Filosofie in de tuin

De Filosofie van de Eenheid is één van de belangrijkste pijlers van het werk van de SFM. Er zijn oude wetten en principes die we ook heden ten dage heel goed kunnen gebruiken. Eén van deze principes is de ‘leer van de guna’s’. Deze leer komt uit de Indiase Vedanta traditie en is bijzonder nuttig. Het leert je op een andere manier naar de wereld te kijken dan naar objecten en fenomenen. Het leert je je bewust te worden van krachten die op elkaar inwerken. Deze leer onderscheidt drie krachten: sattva, rajas en tamas. Sattva is stil, vol bewustzijn, potentie en helderheid. Rajas zet aan tot beweging, tot ‘doen’ en ‘worden’. Tamas is ook een stille kracht maar dan van ‘terugnemen’, van slaap, inertie etc.

De leer van de de drie guna’s is bijzonder praktisch

Het klinkt misschien een beetje theoretisch, maar als je even de moeite neemt, zal je zien hoe praktisch deze leer is. De guna’s kan je in ieder aspect van je leven herkennen. Je kunt sattva versterken en een overmaat aan rajas en tamas verminderen. Je kunt ook rajas versterken (meer kracht en power, maar ook meer opwinding en onrust) en hetzelfde geldt voor tamas.

Recent kreeg ik onderstaande mail van Irene die als vrijwilliger vaak in de tuin van het retraitecentrum de Cynham is te vinden. Haar liefde en passie voor de tuin is groot en zij herkende de leer van de drie guna’s in het werk in de tuin. Ik vond haar mail zo mooi en zo doorleefd dat ik gevraagd heb om hem te mogen gebruiken in deze blog.

Ziehier haar verslag:

Het verslag van Irene

Mijn ervaring met het bewerken van een composthoop.

Sattva, rajas en tamas.

Deze drie woorden kwamen bij me op toen ik bezig was om een composthoop om te zetten en te zeven.

De onderste oude compost laag was heel hard en compact, sommige stukken leken net turf.

Ik dacht ook even aan de turfstekers van vroeger, wat een zwaar werk moet dat geweest zijn.

Als ik naar een compost hoop kijk dan is de bovenste laag nog helder, het is nog zichtbaar hoe de oorspronkelijke vorm was. Bladeren, takjes, groenten, bloemen afval: het ligt daar stil en rustig er gebeurt nog niets mee, sattva.

Dan de lagen daar onder, daar is een heleboel aan de hand.

Alles wordt omgewoeld, verteerd, er leeft van alles en er is chaos.

Je kunt nu niet duidelijk meer zien wat het allemaal was. Het krijgt ook een bruine kleur, er is hitte. Rajas.

Dan in de onderste laag rust: geen beweging, donkerte.

Alles is verteerd en het lijkt doods. Tamas.

Het is voor mij zo duidelijk dat de composthoop niet zonder 1 van deze kwaliteiten kan om tot een prachtige, voedzame, zwarte aarde te worden.

Het is daarom ook zo bijzonder als je de compost zeeft en er mooie, luchtige zwarte aarde tevoorschijn komt.

Hier volgt een stukje uit “Het verborgen meer” van Mehdi, dat ik na mijn ervaring tegenkwam.

“Alles in de schepping is onderhevig aan deze drie krachten en niets in de schepping is vrij van deze drie grote kwaliteiten. De eerste kwaliteit is de kwaliteit ‘sattva’: de stille, diepe rust en helderheid. Hier is geen beweging, alles is glashelder en zuiver. Het is de diepe stilte die wij kunnen ervaren als wij iets heel moois aanschouwen en het is de diepe stilte en vrede die wij kunnen ervaren in diepe meditatie. Het is de grote energiebron maar er is nog geen beweging. Alles ligt in sattva opgeslagen. De tweede kwalitieit is ‘rajas’ . Deze kwaliteit is vol beweging en opwinding. Het is het grote actieve principe in de schepping dat alles doet voortgaan en bewegen. Het derde grote principe is ‘tamas’ , dat alles terugneemt, oplost en tot rust brengt. Het wordt wel vergeleken met de rust van diepe slaap, daar waar alles vergeten wordt.”

Dit wilde ik graag met jullie delen, lieve groet, Irene.

