Een individuele retraite

/in /door

Het schrijven van een blog heeft voor mij even op een laag pitje gestaan. Het lukte gewoon even niet. In mijn vorig blog schreef ik over ‘de hoogste vorm van handelen’, offeren, het stappen in een grote maat.

Zelf belandde ik echter in een kleine maat, een kleine zeepbel. Een kleine wereld van vooral lichamelijke ongemakken. Vooral beperkingen voelen en zien. Niks geen grote maat.

Wel brengt de filosofie mij een blijvend besef dat dat het niet is, dat er méér is, ook al lijkt het even héél ver weg. Om in termen van de Bhagavad Gita te spreken: Krishna was een tijdje in geen velden of wegen te bekennen.

Intussen bleef ik twee maal daags mediteren, de ‘stilte-oefeningen’ doen, diep zitten, als het ware met de handen op de rug toekijken op gedachten en ideeën, vooral van de gedachten afblijven. En daar bleef het bij.

Een reactie op mijn laatste verslag uit Brognon bracht weer beweging in het proces. Ik had beschreven dat er hier in Brognon veel te doen was, en dat van het beeld dat ik hier wel lekker veel zou studeren niet klopte. Ik kwam nauwelijks aan studie toe.

De reactie kwam er op neer dat ik van het doen toch ook een studie kon maken. Nou, soms ben ik degene die anderen daar aan herinner, maar nu was ik degene die eraan herinnerd werd.

Krishna liet weer van zich horen!

Dit was op een zaterdag. Ik ben er die avond meteen voor gaan zitten, om een eigen Sadhana-week-programma te organiseren. Sadhana is een Sanskriet begrip dat staat voor spirituele discipline en de titel van een jaarlijkse retraiteweek hier in Brognon, maar die dit jaar als gevolg van de maatregelen helaas niet door kon gaan.

Ik begon dus een eigen week te organiseren. Die zou de maandag daarop ingaan, dus er moest wel tempo gemaakt worden.

Er moest voor die dag een thema komen, die moest ook alvast in de meditatie doorklinken, er zou een uurtje studie zijn en na de koffie een werkperiode.

De ‘retraiteweek’ is verlengd en duurt nog steeds voort. Elke dag zorg ik voor een thema en programma voor de volgende dag. Ik kan ermee inslapen en de volgende dag zo instappen. Van mijn belevenissen hou ik een dagboekje bij.

Meditatie

Ik mediteer twee maal per dag en gebruik het boekje Meditatie oefeningen van Mehdi. Het bevat o.a. een heel hoofdstuk ‘Meditatie tijdens de dagelijkse handelingen’, met maar liefst 22 gerichte oefeningen. Elke avond kies ik er één voor de volgende ochtend. Soms een paar dagen achtereen dezelfde.

Wekker

Gedurende de hele ochtend, met uitzodering van de koffiepauze zet ik de wekker om de 15, 20 of 30 minuten. De duur stel ik elke keer als hij afgegaan is, opnieuw in. De tijd is afhankelijk van die welke mij op dat moment het beste lijkt. Als hij afgaat doe ik met volle aandacht de stilte-oefening. Stap uit de beweging, ben me gewaar van waar ik ben, haal diep adem, adem uit, herhaal dat een paar keer, stel de wekker opnieuw in en ga weer verder met waar ik mee bezig was.

Studie

Tijdens deze periode schenk ik momenteel aandacht aan de teksten in het boek Karma Yoga van Swami Vivekananda. Het heeft 8 hoofdstukken en elk hoofdstuk kent een scala aan praktische thema’s. Ik vat deze samen, zoek er de bijbehorende verzen in de Gita bij en maak persoonlijke aantekeningen.

Gelijk beseft ik hoe vol ik eerder mijn bordje gevuld had met vele studies die ik ‘nu ik hier toch zat’ wel even wilde gaan oppakken! Kleine stukjes blijken ruim voldoende.

Werkperiode

Hierbij richt ik mijn aandacht op iets bijzonders. Het kan gaan om je aandacht op mijn handen of voeten, op geluiden, op gedachten in de geest over leuk of niet leuk, het hebben van verwachtingen,  alleen maar doen wat er gedaan moet worden, geen verwachtingen hebben etc. etc.

‘Werk’ is in deze periode een ruim begrip: eens in de week boodschappen doen, kleine klusjes, iets uitzoeken of nakijken, schoonmaken, wassen, strijken, stukje administratie, schrijven van een blog, maar ook het schrijven en beantwoorden van mails valt er onder.

