Wat vieren we met Kerstmis?

In deze blog wil ik stilstaan bij het vieren van het Kerstfeest en de link die daarbij voor mij bestaat met het werk van de SFM. Dit is voor mij niet zomaar een link. Ik zal proberen uit te leggen waarom niet.

In de studies binnen de SFM bestuderen we onder meer het wordingsproces van de mens. Daarbij wordt geschetst dat dit proces er in eerste instantie een is van uiterste verfijning naar een steeds verdere verdichting. Verdichting van bewustzijn, van trilling, van substantie.

Toch kan de mens niet leven in deze steeds verdergaande verdichting en ontstaat er een heel diepe wens, een wens die steeds sterker wordt, namelijk de wens om terug te keren naar die oorspronkelijke verfijning. Naar wat we proberen te duiden met woorden als ‘de bron’, ‘het Absolute’, ‘het goddelijke’, ‘het innerlijk licht’, en nog veel meer. Ik bedacht me dat we dit misschien wel met Kerst vieren.

Met Kerst vieren we de geboorte van het kindje Jesus. Geboorte. Bij het vertalen uit het Engels, iets wat ik regelmatig gedaan heb, kwam ik soms het woordje “born” tegen. Ik verbaasde me dan over het palet van keuzemogelijkheden dat zich aandiende om als vertaling te gebruiken: geboren, voorbestemd, in de wieg gelegd, van nature, ontsproten, voorgekomen. De geboorte van een kindje is een mysterie, de belichaming van een wonder. Soms ‘met een rugzakje’, meer ‘werk in uitvoering’ dan dat het al is zoals het bedoeld was. Van het kindje Jezus wordt wel gezegd dat het ‘onbevlekt’ op aarde kwam. Ik denk dat daarmee bedoeld wordt ‘zonder dat er een vlekje aan zat’,  ‘zuiver’, ‘gaaf’, zonder dat er nog iets aan ‘op te poetsen’ viel. Zo zuiver en gaaf dat het de wereld, de aarde met zijn schijnsel iets te bieden had. Alles te bieden had: Licht.

Mehdi schetst wel eens het beeld van een kind dat bij de geboorte op aarde een soort van dooierzakje met licht mee krijgt. Daar kan het een tijdje op teren. Maar dan, geleidelijk aan raakt het voorraadje licht op, terwijl er nog geen oplaadpunt gevonden is. Dan wordt het langzaam donkerder. En in mijn eigen woorden: er doet zich een duisternis voor die ij sommigen getuigt van een verlangen naar licht, een verlangen dat geen genoegen neemt met surrogaat, met afleiding, verdoving, zinloos gepraat, zinloos geleer. Dat getuigt van een op zoek zijn naar een ziel, bezieling, een passie. Naar dat waar je ’s nachts voor wakker gemaakt kan worden. Dat wat wij onze kinderen zouden kunnen voorhouden ‘opdat zij hoopvol uitzien naar de dag van morgen’.

Deze gevoeligheid, dit zoeken, zijn mijn inziens de kenmerken van een besef dat uitkijkt naar zuiverheid, de gaafheid van als het ware de geboorte van een zuiverheid, licht, een stralend kindje als het ware.

Er was eens een man die een tijdje de Sivananda-ashram in Rishikesh, India bezocht had. Toen het tijd werd dat hij naar huis moest gaan, was hij somber gestemd. Sivananda vroeg hem wat er aan de hand was. “Ik ben bang”, zei hij “dat ik daar geen leermeester, zal kunnen vinden”. Sivananda glimlachte echter. “Wees een goede leerling” zij hij geruststellend, “en de leermeester zal zeker komen.”

Dat is in mijn ogen Kerstmis. Stil staan bij een oprecht verlangen naar licht. Laten we hier allemaal die van binnen naar licht, het Licht met een hoofdletter, verlangen, bij stil staan. Dit verlangen koesteren en leven in blazen. Opdat het geboren zal worden.

Dat is waar Kerstmis lijkt mij voor bedoeld is en waarbij de geboorte, de manifestatie van dat licht, verpersoonlijkt wordt door het kindje Jezus.

Het kindje Jezus, ik zou willen zeggen ‘het al-kindje’. Want ‘kindje Jezus’ verkleint het misschien wel tot iets wat van de Christenen is. Maar het sluit alles en iedereen in zich.

En wat is voor mij de relatie hiermee met de SFM? Laten we nog even kijken naar het logo van de SFM. Het logo staat voor een Indiase uitdrukking, die bekend is als Arundhati-Darshana-Nyaya.

Arundhati is een kleine ster. Het verhaal gaat dat het aanschouwen van deze ster geluk brengt. Deze ster is moeilijk te zien en moeilijk aan te wijzen, omdat er zoveel sterren aan de hemel staan. Door te wijzen naar een boom, naar zijn takken, naar kleine takken en uiteindelijk naar zijn twijgjes kan je de ster aanwijzen. Veel tijd en zorg wordt besteed om de boom te beschrijven, terwijl je een ster wilt aanwijzen. Er is geen relatie tussen de ster en de boom; toch helpt de bestudering van de boom om de ster te vinden …

Hetzelfde geldt voor het filosofisch onderzoek. Veel aandacht en energie wordt geschonken aan dat wat je niet bent, om uiteindelijk de vraag te kunnen beantwoorden: “Wie ben ik?” Was het niet de ster van Bethlehem die de uiteindelijk naar het kindje Jezus wees?

Mehdi noemt regelmatig het drama van de mens. De mens is iets verloren. Het drama wordt nog heftiger omdat de mens ook nog eens vergeten is wat hij verloren is. Is dat dat Licht? Vertalen we dat met Kerst niet naar het met elkaar fijn willen hebben, vrede ervaren, geluk ervaren, een ander begrijpen, met licht, heel veel lichtjes. ‘Thuis’ willen komen?

Dit is in mijn ogen ook het ‘centerpoint’, het brandpunt van elke bijeenkomst en elke retraite die wij organiseren of faciliteren. Het is mensenwerk, binnen menselijke grenzen en mogelijkheden, met elkaar en voor elkaar. Maar mèt deze focus voor ogen. Laten we elkaar herinneren aan het Licht, elkaar naar dit Licht wijzen. Juist in deze tijd. Dat is niet het Lichtfeest van alleen de Bijbel, maar ook dat van de Bhagavad Gita, de Koran, Aurobindo’s Savitri en nog veel meer. Dat is het Licht der lichten.

