dobberen’ op de grote vragen en misschien leer je de antwoorden op deze vragen echt een plaats te geven in je leven. Een dergelijke levenshouding draagt bij aan een betere samenleving, maar ondertussen heb je er zelf ook veel aan: meer energie, minder stress, meer voldoening, een betere innerlijke balans, en je leert te leven vanuit overvloed i.p.v. uit een tekort.

De SFM start een nieuwe Leerweg-groep op de maandagavond (20.00-22.00 uur) op 23 september in het Retraitecentrum de Cynham, Egmond aan den Hoef. Heb je zin om mee te doen en te ontdekken hoe je je leven meer in harmonie met jezelf en met anderen kunt brengen? Klik hier voor meer informatie en schrijf je in.

Een uitgebreide beschrijving van de Leerweg kan je hier vinden.

Wil je reageren of meer informatie? Stuur dan een mailtje

Mehdi Jiwa

Verander de wereld, maar begin bij je zelf.

/in /door

De meeste mensen zijn er nu wel van overtuigd dat onze manier van leven tot veel problemen en uitdagingen aanleiding heeft gegeven. We kunnen zo niet veel langer doorgaan. Problemen t.a.v. het milieu, de scheve verdeling van de rijkdom en bezit, vluchtelingenstromen op basis van milieuveranderingen en schaarste aan eerste levensbehoeften, nemen enorme vormen aan. Er wordt heel veel gepraat en met beschuldigende vingers naar elkaar gewezen, maar tot echte oplossingen komen we niet.

Regeringen zijn niet in staat de problemen op te lossen. Burgers zien ook geen echte oplossingen. Over de oorzaken van de problemen zijn we het veelal ook niet eens. Een patstelling dus? Dat hoeft niet. De grote levensfilosofieën en religies zijn het op veel punten niet eens met elkaar, maar op één punt zijn zij het wel met elkaar eens: de problematiek van de mens is van oudsher geworteld in drie eigenschappen. Je kunt ze verschillende namen geven, maar je kunt het in het kort als volgt samenvatten: onwetendheid, egoïsme of zelfzucht en hebzucht. Als we deze drie eigenschappen niet te boven komen, dan zijn alle problemen die hieruit voortkomen of hierin geworteld zijn, ook niet op te lossen, noch in je eigen leven, noch op landelijk of mondiaal niveau.

Onwetendheid, egoïsme en hebzucht zijn niet collectief op te lossen. Er kunnen geen wetten gemaakt worden die deze eigenschappen teniet doen. Toch is er een oplossing, maar die moet ieder mens zelf, als individu oppakken. Je kunt dus stellen dat een betere en eerlijker wereld, begint met jezelf.

De mensheid is al eeuwen bezig om manieren te vinden om deze drie grote hindernissen te nemen. Deze hindernissen blokkeren niet alleen onze menselijke ontwikkeling en spirituele groei, maar verhinderen ook dat we op een goede manier de problemen en uitdagingen kunnen oppakken die niet alleen ons eigen leven  bedreigen, maar ook het leven van onze kinderen en kleinkinderen.

De antwoorden voor de huidige situatie, zijn ons al lang geleden gegeven: het zijn kennis (in de zin van wijsheid en spirituele kennis), bewustwording, spirituele disciplines zoals concentratie- en meditatieoefeningen, en het ontwikkelen van kwaliteiten als liefde voor waarheid, geweldloosheid, zuiverheid, niet stelen etc. Deze kwaliteiten kunnen ons helpen om op een andere manier naar ons leven te kijken. Iedereen die hiermee aan het aan de slag gaat, zal ontdekken dat zelfs een klein beetje inspanning al een grote verandering in ons eigen leven kan aanbrengen. Dit is niet alleen positief voor ons zelf, maar het heeft ook een positief effect op onze directe omgeving. Kortom: ieder mens kan iets bijdragen aan een betere wereld.

Als we deze weg bewandelen met een aantal gelijkgestemden, dan is het effect nog groter. Het is dan ook hierom dat de SFM studiegroepen organiseert onder de titel de ‘Leerweg’, waar de grote universele principes en wetten worden bestudeerd en oefeningen worden aangeboden om aan de wortel van de grootste problemen: onwetendheid, egoïsme en hebzucht te verwijderen. We bestuderen de werking van onze eigen geest en verdiepen ons in wie wij werkelijk zijn. Het is een zoektocht naar onze authenticiteit, naar wie wij ‘echt’ zijn. Meditatie is hierbij een groot hulpmiddel, omdat het niet mogelijk is om deze drie hindernissen met behulp van ons verstand alleen op te ruimen. Daarnaast zijn er een vijftal spirituele principes en wetten die ons helpen om meer regie te krijgen over ons leven. Zo kunnen we zowel ons eigen leven verbeteren, maar misschien nog belangrijker, zo kunnen we een substantiële bijdrage leveren aan een harmonieuzere samenleving.

De SFM start een nieuwe Leerweg-groep op de maandagavond (20.00-22.00 uur) op 23 september in het Retraitecentrum de Cynham, Egmond aan den Hoef. Heb je zin om mee te doen en te ontdekken hoe je je leven meer in harmonie met jezelf en met anderen kunt brengen? Klik hier voor meer informatie en schrijf je in.

Een uitgebreide beschrijving van de Leerweg kan je hier vinden.