’s Avonds besteed ik als ik nog energie heb, en er geen zoom-bijeenkomsten zijn, even aandacht aan het ‘huiswerk’ van verschillende studiegroepen: leerweg, Verdiepingsgroep, of een stukje uit de Bhagavad Gita. Gestaag, maar zo ontspannen mogelijk.

Dit eigen programma doet mij werkelijk goed, maar ik kijk er ook uit naar het moment dat jullie deze kant weer op kunnen komen. Eind van de maand horen we meer over òf, wanneer en hoe we hier het programma weer op kunnen pakken.

Tot dan kunnen we er op een eigen manier vorm aan geven. Er is zoveel beschikbaar in het dagelijks leven! Ik wens u een goede, inspirerende tijd.

 

Reacties op deze blog zijn welkom. U kunt een mailtje sturen naar: hans8nijs@gmail.com

Hoe kan je het beste de Bhagavad Gita bestuderen?

/in , /door

Dit is een vraag die regelmatig gesteld wordt, daarom wil ik proberen hem te behandelen in deze blog. Om maar meteen met de deur in huis te vallen: er is niet één ‘beste’ manier om de Bhagavad Gita te bestuderen, er zijn er vele.

Laten we er eens naar kijken. Bedenk wel dat het niet mogelijk is om een volledig overzicht te geven, we kunnen slechts een paar aspecten behandelen.

De Bhagavad Gita is een oud Indiaas geschrift dat al eeuwen lang een grote populariteit in Oost en West geniet. Waarom? Waarschijnlijk omdat wat besproken wordt zo herkenbaar is in ons eigen leven en omdat er vele aanwijzingen in worden gegeven die je helpen om je eigen situatie beter te begrijpen en te verbeteren. Erg praktisch dus.

De Bhagavad Gita bestaat uit 18 hoofdstukken. Elk hoofdstuk bevat een volledige ‘yoga’. Yoga betekent hier een weg om verbinding te maken met je diepste wezen en van daaruit te leven. Yoga betekent ook ‘discipline’: yoga biedt je houvast en geeft aanwijzingen die je kunnen helpen om de ‘juiste’ keuzes in je leven te maken.

Je kunt ieder hoofdstuk bestuderen en ik ben ervan overtuigd dat je er aspecten in zal ontdekken die passen bij je eigen situatie. Ze te lezen zal je steun en troost brengen. Tevens zal je verschillende praktische aanwijzingen vinden die je kunt gebruiken in je leven. Maar er is meer: er zijn delen in de Bhagavad Gita die je kunt ‘begrijpen’ met je verstand, maar er zitten ook delen in die je niet kunt bevatten met je verstand. Dit zijn de zgn. mantra’s. Mantra’s zijn energievelden; het gaat niet zozeer om de taalkundige betekenis, maar om de lading. Het is een volwaardig ‘taalsysteem’ dat parallel bestaat aan het gewone taalsysteem dat wij gebruiken om informatie of kennis over te brengen. Het gebruik van mantra’s is niet voorbehouden aan de Oosterse filosofie. Iedereen gebruikt mantra’s. Wij gebruiken bijvoorbeeld de mantra ‘mamma’. ‘Mamma’ is een geladen woord. Wij hebben allerlei ervaringen, herinneringen en beelden bij onze ‘mamma’. Mijn herinneringen aan mijn ‘mamma’ zijn anders dan de herinneringen die jij hebt aan jouw ‘mamma’. We gebruiken hetzelfde woord, maar de lading kan heel anders zijn. Bovendien verandert deze lading ook gedurende ons leven. Het is een dynamisch proces. Er is niet één betekenis van de mantra, hij verandert in ons leven en groeit met ons mee.

De Gita bevat heel veel mantra’s. Hier zijn twee voorbeelden:

Het eerste voorbeeld kan je misschien nog wel met je verstand benaderen, maar als je de mantra meeneemt in je dagelijkse leven en je blijft erop ‘dobberen’ zoals een bootje op het water, zal je zien dat je steeds dieper in zakt. Mantra’s hebben veel gemeen met muziek. Je moet in trilling komen met de muziek. Het lijkt op een klankkast van een viool of cello. Die komt in trilling als de snaren worden bestreken door de musicus en daardoor ontstaat de hoorbare klank. Als je toestaat dat de mantra jou in ‘trilling’ brengt, zal je zien dat er steeds meer aspecten van de mantra tot ‘leven’ komen. Hier is zo’n mantra uit het 2e hoofdstuk van de Bhagavad Gita:

‘Je hebt het recht om te handelen, maar je hebt geen recht op de resultaten van je handelen. Laat nooit het verkrijgen van de vruchten van handelen je motief zijn. Maar wees evenmin geneigd tot niet-handelen.’