Ik wens u allen een Gezegende Kerst, iedere dag van het komend jaar.

Reacties op deze blog zijn welkom. U kunt mij een mailtje sturen: hans8nijs@gmail.com

De innerlijke houding

In mijn vorige blog, ‘De eenheid van maat voor de mens is een dag’, maakte ik bij enkele oefeningen de opmerking ‘pas op: ga niet voor het resultaat, maar voor de intentie die in de dag wordt meegenomen’. Daar kreeg ik een paar reacties op. ‘Een mens doet iets toch om iets te bereiken?’, ‘Je wilt toch een goed resultaat, dat is toch de vrucht? Dat laat je toch niet onverschillig?’ Daar wil ik in deze blog graag op reageren.

In mijn vorige blog zijn de oefeningen bedoeld om ons bewust te worden van een bepaalde houding. Om ons bewust te worden van ons eigen gedrag,  gewoon zoals het gaat, zonder daar een oordeel van ‘goed’ of ‘niet goed’, ‘mooi’ of ‘niet mooi’, aan te verbinden. Dat, er geen oordeel aan te verbinden, is al een oefening op zich. Alleen het toekijken hierop, heeft, zo heb ik gemerkt, al haast vanzelf een positieve uitwerking.

In de Bhagavad Gita wordt met enige regelmaat aangegeven dat men zich niet moet hechten aan handelingen en dan ook nog eens niet aan het resultaat, de ‘vruchten van handeling’.

Laten we eerst stil staan bij het loslaten van de gehechtheid aan handelingen zelf.

We willen allemaal vrije mensen zijn, toch? Maar zitten soms zo gevangen in het web van vele gewoonten en de druk van van alles en nog wat te  moeten. Of misschien handelen we soms niet omdat het nodig is, maar omdat we niet anders kunnen. Het grootste deel van de dag is voor de meesten van ons, en ik ben daar zeker geen uitzondering op, opgebouwd uit gewoonten, die we ons gedurende een lange periode hebben eigengemaakt. Dat kunnen goede gewoonten zijn, maar ook minder goede. Eigenlijk zegt de de Bhagavad Gita in mijn ogen dan ook: ga eens in de gaten krijgen hoe je daar in zit.  Doe je iets automatisch of vanuit iets wat ik ‘een innerlijke instemming’ zou noemen. Het laatste zal meer kleur en energie aan de handeling geven.

Ook het tijdens de handeling bezig zijn met het resultaat, in plaats van de handeling zelf, kan een dergelijke uitwerking hebben. Er kan dan een soort verkramping optreden die de kleur en energie doet vervagen. Het kan de aandacht vernauwen en veel meer energie vragen dan feitelijk nodig is.

Om deze kleur en energie optimaal te bewaren, is een verbinding met onze intentie, onze innerlijke bron nodig. Een verbinding waarvan het mooi is als die in de handeling doorklinkt. Een hulpmiddel daarbij is tijdens ons doen en laten zo af en toe stil te staan bij onze innerlijke houding, ons die te herinneren. Dat kan door voordat we de dag, of de handeling beginnen, even tijd te maken voor dat van waaruit we op weg gaan door middel van een stil moment, meditatie, mooie tekst, een mantra. En dat ‘mee te nemen in de dag, in de handeling’.

‘Ja, maar het is zo weer weg’, dacht ik zelf toen ik hiermee begon. Dat mag zo in eerste instantie lijken, maar gaandeweg merkte ik dat korte pauzes om me te herinneren, na wat oefening, haast vanzelf een uitwerking hebben. En dan ook nog het resultaat ten goede komen.

Graag vertel ik u daar nog veel  meer over tijdens de bijeenkomst over Karma Yoga op 28 november a.s. Er is dan ook gelegenheid vragen te stellen en ervaringen uit te wisselen. Vanwege de corona-maatregelen is de bijeenkomst omgezet naar een zoom-meeting van één uur, van 10 – 11 uur. Voor mij de eerste keer om dit zo te doen, maar zal er, met hopelijk een minimale gehechtheid aan het resultaat 😉, alles aan doen er wat moois van te maken.

Reacties op deze blog zijn welkom. U kunt mij een mailtje sturen: hans8nijs@gmail.com.

Aanmelden voor de bijeenkomst op 28 november kan ook via dit e-mailadres, of via de agenda op onze website: Video meeting Karma Yoga

Het transformerend vuur van de keuken

‘Alleen het fysieke deel van het voedsel toont zich, het spirituele deel blijft verborgen’

(Rumi)

Steeds meer mensen zijn bezig met bewuster eten. Op zich een mooie ontwikkeling. Er is een toenemende belangstelling voor natuurlijke voeding.  ‘Bio-producten’, vegetarisch en veganistisch voedsel: het zijn normale begrippen geworden. Ook zijn we ons meer bewust van toegevoegde smaakstoffen, conserveringsmiddelen en de hoeveelheid zout en suiker etc. Een prima ontwikkeling, maar het verhaal is hiermee niet af.

Waar m.i. meer aandacht voor mag zijn, is de ‘innerlijke houding’ waarmee het voedsel bereid wordt. De innerlijke houding, de bhavana, wordt gezien als één van de belangrijkste onderdelen van een handeling. De innerlijke houding waarmee de handeling wordt verricht, bepaalt of een handeling ‘mooi’, ‘fijn’ of liefdevol is.

Hier een paar woorden ter overweging die jaren geleden door Swami Shantananda Saraswati zijn gesproken:

Wij dienen een handeling niet te beoordelen naar de grootheid en de omvang daarvan of naar de mate van doeltreffendheid in het verrichten daarvan, maar naar de geest, het motief, de emotie, de bhâvanâ daarachter. Die moet zuiver zijn…….
De nadruk moet dus niet zozeer gelegd worden op het niveau van vakmanschap of doeltreffendheid, maar op de bhâvanâ.