Wil je reageren of meer informatie? Stuur dan een mailtje

Mehdi Jiwa

Waar gaat de Bhagavad Gita over?  (Deel 2)

/in /door

Dit is de tweede blog over de vraag waar de Gita over gaat. Was de vorige blog geschreven naar aanleiding van het eerste en het laatste woord van de gehele tekst van de Gita, nu zullen we ons richten op het stukje tekst waar ieder hoofdstuk mee afsluit, de colofon, zoals dat genoemd wordt. Tenminste, als het in de vertaling is opgenomen. Sommige vertalers doen dat niet omdat deze stukjes, waarin ook de titels van de hoofdstukken worden benoemd, later aan de oorspronkelijke tekst zijn toegevoegd. Jammer, want hoewel ze later zijn toegevoegd, is het prachtig gedaan.

De colofon aan het einde van elk hoofdstuk luidt telkens in de meest volledige vorm:

AUM TAT SAT

Aldus eindigt in de Upanishaden van de prachtige Bhagavad Gita, de wetenschap van het eeuwige Brahman, het heilige boek van yoga, de samenspraak tussen Krishna en Arjuna, het …e

hoofdstuk, genaamd … ( deze titels verschillen natuurlijk per hoofdstuk).

Hier wordt de inhoud, de boodschap, de strekking van het werk op een haast mysterieuze wijze aangeduid.

AUM TAT SAT: Dit is een uitspraak, een mantra als het ware, die traditioneel voorafgaat aan deze tekst en die bij een spirituele activiteit in het algemeen wordt uitgesproken. Hij bestaat uit drie woorden met elk een diepgaande betekenis. Kort en bondig staat hier ‘Alleen Brahman is werkelijk’ Brahman duidt op het Absolute, God de Schepper, de Opperste Geest (Aan het einde van het zeventiende hoofdstuk spreekt Shri Krishna over deze uitspraak).

In de Upanishaden van de prachtige Bhagavad Gita:

De Upanishaden kunnen we aanduiden als Indiase ‘wijsheidsboeken’ met meditatieve teksten (In het tweede deel van de ‘Leerweg’ van de Stichting Filosofie en Meditatie komen er hier enkele van aan de orde).

Van de Upanishaden wordt gezegd dat ze aspecten van de Vedas, de oudste spirituele verhandelingen die de mens tegenwoordig nog kent, uitwerken. Als ik het in mijn eigen woorden probeer te omschrijven zijn het geen teksten waarin even wordt uitgelegd hoe het zit. Zo van: aha, opslaan en doorgaan. Het zijn teksten die een diepere betekenis hebben dan in eerste instantie lijkt. Die betekenis onthult zich geleidelijk aan, na het overwegen, het rusten op, het laten bezinken van de tekst. Ze doen geen beroep op het rationele deel van de geest maar op de diepere lagen van het aanvoelen en inzicht. De een zegt dat de Gita een samenvatting van deze werken is, de ander dat hiermee de lading van dit werk aangeduid wordt en dat ieder hoofdstuk als een Upanishad gezien kan worden. Of het als een samenvatting gezien kan worden kan ik niet zeggen. Daarvoor is mijn kennis van deze werken niet volledig genoeg. Dat de lading van de hoofdstukken een soortgelijke inhoud hebben als die van de Upanishads, spreekt mij aan.

De wetenschap van het eeuwige Brahman. Brahma- vidya in het Sanskriet.  Hiermee wordt aangegeven dat de Gita uiteindelijk alle wijsheid in Brahman, het Absolute, God de Schepper, de Opperste Geest bevat en verschaft.

Het heilige boek van yoga. Hier in het Westen kennen wij yoga veelal als een stelsel van lichaamshoudingen en oefeningen. Het begrip yoga omvat echter veel meer dan dat. Het staat voor verbinding met ons eigen zelf, ons diepste wezen, het leren kennen van Brahman en daar uiteindelijk één mee worden. Daarvoor worden in de Gita verschillende vormen van yoga aangereikt: de karma yoga, de yoga van handeling, de yoga van kennis, die van meditatie, toewijding etc.

De samenspraak van Krishna en Arjuna.

De essentie van de colofons komt misschien wel in de samenspraak naar voren.

Ik zou het volgende zelf niet goed kunnen verwoorden, maar laat dat over aan de door mij zeer hoog geachte Swami Krishnananda van de Divine Life Society in Rishikesh, India:

“Het was niet de historische Krishna die tot Arjuna sprak (…) God sprak tot de mens, niet Krishna tot Arjuna. Het Universele sprak tot het afzonderlijke. Het Al-omvattende begon woorden van wijsheid te spreken tot dat wat geplaatst is in ruimte en tijd. Menselijkheid stond oog in oog met het Absolute. Met dit begrip als achtergrond, zullen we ons het belang van dit geschrift kunnen realiseren.”[1]

Zo schetst de colofon aan het einde van elk hoofdstuk op mysterieuze wijze de peilloze potentie van wat de Bhagavad Gita te bieden heeft. Dat komt wellicht wat ongemakkelijk over maar houdt tevens een grote belofte in. Zo wijst de Gita zelfs ergens aan “Ik zal je deze kennis (jnâna) en hoe je die kunt ervaren (vijnâna) volledig onderwijzen. Als je dit eenmaal weet, valt er niets meer te kennen.”

Te beginnen met het onderzoeken van onze dagelijkse activiteiten, de eigen natuur, svabhava uit de vorige blog, stap voor stap,  belooft de Gita, leidt ik je, naar het hoogste inzicht.

Het bijzondere hiervan is dat we als het ware een flauw vermoeden van een mysterie krijgen of het lijken te benaderen maar wellicht nooit kunnen zeggen dat we het kennen. Daar is het een mysterie voor. Te groot voor onze geest.

Een diepe buiging voor Dat.

Hans Nijs

Vragen of opmerkingen? Stuur mij gerust een mailtje: fam.nijs@quicknet.nl

 

[1] Swami Krishnananda, The Gospel of the Bhagavad Gita, blz. 3.