Als je wil reageren, stuur dan een mailtje naar info@filosofieenmeditatie.nl

Corona slijtage

Corona slijtage

Nu de corona-epidemie al meer dan een jaar duurt, gaan we ook de langere termijn effecten zien die we gerust ‘corona slijtage’ kunnen noemen. Nog steeds zijn mensen ernstig beperkt in hun bewegingsvrijheid en dat heeft niet in de laatste plaats zijn weerslag op hun sociale leven. Het is moeilijk om te reizen en je kunt je familie en vrienden maar moeilijk bezoeken en dan ook nog met voldoende afstand. Dit raakt een mens diep en je ziet nu hoe belangrijk sociale contacten voor het welzijn van een mens zijn.

Veel mensen zijn positief bezig om hun leven zo goed mogelijk in te richten in de nieuwe werkelijkheid. Ze zijn creatief in het organiseren van hun leven.  Ze proberen een nieuwe balans tussen werk en privé te vinden en hoe sociale contacten toch mogelijk zijn (al dan niet digitaal). Desondanks zie je dat het welzijn van velen onder druk staat. Je zou kunnen zeggen dat we ons leven ‘organiseren’, maar dat we ons leven niet echt kunnen ‘leven’.

Het ‘organiseren’ van je leven of je leven ‘echt leven’

Je leven niet echt kunnen ‘leven’ is iets dat niet alleen komt door de coronamaatregelen, maar het maakt het nu wel op pijnlijke wijze zichtbaar. Innerlijke balans en stabiliteit is niet alleen te verkrijgen door je leven zo optimaal mogelijk te ‘organiseren’. Het vraagt meer. Je moet ook de tijd nemen om diep in je zelf te voelen en verbinding te maken met diepste wensen en verlangens. Hiermee bedoel ik wensen en verlangens die iets te maken hebben met wie je bent en wat écht belangrijk is in je leven. Dit gaat verder dan dingen willen bezitten of omstandigheden te creëren die je gelukkig maken. Het gaat hier om iets dat met je diepste wezen te maken heeft. Het gaat om je authenticiteit en je wensen die betekenis geven aan je leven.

Juist nu we zo beperkt worden in onze vrijheid, is het belangrijk om te (blijven) investeren in het in verbinding komen en blijven met die innerlijke kern. Als je hier eenmaal verbinding mee hebt, zal je ontdekken dat het ook een grote energiebron is die je kracht, vitaliteit en levensvreugde geeft.

Investeer in jezelf

Wat je nu veel ziet, is dat mensen harder, grover en somberder worden. Ze kunnen ook minder makkelijk zelf nadenken en de wereld komt er steeds donkerder en vijandiger uit te zien. Allemaal tekenen dat je het contact met je eigen bron aan het verliezen bent. Corona is een gevaarlijk virus, maar het contact verliezen met je innerlijke kracht, is nog veel gevaarlijker. Vandaar een warm pleidooi om juist in deze tijd te investeren in jezelf. Zoek die dingen op die je in je kracht zetten, die je energie geven. Luister naar je zelf en ontdek wat er allemaal in je leeft. Meditatie is hierbij een prachtig hulpmiddel. Het is eenvoudig en natuurlijk en als je even oefent, krijg je vergezichten te zien van wat er allemaal mogelijk is in je leven. De SFM biedt veel activiteiten rond meditatie aan. Er is een Online meditatiecursus, er zijn videostudies over meditatie en bijzondere vormen van meditatie en er worden meditatieretraites georganiseerd in ons retraitecentrum in Brognon (Noord-Frankrijk).

De kracht van een retraite

Naast meditatie zijn de retraites ook een krachtig hulpmiddel om de verbinding met jezelf te verdiepen en te behouden. Een tijd die zoveel verstoring geeft en die leidt tot meer stress en somberheid, vraagt om een beetje hulp. Een retraite in een verstillende, inspirerende omgeving is altijd al een krachtig hulpmiddel geweest, ook in veel rustiger tijden, maar juist nu kan je zeggen dat retraites een ‘medicijn’ zijn.  Wij weten ook niet hoe het precies zal gaan met de corona en de corona-maatregelen. Toch zijn wij al in volle gang om deze zomer weer een gevarieerd aanbod aan retraites te organiseren. Kijk eens naar de agenda en kijk eens welke retraite goed bij jou zou passen. Investeer in jezelf en maak tijd en ruimte vrij om een retraite mee te maken.