Stel je voor dat je prachtige en gezonde ingrediënten hebt gekocht om een maaltijd te maken, maar je hebt geen zin en tijd om te koken. Als er geen aandacht is, geen liefde, dan blijf je steken op het fysieke, mechanische niveau van ‘voedsel bereiden’. Als je jezelf afvraagt hoe yoga, meditatie en spirituele oefeningen in het algemeen werken, dan zal je ontdekken dat ‘zuivere, liefdevolle aandacht’ een transformerend vermogen heeft. Het is een mooie uitspraak: ‘zuivere, liefdevolle aandacht transformeert iedere handeling tot een spirituele handeling’ en dit geldt zeker voor het koken. Zuivere, liefdevolle aandacht, transformeert het fysieke voedsel tot spiritueel voedsel. Ik denk dat iedereen wel eens het verschil heeft kunnen ervaren tussen een maaltijd die met tegenzin of boosheid is gemaakt en een maaltijd die liefdevol bereid is.

Tegenzin, onvoldoende tijd hebben en nemen om de maaltijd te maken, heeft een groot effect op de mensen die het eten. Als we kijken hoe dit werkt in onze retraitecentra waar jaarlijks veel mensen en die de maaltijden erg waarderen, komen, dan komt dat niet zozeer door de bijzondere ingrediënten of de bijzondere kookkunst van degenen die de maaltijd maken (hoewel die best goed is), maar voornamelijk door de liefde, aandacht en de tijd die genomen wordt om de maaltijd te maken.

Als je voedsel tot spiritueel voedsel wil transformeren, zal je tijd moeten vrij maken, liefde moeten voelen en zuivere aandacht moeten hebben voor de producten, het recept, het keukengerei en de uiteindelijke maaltijd. Dat maakt het verschil. Een kleine oefening kan hierbij misschien helpen: neem, als je gaat koken ook even tijd om de ingrediënten te bekijken en te voelen. Er gaat al zoveel schoonheid van de ingrediënten uit. Meestal beginnen we meteen met snijden, wassen en koken, zonder dat we werkelijk even contact hebben gemaakt met de verschillende producten. Producten die ons door de aarde zijn gegeven en die getransformeerd worden tot gezond voedsel waardoor wij in staat zijn en blijven om ons werk en onze taak in het leven uit te voeren. Daar mag best wat meer aandacht en liefde voor zijn.

Aandacht voor de kwaliteit van het voedsel is belangrijk, maar zuivere en liefdevolle aandacht transformeert zelfs de meest eenvoudige maaltijd tot spiritueel voedsel. Kook met liefde en aandacht, neem de tijd voor dit prachtige proces en ervaar de uitwerking bij jezelf en bij de mensen waarvoor je de maaltijd gemaakt hebt.

Wil je reageren? Stuur dan een mailtje naar: info@filosofieenmeditatie.nl

 

Nieuwbouw en verbouw van het retraitecentrum in Brognon fase 1 van start.

Dit jaar is nog duidelijker geworden hoe belangrijk de retraites zijn. We hebben alles geëvalueerd en besloten om Brognon behoorlijk uit te breiden. Recent hebben we de opdracht gegeven om 5 extra slaapkamers met eigen badkamer te realiseren in het nachtverblijf. We hopen dat ze in mei 2021, voordat ons retraiteseizoen weer gaat beginnen, klaar zijn.

Het is een behoorlijke operatie waarbij ook de mooie meditatieruimte plaats moet maken voor 3 van de 5 slaapkamers. Het is niet gemakkelijk om van de meditatieruimte afscheid te nemen, maar er komt een nieuwe! In fase 2 van de verbouw/nieuwbouw komt er een nieuw meditatiepaviljoen dat gebouwd gaat worden naast de yogazaal. De tekeningen worden nu gemaakt en hopelijk kan het aanvragen van een bouwvergunning nog dit jaar plaats vinden.  Zodra er meer duidelijkheid is over de kosten, gaat de aanbesteding lopen.

Behalve het meditatiepaviljoen zal er ook een nieuwe parkeerplaats komen. De huidige is vaak te klein en de auto’s staan te dicht op het nachtverblijf. Verschillende opties voor de nieuwe parkeerplaats worden nu uitgewerkt en binnenkort besluiten we waar de nieuwe parkeerplaats zal komen. Gelukkig hoeven we in Frankrijk geen vergunning voor de nieuwe parkeerplaats aan te vragen.

Het zal duidelijk zijn dat de kosten die met alle verbouw en nieuwbouw gemoeid gaan, behoorlijk zijn. Dat heeft ertoe geleid dat wij (met veel pijn in ons hart) hebben besloten om ons studiecentrum ‘de Koningslaan 6’ in Amstelveen te verkopen. Een zware beslissing die niet lichtvaardig is genomen, maar noodzakelijk is om het retraitecentrum in Brognon uit te breiden.

We houden jullie natuurlijk, in woord en beeld, op de hoogte van de ontwikkelingen.

Hebben jullie vragen of opmerkingen? Stuur mij een mailtje, ik ontvang ze graag. info@filosofieenmeditatie.nl

 

 

 

De eenheid van maat voor de mens is een dag

Het mooie van Karma Yoga is dat het laat zien dat als wij willen groeien, leermomenten zich in overvloed aandienen. Het is echter wel belangrijk om daar een beetje lijn in aan te brengen. Zo is het bij onze spirituele oefeningen belangrijk om een goede maat te houden. Er wordt wel eens gezegd dat de eenheid van maat voor de mens een dag is. Voor mij is dit een prachtig hulpmiddel. Wat wil het zeggen dat de eenheid van maat voor de mens een dag is? Daar wil ik in deze blog bij stilstaan.

Binnen de SFM zijn we gewend om activiteiten te beginnen met een moment stilte en ook weer af te sluiten met een moment stilte. De gedachte hierbij is dat de ene activiteit wordt afgesloten voor de volgende begint. Afsluiten wil zeggen, mentaal afronden, voelen of het echt klaar is, alle gedachten. Indrukken en meningen die daaruit naklinken loslaten, van je af laten glijden, echt afsluiten en terugkeren naar de stilte. Om daarna vanuit die stilte dan weer de volgende activiteit te beginnen. ‘Schoon’ beginnen. Daar kunnen we in de loop van een dag mee experimenteren.

