De transformerende kracht van retraites

/in , , /door

Het retraiteseizoen loopt voor ons ten einde. Een goed moment om even terug te blikken. Het was een bijzonder jaar: door de corona-epidemie konden de retraites in mei en juni niet doorgaan, de retraites van juli moesten we verplaatsen van ons centrum in Brognon (Noord-Frankrijk) naar ons retraitecentrum ‘de Cynham’ in Egmond aan den Hoef. Pas in augustus konden we weer retraites organiseren in Brognon. Wel een hele bijzondere situatie. Wij evalueren al sinds eind 2018 al onze retraites en door de omstandigheden konden we nu voor het eerst onderzoeken hoe mensen retraites beleven en beoordelen in Brognon en in Egmond aan den Hoef waar we normaliter nooit retraites van een week houden.

In het verleden hadden we al iets vreemds ontdekt: de retraites werden (en worden) over het algemeen gelijk beoordeeld: 4,7 (max. 5). Een mooi, hoog cijfer, maar hoe komt het dat alle retraites toch steeds weer hetzelfde cijfer krijgen? De programma’s zijn verschillend en de deelnemers ook (van tieners tot ouderen, van mensen die graag meedoen aan Zang, Dans en Bezinning of aan een Familieweek of meedoen aan meditatie, studie of yoga-programma’s etc.). Diverse programma’s, verschillende groepen mensen en toch min of meer dezelfde beoordeling. En dit jaar kregen we de gelegenheid om de Cynham te vergelijken met Brognon. Je raadt het al: opnieuw gelijke beoordelingen. Er is dus iets anders aan de hand. De groep respondenten is ook behoorlijk groot aan het worden: tot nu toe hebben 216 mensen de enquêtes ingevuld en testimonials achtergelaten.

We zijn dieper gaan kijken en er zijn twee dingen die boven komen drijven: de eerste factor die mensen hoog waarderen, zou je misschien het beste kunnen omschrijven als ‘zuivere, liefdevolle aandacht’. Iedereen die bij ons werkt en ondersteunt, doet dit geheel pro Deo. Niemand wordt betaald. Er is veel aandacht voor de gebouwen, het eten (vegetarisch) en het welzijn van de mensen die de centra bezoeken. Dat is één van de redenen dat mensen graag komen en terug blijven komen. Deze ‘zuivere en liefdevolle zorg’ kennen we uit bepaalde filosofische systemen, zoals de zen-traditie. Hij is op een gegeven moment bijna zintuiglijk waar te nemen. Het lijkt erop dat dit één van de factoren is die de retraites zo bijzonder maakt en bijdraagt aan het hoge beoordelingscijfer.

Daarnaast is er nog een factor die erg belangrijk is: de transformerende kracht van de Sanga. Al onze retraites volgen het format van de Sanga. Wat is een Sanga? Het is niet gemakkelijk te definiëren, maar ik zal de criteria geven die wij hanteren. Een Sanga is een groep mensen die bij elkaar komen om een bepaalde reden. In ons geval kent een Sanga 5 kenmerken:

– er moet een gemeenschappelijk focuspunt zijn (bijv. meditatie, yoga, filosofie, jezelf willen leren kennen etc.)
– de Sanga moet veilig zijn
– de Sanga moet gelijkwaardig zijn (iedereen die deelneemt is gelijkwaardig)
– een Sanga werkt altijd voor de ontwikkeling van het geheel en niet primair voor de ontwikkeling van een individu
– een Sanga mag niet te homogeen zijn. Diversiteit is noodzakelijk om te zorgen dat wij niet allemaal dezelfde ‘blinde vlek’ hebben.

Iedereen die de mysterieuze werking heeft ervaren van het deelnemen aan een Sanga, zal erkennen dat de kracht van de Sanga groter is dan de som van de kracht van de individuele deelnemers. Het mediteren, studeren of werken in een Sanga is heel anders en niet goed te vergelijken met individuele meditatie of studie. Je van tijd tot tijd even kunnen ‘onderdompelen’ in een Sanga tijdens een retraite is dan ook een  belangrijke factor die de retraites zo bijzonder maakt.

Het is niet moeilijk uit te leggen waarom een retraite zo heilzaam voor je is. Ten eerste: je kan je helemaal ontspannen. Er is geen stress. Er wordt niet geoordeeld en je bent goed zoals je bent. De ‘maskers’ die je gewoonlijk op hebt om in de grote wereld te kunnen overleven en je rollen goed te vervullen, heb je tijdens een retraite niet nodig. Die vallen dan ook na de eerste dagen gewoonlijk af en dat geeft op zich al een gevoel van bevrijding.

Ten tweede: door je open te stellen voor de oude kennis uit de grote filosofische systemen en de meditatie scholen, kan je ‘nieuwe’ dingen onderzoeken en kijken of ze van waarde voor je zijn. Nieuwe kennis, nieuwe inzichten en meer zelfkennis en zelfvertrouwen zijn eigenlijk altijd het resultaat dat je mee naar huis neemt na een retraite.

Nu onze maatschappij zo aan het veranderen is, hoor je steeds vaker dat het tijd is dat we ‘anders moeten gaan denken’. Het ‘oude denken is niet in staat om de problemen en uitdagingen die voor ons liggen op te lossen’. We moeten dus op een andere manier gaan kijken, denken en leven. Voor veel mensen een bedreigende gedachte. Hoe moet dat dan? Kan ik nog wel meekomen? Kan ik deze nieuwe tijd aan? Dergelijke vragen en angsten horen en lezen we veel. Dat we wat anders moeten, lijkt mij evident, maar het moet wel op een geweldloze manier plaatsvinden en dat is nogal een uitdaging. Retraites zijn veilig, geweldloos en er is ‘zuivere, liefdevolle zorg’. Sanga’s zijn van oudsher al aangeprezen als het instrument dat kan helpen om het ‘oude los te laten en het nieuwe tegemoet te treden’. Ik ben ervan overtuigd dat retraites en Sanga’s ons ook nu kunnen helpen om de grote veranderingen op een geweldloze manier door te  komen. Wij gaan zeker door met het organiseren van retraites en Sanga’s om het proces van ‘leren nieuw te denken en te leven’ te ondersteunen.