Klik hier om het retraite aanbod te zien.

Heb je vragen of wil je reageren, stuur dan een mail naar: info@filosofieenmeditatie.nl

Mediteer op ‘vrede’

In vrede houdt lijden op……

In de videostudies over ‘de verborgen kennis in de Bhagavad Gita’ hebben we gekeken naar de mantra: ‘in vrede houdt lijden op…’ (B.G. II, 65). Het is één van de vidya’s die in de yoga van kennis te vinden is. Het is zeker niet de enige manier om naar de yoga van kennis te kijken, maar wel een heel bijzondere. De vidya nodigt heel natuurlijk uit om het begrip ‘vrede’ mee te nemen in je meditatie en erop te blijven ‘dobberen’ en te kijken wat er boven komt.

In het begin van de meditatie op het begrip ‘vrede’ zal je ontdekken dat er allerlei beelden, meningen en ideeën opkomen t.a.v. dit begrip. Ze zijn gekleurd door tijd, traditie en je eigen ervaringen en meningen. Door het diep in je te dragen, komt het begrip in ‘beweging’, er ‘gebeurt’ iets. Het woord dat voor ‘vrede’ gebruikt wordt in de Bhagavad Gita is meestal shânti, maar in  B.G. II, 65 wordt prasâda gebruikt. Dit woord betekent rust of vrede. Het is een bijzonder begrip.

Ik leerde prasâda kennen als ‘dat wat je meeneemt uit de diepste stilte (vrede) van jezelf en mee naar buiten neemt om uit te delen…’

De Mettâ Sutta (de sutta van liefdevolle vriendelijkheid)

Al ‘dobberend’ op het begrip ‘vrede’ kwamen verschillende beelden bij mij op. Ten eerste was er de herinnering aan de Metta Sutta. Grappig genoeg waren er tijdens dit ‘gedobber’ meerdere gesprekken die onverwacht op het thema van de Metta Sutta uitkwamen en ook in de mails die ik ontving, ging het ineens over deze Sutta.

De Metta Sutta is een oude Boeddhistische Sutta die onderdeel uitmaakt van het Pali canon en uit slechts 10 verzen bestaat. De Nederlandse titel is ‘de Sutta van Liefdevolle Vriendelijkheid’. De Sutta begint ongeveer zo: ‘Als je werkelijk weet wat goed voor je is en je vertrouwt erop dat het mogelijkheid is om perfecte vrede te bereiken, weet dan dat je als volgt moet leven:…..’

Het begrip ‘vrede’

De Sutta beschrijft vervolgens hoe je moet leven, welke kwaliteiten je moet hebben om het pad te kunnen bewandelen dat leidt tot ‘perfecte vrede’. De vrede die als eindpunt beschreven wordt van de yoga van kennis en de vrede die beschreven wordt in de Metta Sutta, smelten samen in je meditatie. De vrede die je nu voelt is niet meer aan tijd, plaats en cultuur gebonden en is evenmin afhankelijk van je eigen begripsvermogen en evenmin van je eigen meningen of ideeën omtrent het begrip ‘vrede’. Het is iets dat een diep verlangen oproept.

Niet alleen in de Bhagavad Gita of Boeddhistische teksten wordt naar deze vrede verwezen, maar ook in het Christendom of Soefi teksten. Als je het eenmaal voelt, kom je het letterlijk overal tegen en ben je verbaasd dat je het vroeger niet hebt gezien. Soms lijkt het wel of wij eerder de zeldzame en diep verborgen dingen ontdekken dan de dingen die open en bloot voor onze voeten zijn te vinden.

Je moet het natuurlijk zelf voelen en je eigen weg en proces gaan, maar ter overweging geef ik je hier toch een vertaling van de Metta Sutta ter overweging en misschien voel je nu waarom de meeste invocaties in de Indiase geschriften eindigen met steeds weer dezelfde woorden: ‘moge vrede, vrede en vrede overal zijn’.

Videostudie over de Mettâ Sutta

Op zaterdag 27 maart 2021 van 10.00-12.00 uur zal er een videostudie gegeven worden over de Mettâ Sutta. Wil je meedoen? Geef je dan hier op.

Kosten: we vragen een vrijwillige donatie. 