Hier kan je lang op ‘dobberen’. Deze zin heeft o.a. Beethoven diep geïnspireerd en je kunt je er iets bij voorstellen. Hij componeerde geen muziek met het oogmerk om de opdrachtgevers of toehoorders te plezieren. Hij liet zijn inspiratie vrijelijk stromen om het met de mensen te delen, maar niet om het applaus en de goedkeuring te verwerven van zijn publiek. Dat is niet altijd een gemakkelijke keuze. Als je zo wil leven moet je bij je zelf blijven en kan je geen compromis sluiten.

Hier is nog een mantra uit het 4e hoofdstuk. Iets minder gemakkelijk om met je verstand te benaderen:

‘Je moet de aard kennen van handeling (karma), speciale handeling (vikarma) en niet-handelen (akarma), want zeer diepzinnig is de weg van handeling’.

Dit is één van de mantra’s die in mijn leven een grote rol speelt. Al tientallen jaren ‘klinkt’ hij in mij en iedere keer ontdek ik weer nieuwe aspecten die in deze mantra besloten ligt. Iedere keer betekent dit nieuwe ontdekkingen, nieuw inzicht en grote verwondering over de diepte van deze mantra. Ik ga er nu verder niets over schrijven. Je moet het zelf ontdekken. Er zijn geen ‘goede’ of ‘verkeerde’ antwoorden op dit pad. Het is een ontdekkingsreis, die je zelf moet meemaken.

Hier nog even een paar praktische tips om de Bhagavad Gita te bestuderen:

  1. Lees de Bhagavad Gita een keer snel door. Alleen maar om te wennen aan de taal, de vreemde namen en de opbouw van de Gita.
  2. Krijg gevoel voor mantra’s, wat ze zijn en hoe ze werken. Bijna alle verzen zijn mantra’s en benader ze zoals je naar muziek zou luisteren. Niet primair willen begrijpen, maar laat de tekst in je klinken en voel de ‘trilling’ die de mantra in je teweeg brengt.
  3. Kijk naar een situatie of gebeurtenis in je eigen leven (bijvoorbeeld een privésituatie, werk gerelateerd, een gebeurtenis in je sociale leven). Lees een klein stukje (dat je aanspreekt) in de Bhagavad Gita en spiegel dat heel stil in de situatie die je voor ogen hebt. Neem de gekozen tekst eens een paar dagen (kan ook langer) mee en blijf de situatie/gebeurtenis en de tekst in elkaar spiegelen. Let op: probeer geen conclusies te trekken en geen mening te hebben omtrent hetgeen zich aandient; alleen maar blijven toekijken.
  4. Overweeg: wat is het allerbelangrijkste in mijn leven? Wat is mijn grootste ideaal? Blijf hier eens op ‘dobberen’ en kijk wat de Bhagavad Gita je te zeggen heeft en welke aanwijzingen de Bhagavad Gita je geeft om dit allerbelangrijkste of dit grootste ideaal te realiseren in je leven. Het zal je helpen om een stap te zetten en daarna een volgende stap en zo verder. Vele mensen, waaronder Gandhi, hebben op deze manier kracht en inspiratie gevonden en het heeft ze geholpen hun doel te bereiken.

Er is nog zoveel meer over te zeggen en er zijn nog zoveel andere manieren om met deze tekst om te gaan, maar voor nu zal ik het hierbij laten.

Heb je vragen of wil je reageren: stuur een mail naar: info@filosofieenmeditatie.nl

 

Bhagavad Gita: gewone kennis en hogere kennis

/in , , /door

In de vorige blog over de Bhagavad Gita ben ik ingegaan op hoe het komt dat de Bhagavad Gita al eeuwen lang zoveel mensen heeft geïnspireerd en steun heeft gegeven. We hebben toen de eerste drie domeinen van de Gita behandeld: de Gita geeft kennis die je gemakkelijk kan gebruiken, de Gita geeft oefeningen en aanwijzingen die in het dagelijkse leven goed gebruikt kunnen worden en het geeft ook hoop. Hoop dat je verbinding kunt maken met je eigen innerlijke kracht en licht en verbinding maakt met je eigen ‘lijn’ in het leven of anders gezegd met je authenticiteit.