Wil je reageren? Stuur dan een mailtje naar: info@filosofieenmeditatie.nl

We moeten echt op een andere manier gaan denken

/in , /door

De coronacrisis heeft ons veel geleerd en een aantal belangrijke problemen duidelijk zichtbaar gemaakt. Deze problemen waren er al, maar door de recente crisis worden ze nog duidelijker. Onze huidige manier van denken is niet in staat om de problemen op te lossen. Er is iets anders voor nodig. Onze manier van denken, waarnemen en handelen zijn (mede) de oorzaak voor een aantal grote crises: klimaatproblemen, vluchtelingenproblematiek, de financiële crisis en de toenemende ongelijkheid in de samenleving en nu de coronacrisis,  zijn voor een groot deel geworteld in onze manier van denken.

Het is waard om in dit verband de uitspraak van Albert Einstein te overwegen: ‘we kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt’.

Het is tijd voor een andere manier van denken! En dat is nu net het domein van de filosofie. De oude filosofieën uit Oost en West leren m.b.t. dit punt allemaal hetzelfde: leer de harmonieën kennen die ten grondslag liggen aan de gehele schepping, leer ze waar te nemen en leer te denken en te leven in lijn met deze harmonieën. Pas dan kan een mens zijn of haar leven ten volle leven. Iedere andere manier doet je zelf te kort en leidt er onherroepelijk toe dat je vroeg of laat in conflict komt met je omgeving.

Laten we eens naar ons leven kijken. Ruw weg zijn er drie manieren van leven: overleven, het managen van het leven (maakbaarheid van het leven) en ons leven ten volle leven in harmonie met wat diep in ons leeft en in harmonie met onze medemens, de natuur en de schepping als geheel.

Het is helaas waar dat miljoenen en miljoenen mensen voornamelijk aan het overleven zijn. Zorgen en angst omtrent voeding, huisvesting, veiligheid en gezondheid, vullen dagelijks de geest van deze mensen. Veelal met weinig hoop op verbetering. Het is een gruwelijke situatie en wij zijn maar heel beperkt in staat om te helpen.

In de ‘ontwikkelde’, ‘rijke’ delen van de wereld, waar ook onze samenleving toe behoort, is iets anders aan de hand. Het economisch denken en het management-denken hebben ons wereldbeeld gevormd en onze manier van denken sterk beïnvloed. Wij zijn er bijna allemaal door besmet geraakt. Dit denken denkt in succes termen die horen bij onze manier van kijken naar de economie: succes is winst maken, de economie moet als maar groeien, de koopkracht moet ieder jaar toenemen etc. Dit betekent dat we meer en meer moeten consumeren, terwijl de kosten lager en lager moeten worden, zodat de marge (winst) groter wordt. Het management denken probeert de wereld ‘maakbaar’ te maken en het leven op te delen in processen die ‘gemanaged’ kunnen worden. Het heilig woord van de manager is: efficiency. Zo organiseren we ook ons eigen leven en dat van anderen: we leven van examen naar examen, van opleiding naar opleiding en van baan naar baan. We beginnen met een klein huis en verhuizen meerdere malen naar een steeds ‘betere’ woning en hetzelfde geldt voor onze auto en andere bezittingen. En dan zijn we volgens het ‘oog van de wereld’ succesvol. Echter, dit type denken ligt ook ten grondslag aan de problemen waarin wij ons nu bevinden. Gelukkig zijn er steeds meer mensen die zien dat dit type denken niet in staat is om de problemen op te lossen. Daarvoor hebben we een ander type denken nodig.

De oude filosofieën willen niets liever dan je deze ‘andere’ manier van denken te leren. De mens is meer dan een ‘homo economicus’: hij is een sociaal en creatief wezen. Hij wil in contact komen met andere mensen en met zijn omgeving en dan zijn of haar talenten inzetten. Zo creëert hij meerwaarde en geeft betekenis aan zijn of haar leven. Deze manier van leven gaat verder dan geld verdienen en het streven naar materiële rijkdom. Een materiële basis is belangrijk, dat zal ik niet ontkennen, maar het streven naar steeds meer geld en bezit, is zinloos en werkt de ongelijkheid en verdeeldheid tussen mensen alleen maar in de hand.

De manier van denken die gebaseerd is op de universele wetten, is niet moeilijk. Al deze wetten zijn terug te voeren op het principe dat je vanuit je innerlijke kracht (of licht) moet leven en niet vanuit angst of vanuit een tekort. Het zoeken en in verbinding komen en blijven met deze innerlijke kracht is het domein van de filosofie en van de meditatie. Meditatie is hierbij niet een techniek, maar een manier van leven. Het helpt je om in harmonie met jezelf en met je omgeving te leven.

Het is de hoogste tijd om een ‘andere’ manier van denken te leren. De oude manier van denken zal de problemen niet oplossen. Als je nieuwsgierig bent naar hoe dit te leren is en je wil je (verder) verdiepen in de meditatie, bezoek dan onze website: klik hier voor meer informatie over de filosofie van onze Leerweg en hier voor de Online meditatiecursus

Als je wil reageren of je hebt vragen, stuur dan een mailtje naar: info@filosofieenmeditatie.nl