In de ‘buitenwereld’ kunnen we in een dergelijke beweging meebewegen door geen fysieke sporen achter te laten van een activiteit. Door daarvan de sporen op te ruimen: de plek van de activiteit schoon achterlaten, gereedschap opruimen, de werkplek schoon achterlaten, geen afwas laten staan, etc. De precisie waarmee dit gebeurt, werkt in op met mentale opruimen en omgekeerd.

Zo ontstaat er ruimte, helderheid en creativiteit voor dat wat komen gaat en, als dit een goede gewoonte wordt, spaart hij veel energie.

Een bijzondere ervaring vind ik om dit principe toe te passen op een dag als geheel. Een dag heeft een bepaald ritme, bepaalde fasen, elk met een eigen energie. Een voor velen bekend voorbeeld daarvan is de stilte in de vroege ochtend en rond zonsondergang die in de natuur vaak bijna tastbaar is. Dit proces van ritmes, fasen, herhaalt zich elke dag weer opnieuw.

Ik heb ooit iemand op vragen over reïncarnatie horen reageren met de opmerking: ‘Volgens mij hebben jullie je handen vol aan dit leven. Laten we ons daar dan ook eerst maar mee bezighouden.’ Moet ik aan denken nu ik hierover schrijf. Tussen dit dag- en nacht ritme lijkt me wel een parallel te zitten met veel wat er over dat onderwerp wordt gedacht en gezegd.

Net zoals we een bepaalde activiteit in stilte openen, kunnen we de dag openen en zoals we een activiteit afsluiten kunnen we proberen een dag af te sluiten. In de hectiek van zo’n dag kunnen we, als we dat willen, en om het overzichtelijk en licht te houden, voor de dag één focuspunt nemen om ons te oefenen.

Dat kan door te beginnen om ons daarbij te richten op één bepaalde activiteit die zich die dag gaat voordoen. Bijvoorbeeld het voorbereiden en bereiden van een maaltijd, een afwas, lopen, opruimen. Voor het begin even stil worden, je er in alle rust op concentreren, en helemaal af te sluiten. Daarbij kun je je ook focussen op een bepaalde kwaliteit. Bijvoorbeeld: werk ik met aandacht, sta ik op zenden of ontvangen, doe ik hard of zacht etc.

Je zult zien dat dit op een gegeven moment vanzelf door gaat werken in de andere activiteiten van de dag. Het kan helpen om een dagboekje bij te houden.

Sluit iedere dag af, zonder enig oordeel. Zelf vind ik het fijn om dan alvast een focus voor de volgende dag te kiezen.

Andere mogelijke focuspunten zijn:

– luisteren we naar de geluiden die we maken?

– staan we op ‘zenden’ of ‘ontvangen’?

– ben ik hard of zacht bezig?

– laten we ons lichaam niet meer dan nodig doen?

– voelen we onze handen?

– voelen we vandaag onze voeten?

Iedereen kan voor zichzelf vast wel andere mogelijkheden voor zichzelf bedenken. Maar pas op: ga hierbij nooit voor het resultaat, maar voor de intentie die in die dag wordt meegenomen.

Ik wens ook jullie hiermee veel mooie leermomenten.

Uw reactie op deze blog is welkom. U kunt daarvoor een mailtje sturen naar: hans8nijs@gmail.com

 

Spirituele disciplines tijdens de (gedeeltelijke) lockdown

De lockdowns en de maatregelen ter beheersing van de corona-epidemie raken ons diep. Duidelijk is dat niet alleen corona schadelijk is voor ons lichaam. Kwetsbare mensen een behoorlijke kans hebben om te overlijden aan dit virus, maar het raakt ook andere aspecten van ons welbevinden.

De mensen voelen zich in hun vrijheid beperkt en hebben minder sociale contacten. Het virus zet ons ‘normale’ leven behoorlijk op zijn kop.

Het is al lang bekend (en we kunnen het nu ook weer zien), dat deze veranderingen een negatieve invloed hebben op ons lichamelijk, geestelijk, sociaal en spiritueel leven. In deze blog vraag ik aandacht voor een paar ‘spirituele gevolgen’.

Menselijke ontwikkeling vraagt om een aantal (eenvoudige) disciplines. We moeten leren onze geest tot rust te brengen, onze aandacht te richten en ons ego mag minder dominant zijn. Meditatie, studie en concentratieoefeningen helpen en velen hebben hier al jaren ervaring mee.

Nu ons leven zo verandert en onze routines worden verstoord zien we dat meer en meer mensen moeite hebben om hun disciplines op orde te houden. Meditatie vol te houden wordt moeilijker en sombere gedachten en gevoelens nemen toe en hebben een verlammende uitwering .

Het is van het grootste belang om in balans te blijven en je te richten op ‘licht’. Hierbij drie praktische tips die je hopelijk kunnen helpen om in deze tijd op koers te blijven. Het zijn eenvoudige oefeningen, maar hun uitwerking is groot.

Tip 1: Hou je meditatie op orde

Ook als het ‘zitten’ niet gemakkelijk gaat en je snel afgeleid wordt, probeer tweemaal per dag te mediteren. Dit kan best wat korter dan je gebruikelijk doet, maar voel het ‘diepe zitten’ en de ‘diepe adembeweging’. Juist als er spanning is, zie je dat de adembeweging zich naar ‘boven’ verplaatst en dat de spanning in schouders en nek toeneemt. Het tweemaal per dag (even) ‘diep zitten’ helpt je om ook gedurende de dag ‘laag’ te blijven. Dit zal je innerlijke rust en balans ten goede komen.

Tip 2: Weet waarom je ’s ochtends opstaat

Je kunt dit op een hele natuurlijke en ontspannen manier oefenen. Vraag je iedere dag af, wanneer je wakker wordt: ‘wat wordt er van mij vandaag verwacht?’ Zorg dat je een helder beeld hebt van dat wat de dag van je vraagt en pak je taak en werk licht op. Dit helpt je om op een lichte manier, efficiënt je werkt te doen.