Als je wil reageren en je ervaringen wil delen, stuur dan een mailtje naar info@filosofieenmeditatie.nl.

Tekst van de Mettâ Sutta

Mettâ Sutta

  1. Als je werkelijk weet wat goed voor je is
    En je er op vertrouwt dat het mogelijk is om perfecte vrede te bereiken,
    Weet dan dat je als volgt moet leven:
    Wees kundig, wees eerlijk en oprecht, wees zachtmoedig, vriendelijk sprekend en bescheiden;
  2. Wees tevreden en gelukkig met weinig verplichtingen en leidt een ongecompliceerd leven. Zie toe dat je zintuigen tot rust zijn gebracht, wees bedachtzaam en beheerst;
  3. En doe geen dingen die wijze mensen zouden afkeuren.
    (Mediteer dan als volgt:) Moge alle wezens gelukkig en veilig zijn
    Moge alle wezens gelukkig zijn tot in het diepste van hun hart.
  4. En denk aan ieder levend wezen, zonder onderscheid:
    De zwakke en de sterke, de kleinste en de grootste,
  5. Degene die je kan zien en die onzichtbaar zijn,
    Die dichtbij leven en ver weg leven,
    Wezens die nu leven of nog geboren moeten worden –
    Moge al deze wezens gelukkig zijn tot in het diepste van hun hart.
  6. Laat er op niemand neergekeken worden en laat niemand ooit bedrogen worden,
    Laat niemand door boosheid of vijandigheid een ander wezen leed toewensen.
  7. Zoals een moeder haar kind met haar leven wil beschermen,
    ontwikkel een grenzeloos groot hart voor alle levende wezens.
  8. Ontwikkel een grenzeloos groot hart vol vriendelijkheid voor het gehele universum,
    En zend liefde (mettâ) naar boven, naar onder en in alle richtingen,
    Zonder beperking en vrij van alle haat en vijandigheid.
  9. Of je nu op één plek verblijft, of rondreist,
    Of je nu zit of in bed ligt,
    In de uren dat je wakker bent, verblijf in dit heldere bewustzijn
    Die men het Verheven Leven noemt.
  10. Op deze wijze kom je tot het punt dat je geen meningen meer hebt,
    En op een natuurlijke manier zuiver leeft en je inzicht zuiver is.
    Laat het najagen van zintuigelijk plezier achter je
    En de cyclus van geboorte en dood stopt en je bent eindelijk volledig vrij.

 

 

 

Yoga en de kunst van het ‘niet doen’

Er is een vidya in de yoga van handeling die niet uitgebreid behandeld is in de videostudies. Het is desalniettemin een bijzondere vidya die het waard is om te overwegen en mee te nemen in je meditatie. Je kunt er heerlijk op ‘dobberen’:

De mens wiens handelingen vrij zijn van wensen en begeerten en wiens handelingen verbrand zijn in het vuur van kennis, wordt een wijze genoemd.
(B.G. IV, 19)

Dit vers wijst een richting aan die wij normaal gesproken niet gaan in ons leven: handelen zonder wensen. We doen altijd iets om iets te bereiken. Zelfs als we deze blog lezen willen we iets. Iets leren, ontvangen, ervan vinden etc. Kortom: we willen iets. En als we iets ‘willen’ dan moeten we ook iets ‘doen’.

We moeten altijd dingen ‘doen’

Ons leven wordt gedomineerd door dingen ‘te doen’. We moeten van alles en nog wat ‘doen’. ‘Niet doen’ beleven we vaak als een vorm van luiheid of als een wel verdiende vakantie van een leven dat vol staat van dingen ‘doen’.

Zelfs als we kijken naar de yoga van kennis en de yoga van handeling, moeten we van alles doen: we moeten gedisciplineerd zijn, moeten studeren, mediteren, onszelf beheersen, deugden beoefenen, vriendelijk zijn, geen meningen hebben (ook dat moeten we ‘doen’) etc.

Als we ons willen ontwikkelen of een ‘echt’ mens willen worden, vragen we ook ‘wat moet ik doen om een ‘echt’ mens te worden?’