In deze blog zal ik ingaan op het vierde aspect: de Gita leert dat er verschillende soorten kennis en bewustzijn zijn. Normaal gesproken zijn er vier ‘bronnen’ voor kennis: directe waarneming, gevolgtrekking, aanname en (logische) redenatie. Iedereen kan deze bronnen gebruiken, maar er is meer. De Bhagavad Gita wijst erop dat er ook nog andere ‘hogere’ vormen van kennis bestaan. Echter, daar hebben de meesten van ons niet direct toegang toe. Toch is het goed om er gebruikt van te maken, maar dat vergt wel wat inspanning en training. De ‘hogere’ vormen staan bekend als: inspiratie, intuïtie, openbaring en profetie. Helaas verstaat iedereen iets anders onder deze begrippen en van alles en nog wat wordt inspiratie of intuïtie genoemd. De eerste drie zijn toegankelijk voor ons, de vierde is een bijzondere vorm die ik voor nu maar even buiten beschouwing laat.

Bepaalde mensen zijn gevoelig voor inspiratie en intuïtie. De beschrijvingen zijn tamelijk eenduidig: er wordt je iets ‘ingefluisterd’, er komen beelden of klanken (woorden, muziek) tot je, veelal in een ogenschijnlijke ongeordende vorm en je hebt het gevoel dat er een grote stroom van energie door je heen gaat. De momenten waarop dit plaats vindt, zoals bij het overgaan van slapen naar waken, in de meditatie en als je in stilte wandelt, hebben met elkaar gemeen dat je geest ‘stil’ is en het ego (ik-besef) naar de achtergrond verdwijnt. Dan, plotseling, zonder dat je hier enige grip op hebt, stroomt de energie en tonen zich beelden, denkbeelden, geluid of iets anders. Het gaat razendsnel; het lijkt wel op een explosie. Als je voor dit soort impulsen gevoelig bent of wordt, dan ga je ze steeds meer herkennen (en waarderen).

De bestudering van de Bhagavad Gita helpt ons om ontvankelijk te worden voor deze ‘krachten’. Hoe doet de Bhagavad Gita dit? Op verschillende plaatsen in dit boek wordt hierover geschreven, maar het wordt prachtig samengevat in hoofdstuk 2 in de verzen 55-58. In deze vier verzen wordt een ‘geheim’ onthuld. Wat zou je moeten leren? Hier volgt een lijstje:

– leer je wensen en verlangens tot rust te brengen
– leer je terug te trekken en verbinding te maken met je diepste, innerlijke kern
– blijf stabiel, ook bij tegenslag
– hunker niet naar genot en ga geen bindingen aan en blijf neutraal
– let op: angst en woede zijn bewustzijnsvernauwers en stoten je, zelfs als je het niet wil, uit je balans
– Zorg voor een stabiele meditatie. Al het bovenstaande valt je heel natuurlijk toe als je meditatie een integraal onderdeel (een fundament) is van je leven.

Als je dit zou leren, wordt je automatisch, d.w.z. zonder een verdere ‘eigen’ inspanning gevoelig voor impulsen die ‘van buiten’ lijken te komen en je energie ‘inblazen’. Dit proces is de basis van alle vormen van wat genoemd wordt, ‘hogere’ vormen van kennis. Hoe dieper je je kunt terugtrekken en stiller je geest wordt, hoe gevoeliger je wordt voor deze vormen van kennis. Uiteindelijk worden ze je ‘dagelijks brood’ en wil je niets anders meer. Dit is wat je hoort van mensen die om welke reden dan ook, gevoelig zijn voor inspiratie: ‘dit is het belangrijkste, allermooiste, in mijn leven’.

In deze tijd van de corona epidemie is het van het grootste belang dat wij niet verzanden in de ‘duisternis’ en ons blijven richten op  ‘licht’. Daarom hebben we de komende weken video meetings rond de Bhagavad Gita georganiseerd. De meetings zijn op dinsdagavond van 20.00-21.00 uur. Als je mee wil doen, stuur een mailtje, dan krijg je de link toegestuurd.

Het adres is: info@filosofieenmeditatie.nl