Tip 3: gebruik de pauze- en stilteoefening

Wordt even stil voordat je aan een nieuwe taak begint en sluit de taak ook weer af door even heel stil te worden. Voel je voeten en de verbinding met de aarde, luister naar alle geluiden en ervaar hoe ze terugvallen in de stilte die er altijd is. Hou je adem laag en ontspan je lichaam. Dat is al voldoende. Je zal zien hoeveel energie je hiermee kunt bewaren en het helpt je om positief naar de dingen te kijken.

Er zijn nog veel meer oefeningen die je kan blijven doen, ook als je thuis moet werken en beperkt bent in je sociale bewegingen. De komende tijd zal ik er nog een paar behandelen.

Als je vragen hebt of ervaringen wilt delen, stuur mij dan een mailtje: info@filosofieenmeditatie.nl

Ik wens jullie sterkte in deze tijd en blijf op koers.

25 jaar Stichting Filosofie en Meditatie: waar staan we en waar gaan we heen?

De SFM bestaat dit jaar 25 jaar. Ons 5e lustrum. Het was de bedoeling om dit uitgebreid te vieren. Frédéric Voorn heeft op teksten van Sri Aurobino’s Savitri pianomuziek gecomponeerd. Samen met de gesproken tekst (door Jaqueline Elemans) is hier een prachtige CD van gemaakt.

Het was de bedoeling om een feestelijk concert te organiseren waar de tekst en muziek gesproken en gespeeld zouden worden. Echter, de corona-epidemie heeft hier vooralsnog een stokje voor gestoken. Natuurlijk gaan wij ons 5e lustrum zeker vieren als de omstandigheden het weer toelaten. Vooralsnog moeten we geduld hebben.

De Filosofie

Toch is het goed om alvast even terug te blikken op de 25 jaar dat we bestaan en meteen vooruit te kijken naar wat de toekomst voor ons in petto heeft. De kernactiviteiten van de SFM zijn al die jaren hetzelfde gebleven: de Filosofie van de Eenheid, de Meditatie en de Retraites.

De Filosofie van de Eenheid is voor ons erg belangrijk. Het is het resultaat van een lange zoektocht naar het gemeenschappelijke in de grote filosofische en religieuze systemen.

Wat verbindt het Christendom, het Soefisme, de Boeddhistische filosofie en de Indiase Vedanta en Yoga met elkaar en wat hebben wij, als moderne mensen aan deze eeuwenoude kennis? De diepste wensen van de mens zijn van alle tijden en plaatsen en zijn ook nu nog springlevend: we willen allemaal gelukkig en gezond zijn, we willen leven in een veilige wereld, zonder geweld en angst, we willen een goede opvoeding voor onze kinderen, we willen de vrijheid hebben onszelf te kunnen ontplooien en onze diepste ambities en wensen vorm te kunnen geven.

Deze en andere wensen leven bij mensen uit het verleden, het heden en gelden ook voor de generaties na ons. De oude filosofische kennis, toont ons tijdloze wegen en mogelijkheden om ze te vervullen.

Het spreekt vanzelf dat waarden zoals geweldloosheid, in harmonie leven met mensen en met de natuur als geheel, niet meer nemen dan nodig is en zorg hebben voor anderen die onder moeilijke omstandigheden leven, hiervoor essentieel zijn. Deze waarden staan op gespannen voet met de waarden die nu in de wereld gangbaar zijn: ‘hebzucht is goed’, ‘ik eerst’, onderdrukking en onvrijheid.

Het wordt ook steeds duidelijker dat de wereld niet in staat is om de problemen op te lossen. De economische ongelijkheid neemt alleen maar toe, de milieuproblemen en ook de problematiek rond ouderenzorg en gezondheidszorg lijken onoplosbaar. De tijd is rijp om de filosofie te hulp te roepen.

Het is wonderlijk om te zien hoe de afgelopen 25 jaar er verschillend werd gedacht over het werk dat wij doen: in 1995 waren we een ‘vreemde’ club die naar ‘vreemde filosofieën’ keek en vage dingen deed, zoals meditatie. Vervolgens werden we gezien als ‘new age’, iets dat zich kenmerkte als ‘zweverig’ en vaag. Daarna werd we steeds serieuzer genomen. Het was mooi en belangrijk, maar dan wel voor die mensen die er tijd voor hadden. Het was een soort luxe product.

En nu? Nu zien steeds meer mensen dat de filosofie essentieel en waardevol is om te komen tot een ‘nieuwe’ manier van denken en leven en dat de uitdagingen waar we ons voor geplaatst zien niet kunnen worden opgelost met de manier van het denken en leven zoals we dat op school en van huis uit geleerd hebben. Er moet echt iets nieuws komen.

De filosofische wetten en principes zijn door de eeuwen heen hetzelfde gebleven en hebben velen geholpen. Wij gaan door met het beschikbaar maken van deze kennis voor iedereen die op een andere, nieuwe manier wil denken en leven.

 

De Meditatie

De ontwikkeling van de meditatie en hoe er de afgelopen 25 jaar naar gekeken is, volgt min of meer hetzelfde patroon als dat van de filosofie. Eerst was het iets vreemds en velen stonden er zelfs vijandig tegenover. Daarna werd het gezien als iets om te ‘ontsnappen aan de werkelijkheid’ en je terug te trekken in je ‘eigen wereld’. Nu wordt het steeds duidelijker dat het waardevol is om in de hectische, stressvolle maatschappij te overleven zonder burn-out te raken.

De toekomst zal ons leren dat er nog veel meer domeinen zijn waar de meditatie van groot belang is, zoals het leren ‘verteren van stenen’ (het oplossen van diep verdriet en pijn dat je met je meedraagt en voor je gevoel niet meer kan worden opgelost), het leren om ‘vragen heel te laten’ en de kunst van het ‘niet aanraken’. En er is nog meer. Zeker in combinatie met de filosofie zal de meditatie je meer en meer gevoelig maken voor de fijne energie van inspiratie en intuïtie en je tonen waartoe je allemaal in staat bent.

De Retraites

Tot slot de retraites: ook hier is men heel anders naar gaan kijken. Eerst was het een soort ‘weglopen van je verantwoordelijkheden’, daarna werd het een ‘luxeproduct’ om even bij te tanken en nu is het steeds meer een essentieel hulpmiddel om contact te maken met jezelf en te ontdekken hoe je je leven ten volle kan leven.