De kunst van het ‘niet doen’

Als we kijken naar de yoga van handeling dan wordt gezegd dat ‘offer de hoogste vorm van handeling is’. Offeren is ook iets gaan ‘doen’. We moeten iets ‘geven’. Liefdadigheid en vrijgevigheid vragen ook om iets te ‘doen’. Kortom: we zijn continu op zoek naar wat we moeten ‘doen’ of ‘niet moeten doen’. Twee woorden zijn hierbij dominant: ‘doen’ en ‘moeten’. Maar er is ook een andere realiteit: de kunst van het ‘niet doen’. Wat is dat dan?

Al het doen verdwijnt en lost op bij iemand die vrij is van gehechtheid, die bevrijd is en wiens geest gevestigd is in kennis. Hij verricht zijn handelingen alleen als een offer (yajna).
(B.G. III, 23)

Hij die de gehechtheid aan de vruchten van handeling heeft opgegeven, altijd tevreden en van niets afhankelijk is, doet in werkelijkheid niets, zelfs al gaat hij door met handelen.
(B.G. IV, 20)

Dit zijn woorden om op te ‘dobberen’. In de Bhagavad Gita wordt het proces van ‘doen’ naar ‘niet doen’ (en verder!) heel gedetailleerd beschreven in de Yoga van Meditatie (VI, 10-32). De tekst beschrijft hoe meditatie zich op een natuurlijke wijze ontwikkelt, en in feite het hetzelfde proces is dat ‘spirituele discipline’ transformeert tot ‘liefde’. Ook is het de beschrijving van de natuurlijke ‘ontwikkeling’ van het offer.

De vijf stappen van de meditatie

Wat zijn deze vijf stappen? Als we de Bhagavad Gita erbij pakken en kijken hoe het proces beschreven is in het 6e hoofdstuk (verzen 10-32), het hoofdstuk over de yoga van meditatie, dan ziet het er als volgt uit:

  1. De eerste fase wordt gekenmerkt door voorschriften en regels die je ‘moet’ uitvoeren. Dit is een natuurlijke fase bij allerlei vormen van leren. Dit geldt ook voor het ‘offer’. Je ‘moet’ dit of dat doen en je ‘moet’ het doen met de juiste innerlijke houding etc.
  2. De tweede fase wordt gekenmerkt door de eigenschap dat je het al ‘doet’. Het is een onderdeel geworden van je gedrag. Je ‘moet’ het niet meer en je hoeft het niet te ‘doen’, want je ‘doet het al’.
  3. De volgende fase wordt gekenmerkt doordat er niet veel meer over is om te ‘doen’, omdat je het al bereikt hebt of hebt ontvangen. Als je erop ‘dobbert’ zal je zien dat je het al hebt ‘gekregen’ of is ‘gegeven’.
    Deze fase in de meditatie (maar ook bij het ‘offeren’, geven, inspanning leveren etc.) wordt gekenmerkt door de kunst van het ‘niet aanraken’
  4. Nu volgt de fase dat meditatie continue meditatie wordt en als je naar offer kijkt, worden alle handelingen onderdeel van het offer. Kijk je naar discipline, dan verdwijnt het begrip ‘discipline’ en transformeert het zich tot ‘liefde’. Eenmaal tot de liefde gekomen, zal je het woord ‘discipline’ nooit meer gebruiken, hoewel je prima weet wat het betekent en weet dat je het jaren lang gebuikt hebt.
  5. Tot slot de 5e fase: in deze fase verdwijnen ‘ik’ en de ‘ander’. Alles is met alles verbonden en alles maakt deel uit van één, ondeelbaar geheel. Alle zelfzuchtige motieven zijn opgelost en zelfs het begrip ‘ik’ is veranderd of nog beter gezegd, verdwenen. Er is geen offeren of niet offeren meer. Er is geen meditatie of niet meditatie meer.

Deze verzen komen uit de yoga van meditatie, maar hebben evenzeer betrekking op het begrip offer.

Ik kan hier nu niet te diep ingaan op de vidya’s uit het 6e hoofdstuk van de Bhagavad Gita, maar als je er meer over wilt horen, bekijk dan (nog) eens de video’s over de ‘vidya’s in de yoga van meditatie’ die op ons YouTube kanaal staan (filosofie en meditatie). Je kan ze ook vinden via de pagina ‘media’ op onze website.