Steeds meer mensen ontdekken dat ze voor een deel aan het ‘overleven’ zijn en dat ze voornamelijk hun leven aan het ‘managen’ zijn, maar aan ‘echt’ leven en contact maken met hun diepste wensen en ambities maar weinig toekomen. Dat is jammer en niet nodig. Retraites zijn bijzonder geschikt om je te tonen hoe je je leven echt kan leven, in harmonie met je omgeving en met de natuur. Je zal zien dat retraites de komende jaren alleen maar belangrijker zullen worden.

Kortom: 25 jaar SFM. De ‘magische’ combinatie van Filosofie, Meditatie en Retraites heeft zijn waarde al bewezen, maar zal de komende jaren alleen maar belangrijker worden. We willen ons 5e lustrum graag vieren, maar we moeten nog even geduld hebben. Nog belangrijker dan het vieren van ons lustrum, is dat het werk dat wij doen nuttig en essentieel blijft voor mensen om in balans te komen en te blijven in tijden dat wij ons geplaatst zien voor grote uitdagingen. Wij gaan door en zullen helpen waar wij kunnen.

Mehdi Jiwa, voorzitter SFM

Wil je reageren: stuur een mailtje naar: info@filosofieenmeditatie.nl

Hoe draagt de filosofie bij aan de menselijke ontwikkeling?

Hoe draagt de filosofie bij aan menselijke ontwikkeling?

Ik denk dat iedereen zich graag wil ontwikkelen als hij of zij er de kans toe krijgt. De vraag is: ‘wat wordt bedoeld met menselijke ontwikkeling?’ Je kunt denken aan het ontwikkelen van bepaalde vaardigheden, aan het verkrijgen van kennis en inzicht, aan iemand die ‘geleerd’ is of ergens heel goed en bekwaam in is. Toch, als je het zo overweegt, dan krijg je het gevoel dat er nog iets mist. Dit is niet het complete plaatje van ‘menselijke ontwikkeling’.  Dit zijn misschien meetbare dingen en die zijn zeker belangrijk, maar er zijn nog andere. In de oude filosofieën worden vaak poëtische termen gebruikt om menselijke ontwikkeling aan te duiden, zoals ‘tot bloei komen’, je ‘innerlijke kracht vinden en laten groeien’, ‘ontdekken wie je werkelijk bent’, ‘leven vanuit een diep geloof en vertrouwen’, etc.

Op het eerste gezicht lijken de wetenschap en de wereld en de oude filosofische systemen op een verschillende manier te kijken naar menselijke ontwikkeling, maar als we even verder kijken, zijn die verschillen kleiner dan je denkt. Zowel de wetenschap, die kennis en inzicht hoog in het vaandel heeft staan, als wat in het oog van de wereld ‘succes’ wordt genoemd, hebben met elkaar gemeen dat er ‘licht komt in de duisternis’. Van duisternis naar licht. Als je geen kennis hebt over een bepaald probleem, leef je in ‘duisternis’. Als er kennis komt en je begrijpt wat er gebeurt, is er ‘licht’. Het zelfde geldt voor vaardigheden: eerst kan je het niet en weet je niet hoe je het doen moet en vervolgens leer je en ontwikkel je je verder en kan je het wel. Opnieuw een reis van duisternis naar licht.

De oude filosofische systemen spreken en zoeken ook naar dit ‘licht’. Misschien minder naar het licht buiten jezelf en meer naar het licht in jezelf, maar het gaat ook om licht. In die zin zou je menselijke ontwikkeling kunnen zien als een ‘reis van duisternis naar licht’. Een ontwikkeld mens staat volledig in zijn of haar licht en leeft en werkt vanuit deze staat. Wetenschap, maatschappij en filosofie komen zo dicht bij elkaar.

Als menselijke ontwikkeling op de een of ander manier leidt tot meer licht en dit ‘meer licht’ betekent meer inzicht, kracht, vermogen, energie, vitaliteit, innerlijke balans en minder angst, wantrouwen, onvermogen, zwakte etc. Dan is het verstandig om te kijken naar wat de filosofie ons hierover kan leren.

De grote filosofische systemen uit Oost en West spreken allemaal over de pure, ongeconditioneerde staat die de mens in werkelijkheid is. Wie ben je in werkelijkheid? Niet een naam of een lid van een familie, niet een bepaald beroep, niet een man of vrouw; wie ben je als je diep in je eigen geest schouwt, als je diep in je eigen ‘hart’ kijkt? Daar waar je zonder vorm, zonder naam, zonder beperking bent? Dat is het bewustzijn, het licht waar al deze geschriften en systemen over spreken.  Daarmee verbinding maken en van daaruit leven, is wat ze ons willen leren.

Klassiek zijn er drie wegen om tot dit licht te komen: de Weg van Kennis is de eerste. Het is een prachtige weg. Kennis verlicht. Eerst is er onwetendheid hetgeen een vorm van duisternis is. Na onderzoek en na een leerproces, ontstaat kennis en begrip. Dat is een vorm van licht. Daarom kan gezegd worden dat kennis licht brengt.

De tweede Weg is de Weg van Handeling. Door werk creëren wij. We maken dingen en krijgen dingen voor elkaar door werk. We leren vaardigheden en we krijgen inzicht hoe het werk gedaan moet worden. We zien ook onze wederzijdse afhankelijkheid. We werken en handelen niet alleen, maar in een groter verband. We werken in relatie met anderen en met de schepping als geheel. Alles is met alles verbonden. Zo brengt de Weg van Handeling licht.

De derde en zeker niet de minste, is de Weg van Toewijding of de Weg van Liefde. Door de toewijding of liefde, ervaar je hoe alles met alles verbonden is. Hoe de grote wetten in het universum ook bij onze menselijke maat werken. Het ‘kleine’ is onderdeel van het ‘grote’: de microkosmos lijkt wonderbaarlijk veel op de macrokosmos. Door deze diepe ervaring brengt de Weg van Toewijding of de Weg van Liefde “licht”.