De Nieuwe Mens

Het is al een oud thema: ‘de Nieuwe Mens’. Al ver voor het begin van onze jaartelling wisten de wijzen uit Oost en West dat de menselijke ontwikkeling nog niet ‘klaar’ was. De mens heeft prachtige kwaliteiten: hij is een creatief, sociaal en onderzoekend wezen. Daarnaast is hij ook een spiritueel wezen dat zich bezig kan houden met thema’s zoals ‘wat is de reden van het bestaan en het doel van het leven?’

Maar aan de andere kant is de mens ook gebonden aan een nagenoeg dierlijk driftleven, kan hij heel hebzuchtig en egocentrisch zijn en om zijn wensen te realiseren is hij niet zelden gewelddadig en wreed.

De verschillende levensfilosofieën en religies hebben keer op keer de richting gewezen naar hoe geleerd kan worden op een andere manier te leven. Iedere religie en levensfilosofie is ervan doordrongen dat menselijke ontwikkeling niet ‘klaar’ is en dat er nieuwe stappen te zetten zijn.

Wij leven nu in een bijzondere tijd: deels houden we ons nog vast aan oude inzichten en ideeën, terwijl de uitdagingen, veranderingen en problemen die ons omringen duidelijk maken dat er echt iets ‘nieuws’ moet komen. Een spannende, maar voor velen ook een hoogst onzekere tijd.

De Nieuwe Mens

Het beeld van de ‘Nieuwe Mens’ bestaat al lang, maar er is nooit echt naar gekeken. Nu is het (de hoogste) tijd dat we er wel naar gaan kijken en gaan leren wat ervoor nodig is om een ‘Nieuw Mens’ te worden die klaar is voor en in balans kan blijven in een wereld die sterk verandert en waarschijnlijk nog sterker gaat veranderen. Hoe zorgen we ervoor dat we niet omvallen?

Er ligt al heel veel klaar. Er zijn veel ideeën die het waard zijn om te bestuderen, omdat ze ons zullen helpen om de tijd die voor ons ligt goed door te komen. Ik noem enkele geschriften waarin je over de ‘Nieuwe Mens’ het nodige kunt vinden: swami Rama’s ‘The Art of Joyful living’, de ‘Yoga Vasishtha’, Sri Aurobindo’s ‘Savitri’, de ‘Bhagavad Gita’ en daarnaast vele Christelijke, Boeddhistische en Soefiteksten.

De kenmerken van de ‘Nieuwe Mens’

De vraag is natuurlijk: ‘maar wat zijn dan de kenmerken van zo’n Nieuw Mens? Wat is er anders aan dan wij gewoonlijk zijn? En hoe moeten/kunnen wij leren een dergelijk mens te worden/zijn?’

Zonder nu een volledige lijst te maken (ik zou het niet eens kunnen), kan ik wel een paar belangrijke thema’s benoemen:

– wij kijken en leven nu nog vanuit ons eigen ‘ik’. Er is altijd dualiteit: ‘ik’ en de ‘ander’. Maar we kunnen ons bewust worden van een realiteit die hieraan voorbij gaat.

– we leven nu veelal in één realiteit die tijd en plaats gebonden is. Het beeld van de tijd is lineair: het begint bij onze geboorte en eindigt bij ons sterven, maar je kunt er anders naar kijken. Tijd is ook cyclisch en je leeft in meer dan één realiteit.

– we moeten leren met ‘fijnere energieën’ om te gaan. Tot nu toe krijgen wij voornamelijk kennis via directe waarneming, gevolgtrekking, aannames en logisch nadenken. Wat nog ‘ontwikkelt’ moet worden is kennis die tot ons komt via: inspiratie, intuïtie en openbaring. Deze energieën zijn behoorlijk hoog. Normaal gesproken kom je ze ook tegen, maar dan is het incidenteel en vaak onverwachts. Maar als dit je ‘dagelijks brood’ wordt, dan vraagt dit nogal wat van je innerlijke balans.

– meditatie is een ‘must’. Het helpt je bewust te worden van een ‘groter bewustzijn’.

Videostudie over de Nieuwe Mens op 21 maart 2021

Er is nog veel meer. We organiseren een speciale video-studieochtend op zondag 21 maart van 10.00-12.00 uur over dit onderwerp.

Ben je geïnteresseerd en wil je meedoen? Klik dan hier om je op te geven.

Voor deelname vragen we slechts een vrijwillige donatie. De SFM leeft voornamelijk van  donaties en alle activiteiten worden pro Deo gegeven.