Mensen volgen meestal niet exclusief één Weg. We maken gebruik van alle drie de Wegen. Welke Weg of Wegen wij ook bewandelen, het effect blijft hetzelfde: het brengt licht.

Er zijn vele systemen, ieder met hun eigen formuleringen en wegen, maar zij hebben alle één ding gemeen: zij wijzen de mens naar licht, het licht dat ieder mens al in zich draagt. Doordat wij zo naar buiten gericht zijn en ons succes zo vaak buiten onszelf zoeken, vergeten wij ons innerlijk licht. Filosofie helpt ons om ons dit licht weer te herinneren. En juist in deze tijd, waar zoveel onzekerheid, twijfel, angst en onzekerheid is, is het belangrijk dat wij in verbinding blijven. Het is als een onuitputtelijke bron. Daarom is het goed om af en toe je toevlucht te nemen tot de oude filosofische geschriften en je te laten inspireren door de tijdloze wijsheden die zij verkondigen.

Wil je reageren? Stuur dan een mailtje naar: info@filosofieenmeditatie.nl

De transformerende kracht van retraites

Het retraiteseizoen loopt voor ons ten einde. Een goed moment om even terug te blikken. Het was een bijzonder jaar: door de corona-epidemie konden de retraites in mei en juni niet doorgaan, de retraites van juli moesten we verplaatsen van ons centrum in Brognon (Noord-Frankrijk) naar ons retraitecentrum ‘de Cynham’ in Egmond aan den Hoef. Pas in augustus konden we weer retraites organiseren in Brognon. Wel een hele bijzondere situatie. Wij evalueren al sinds eind 2018 al onze retraites en door de omstandigheden konden we nu voor het eerst onderzoeken hoe mensen retraites beleven en beoordelen in Brognon en in Egmond aan den Hoef waar we normaliter nooit retraites van een week houden.

In het verleden hadden we al iets vreemds ontdekt: de retraites werden (en worden) over het algemeen gelijk beoordeeld: 4,7 (max. 5). Een mooi, hoog cijfer, maar hoe komt het dat alle retraites toch steeds weer hetzelfde cijfer krijgen? De programma’s zijn verschillend en de deelnemers ook (van tieners tot ouderen, van mensen die graag meedoen aan Zang, Dans en Bezinning of aan een Familieweek of meedoen aan meditatie, studie of yoga-programma’s etc.). Diverse programma’s, verschillende groepen mensen en toch min of meer dezelfde beoordeling. En dit jaar kregen we de gelegenheid om de Cynham te vergelijken met Brognon. Je raadt het al: opnieuw gelijke beoordelingen. Er is dus iets anders aan de hand. De groep respondenten is ook behoorlijk groot aan het worden: tot nu toe hebben 216 mensen de enquêtes ingevuld en testimonials achtergelaten.

We zijn dieper gaan kijken en er zijn twee dingen die boven komen drijven: de eerste factor die mensen hoog waarderen, zou je misschien het beste kunnen omschrijven als ‘zuivere, liefdevolle aandacht’. Iedereen die bij ons werkt en ondersteunt, doet dit geheel pro Deo. Niemand wordt betaald. Er is veel aandacht voor de gebouwen, het eten (vegetarisch) en het welzijn van de mensen die de centra bezoeken. Dat is één van de redenen dat mensen graag komen en terug blijven komen. Deze ‘zuivere en liefdevolle zorg’ kennen we uit bepaalde filosofische systemen, zoals de zen-traditie. Hij is op een gegeven moment bijna zintuiglijk waar te nemen. Het lijkt erop dat dit één van de factoren is die de retraites zo bijzonder maakt en bijdraagt aan het hoge beoordelingscijfer.

Daarnaast is er nog een factor die erg belangrijk is: de transformerende kracht van de Sanga. Al onze retraites volgen het format van de Sanga. Wat is een Sanga? Het is niet gemakkelijk te definiëren, maar ik zal de criteria geven die wij hanteren. Een Sanga is een groep mensen die bij elkaar komen om een bepaalde reden. In ons geval kent een Sanga 5 kenmerken:

– er moet een gemeenschappelijk focuspunt zijn (bijv. meditatie, yoga, filosofie, jezelf willen leren kennen etc.)
– de Sanga moet veilig zijn
– de Sanga moet gelijkwaardig zijn (iedereen die deelneemt is gelijkwaardig)
– een Sanga werkt altijd voor de ontwikkeling van het geheel en niet primair voor de ontwikkeling van een individu
– een Sanga mag niet te homogeen zijn. Diversiteit is noodzakelijk om te zorgen dat wij niet allemaal dezelfde ‘blinde vlek’ hebben.

Iedereen die de mysterieuze werking heeft ervaren van het deelnemen aan een Sanga, zal erkennen dat de kracht van de Sanga groter is dan de som van de kracht van de individuele deelnemers. Het mediteren, studeren of werken in een Sanga is heel anders en niet goed te vergelijken met individuele meditatie of studie. Je van tijd tot tijd even kunnen ‘onderdompelen’ in een Sanga tijdens een retraite is dan ook een  belangrijke factor die de retraites zo bijzonder maakt.

Het is niet moeilijk uit te leggen waarom een retraite zo heilzaam voor je is. Ten eerste: je kan je helemaal ontspannen. Er is geen stress. Er wordt niet geoordeeld en je bent goed zoals je bent. De ‘maskers’ die je gewoonlijk op hebt om in de grote wereld te kunnen overleven en je rollen goed te vervullen, heb je tijdens een retraite niet nodig. Die vallen dan ook na de eerste dagen gewoonlijk af en dat geeft op zich al een gevoel van bevrijding.

Ten tweede: door je open te stellen voor de oude kennis uit de grote filosofische systemen en de meditatie scholen, kan je ‘nieuwe’ dingen onderzoeken en kijken of ze van waarde voor je zijn. Nieuwe kennis, nieuwe inzichten en meer zelfkennis en zelfvertrouwen zijn eigenlijk altijd het resultaat dat je mee naar huis neemt na een retraite.

Nu onze maatschappij zo aan het veranderen is, hoor je steeds vaker dat het tijd is dat we ‘anders moeten gaan denken’. Het ‘oude denken is niet in staat om de problemen en uitdagingen die voor ons liggen op te lossen’. We moeten dus op een andere manier gaan kijken, denken en leven. Voor veel mensen een bedreigende gedachte. Hoe moet dat dan? Kan ik nog wel meekomen? Kan ik deze nieuwe tijd aan? Dergelijke vragen en angsten horen en lezen we veel. Dat we wat anders moeten, lijkt mij evident, maar het moet wel op een geweldloze manier plaatsvinden en dat is nogal een uitdaging. Retraites zijn veilig, geweldloos en er is ‘zuivere, liefdevolle zorg’. Sanga’s zijn van oudsher al aangeprezen als het instrument dat kan helpen om het ‘oude los te laten en het nieuwe tegemoet te treden’. Ik ben ervan overtuigd dat retraites en Sanga’s ons ook nu kunnen helpen om de grote veranderingen op een geweldloze manier door te  komen. Wij gaan zeker door met het organiseren van retraites en Sanga’s om het proces van ‘leren nieuw te denken en te leven’ te ondersteunen.

Wil je reageren? Stuur dan een mailtje naar: info@filosofieenmeditatie.nl

We moeten echt op een andere manier gaan denken

De coronacrisis heeft ons veel geleerd en een aantal belangrijke problemen duidelijk zichtbaar gemaakt. Deze problemen waren er al, maar door de recente crisis worden ze nog duidelijker. Onze huidige manier van denken is niet in staat om de problemen op te lossen. Er is iets anders voor nodig. Onze manier van denken, waarnemen en handelen zijn (mede) de oorzaak voor een aantal grote crises: klimaatproblemen, vluchtelingenproblematiek, de financiële crisis en de toenemende ongelijkheid in de samenleving en nu de coronacrisis,  zijn voor een groot deel geworteld in onze manier van denken.

Het is waard om in dit verband de uitspraak van Albert Einstein te overwegen: ‘we kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt’.

Het is tijd voor een andere manier van denken! En dat is nu net het domein van de filosofie. De oude filosofieën uit Oost en West leren m.b.t. dit punt allemaal hetzelfde: leer de harmonieën kennen die ten grondslag liggen aan de gehele schepping, leer ze waar te nemen en leer te denken en te leven in lijn met deze harmonieën. Pas dan kan een mens zijn of haar leven ten volle leven. Iedere andere manier doet je zelf te kort en leidt er onherroepelijk toe dat je vroeg of laat in conflict komt met je omgeving.

Laten we eens naar ons leven kijken. Ruw weg zijn er drie manieren van leven: overleven, het managen van het leven (maakbaarheid van het leven) en ons leven ten volle leven in harmonie met wat diep in ons leeft en in harmonie met onze medemens, de natuur en de schepping als geheel.

Het is helaas waar dat miljoenen en miljoenen mensen voornamelijk aan het overleven zijn. Zorgen en angst omtrent voeding, huisvesting, veiligheid en gezondheid, vullen dagelijks de geest van deze mensen. Veelal met weinig hoop op verbetering. Het is een gruwelijke situatie en wij zijn maar heel beperkt in staat om te helpen.

In de ‘ontwikkelde’, ‘rijke’ delen van de wereld, waar ook onze samenleving toe behoort, is iets anders aan de hand. Het economisch denken en het management-denken hebben ons wereldbeeld gevormd en onze manier van denken sterk beïnvloed. Wij zijn er bijna allemaal door besmet geraakt. Dit denken denkt in succes termen die horen bij onze manier van kijken naar de economie: succes is winst maken, de economie moet als maar groeien, de koopkracht moet ieder jaar toenemen etc. Dit betekent dat we meer en meer moeten consumeren, terwijl de kosten lager en lager moeten worden, zodat de marge (winst) groter wordt. Het management denken probeert de wereld ‘maakbaar’ te maken en het leven op te delen in processen die ‘gemanaged’ kunnen worden. Het heilig woord van de manager is: efficiency. Zo organiseren we ook ons eigen leven en dat van anderen: we leven van examen naar examen, van opleiding naar opleiding en van baan naar baan. We beginnen met een klein huis en verhuizen meerdere malen naar een steeds ‘betere’ woning en hetzelfde geldt voor onze auto en andere bezittingen. En dan zijn we volgens het ‘oog van de wereld’ succesvol. Echter, dit type denken ligt ook ten grondslag aan de problemen waarin wij ons nu bevinden. Gelukkig zijn er steeds meer mensen die zien dat dit type denken niet in staat is om de problemen op te lossen. Daarvoor hebben we een ander type denken nodig.

De oude filosofieën willen niets liever dan je deze ‘andere’ manier van denken te leren. De mens is meer dan een ‘homo economicus’: hij is een sociaal en creatief wezen. Hij wil in contact komen met andere mensen en met zijn omgeving en dan zijn of haar talenten inzetten. Zo creëert hij meerwaarde en geeft betekenis aan zijn of haar leven. Deze manier van leven gaat verder dan geld verdienen en het streven naar materiële rijkdom. Een materiële basis is belangrijk, dat zal ik niet ontkennen, maar het streven naar steeds meer geld en bezit, is zinloos en werkt de ongelijkheid en verdeeldheid tussen mensen alleen maar in de hand.

De manier van denken die gebaseerd is op de universele wetten, is niet moeilijk. Al deze wetten zijn terug te voeren op het principe dat je vanuit je innerlijke kracht (of licht) moet leven en niet vanuit angst of vanuit een tekort. Het zoeken en in verbinding komen en blijven met deze innerlijke kracht is het domein van de filosofie en van de meditatie. Meditatie is hierbij niet een techniek, maar een manier van leven. Het helpt je om in harmonie met jezelf en met je omgeving te leven.

Het is de hoogste tijd om een ‘andere’ manier van denken te leren. De oude manier van denken zal de problemen niet oplossen. Als je nieuwsgierig bent naar hoe dit te leren is en je wil je (verder) verdiepen in de meditatie, bezoek dan onze website: klik hier voor meer informatie over de filosofie van onze Leerweg en hier voor de Online meditatiecursus

Als je wil reageren of je hebt vragen, stuur dan een mailtje naar: info@filosofieenmeditatie.nl