De lange reis van de spiritualiteit

/in /door

De lange reis van de spiritualiteit

Spiritualiteit is voor veel mensen een belanden term. Als je vraagt wat het begrip betekent en waar het voor staat, krijg je hele verschillende antwoorden. Hoe komt dat? Hier zit een interessant verhaal achter. Laten we het bekijken.

Vaak denk je dat een woord of begrip één ‘echte’ betekenis heeft

Vaak denk je dat een woord of begrip één ‘echte’ betekenis heeft: de werkelijke of juiste of ware betekenis. Als iemand iets anders zegt, komt dat omdat diegene het verkeerd ziet of niet goed begrepen heeft. Maar misschien kan je niet spreken of één juiste definitie of betekenis van het begrip spiritualiteit.

Het begrip spiritualiteit gaat terug naar het begrip geest (spiritus) in de breedste zin van het woord

Het begrip spiritualiteit gaat terug naar het begrip geest (spiritus) in de breedste zin van het woord. Het verwijst ook naar ‘in beweging gezet worden’ en een ‘levend mens’ te zijn. Spiritus betekent ook ‘adem’, wat weer verwijst naar ‘leven’. Spiritualiteit is voor een lange tijd sterk (onlosmakelijk) verbonden geweest met religie en al in de Middeleeuwen ontstond de dualiteit tussen spiritualiteit (de geestelijke kant) en de materiële en zintuiglijke kant van het leven. Al snel kreeg dit de betekenis van ‘licht’ tegenover ‘duisternis’. De kerk eigende zich het begrip spiritualiteit toe en mensen waren nauwelijks in staat om hun eigen ervaringen en meningen omtrent dit begrip te formuleren. Een andere invulling te geven aan spiritualiteit dan die van de kerk was bedreigend en werd beschouwd als een ‘aanval’ op het officiële standpunt van de kerk. Dit proces heeft niet alleen in ons deel van de wereld plaatsgevonden, maar ook in andere delen: binnen het hindoeïsme, de islam en ook in het boeddhisme is het niet anders geweest. Conflicten, vervolgingen, strijd en zelfs oorlogen zijn het gevolg geweest en tot op de dag van vandaag gaat dit door. Dit lag en ligt niet aan het begrip spiritualiteit. Door mensen wordt het gebruikt en ‘geladen’ met een energie die niets met geest of leven te maken heeft.

Wanneer de spiritualiteit los kwam van de religie

We realiseren ons veelal niet dat wij in een hele bijzondere tijd leven. Het is een tijd met nieuwe mogelijkheden. Pas na WO II, halverwege de 20e eeuw kwam het begrip spiritualiteit uit de greep van de religie en kwam het langzaam in het domein van de individuele mens die zijn eigen onderzoek kon doen en zelf kon ervaren wat spiritualiteit in zijn of haar leven betekende. Mensen die op zoek gingen, kregen vaak tegenwerking en begrippen als ‘sektes’, ‘hersenspoelen’ en dergelijke deden hun in trede.

Wij zijn de eerste of misschien de tweede generatie die voor het eerst zelf betekenis mag geven aan het begrip spiritualiteit. Een grote verantwoordelijkheid, want het is de drijvende kracht in je leven. Het is niet statisch, maar juist heel dynamisch. Het past zich aan aan de persoon en de omstandigheden. Hoewel de vormen verschillen, blijft de betekenis toch hetzelfde: dat wat je ten diepste bent en wat je van daaruit in beweging zet en je vult met geestkracht. Ook dit zijn maar woorden. Je moet de woorden leven, tot een levende realiteit maken.

Spiritualiteit is een mantra

Spiritualiteit is meer een ‘mantra’ dan een begrip. Met mantra wordt hier niet een woord bedoeld met een gedefinieerde betekenis, maar een geladen begrip. Hier zit beleving in, gevoel, ervaringen, deels van je zelf, maar ook van anderen, van je familie, omgeving, land en cultuur. Het wordt nog steeds geladen, het proces stop nooit. Zo kan de mantra ‘spiritualiteit’ een drijvende kracht in je leven worden (of is dat al) en maken dat je leven ‘betekenisvol’ en ‘zinvol’ leven is. Laten we dankbaar zijn dat wij dit onderzoek in alle vrijheid kunnen uitvoeren. Laten we hopen dat steeds meer mensen deze vrijheid mogen krijgen want het helpt je om schoonheid, rijkdom en liefde in ons zelf te vinden en van daaruit te leven.

Het Integraal Gezondheidsinstituut Nederland

/in /door

Het Integraal Gezondheidsinstituut

De corona-epidemie heeft veel zaken op scherp gezet. Met ‘op scherp’ bedoel ik dat veel dingen, die al lange tijd aan het sluimeren waren in onze samenleving, op een pijnlijke manier duidelijk zijn geworden.

Steeds meer mensen lopen vast in het zorgsysteem

Het afgelopen jaar werden wij in toenemende mate geconfronteerd met mensen die vastliepen in het zorgsysteem. De pijn, frustratie en zelfs wanhoop, nemen ongekende vormen aan. Niet alleen de frequentie neemt toe, maar ook de ernst van de klachten en problemen. Ik doe dit werk al meer dan 45 jaar, maar dit heb ik nog nooit gezien. Misschien komt het omdat we er meer voor open staan, maar een feit blijft dat de mensen met deze problemen vastlopen in het zorgsysteem. Het lijkt wel of de zorg vroeger een continent was en nu is veranderd in een archipel van kleine eilandjes die onderling weinig contact met elkaar hebben. Veel mensen die hulp zoeken, raken verdwaald in de wildernis en de werkelijke zorgvraag wordt niet gehoord. De mensen lopen vast in wachtlijsten. Sommige instituten hebben zelfs ‘wachtlijsten om op een wachtlijst te komen’. De zorg is heel goed georganiseerd waar het gaat om grote aantallen en gestandaardiseerde protocollen, maar faalt regelmatig waar het gaat om maatwerk en persoonlijke aandacht.

Hoewel wij geen zorg of therapeutisch instituut zijn, hebben we het gevoel toch iets te moeten doen. Zo kan het niet langer. Patiënten die niet blij en tevreden zijn, kunnen maar moeilijk in gesprek komen met de hulpaanbieders. Het gesprek is ongelijkwaardig: de patiënt zit in een afhankelijke positie en heeft de hulpverlener nodig.

We moeten iets doen. We kunnen niet langer wachten

Kortom: we moeten iets doen. We kunnen niet langer wachten. Vandaar dat we besloten hebben om een ‘oude liefde’ naar voren te schuiven. In het verleden hebben we veel aandacht besteed aan de Integrale Gezondheid die voor een belangrijk deel gestoeld is op de filosofie van de oude Indiase geneeskunde, de Ayur-Veda. Vanuit dit perspectief wordt er gekeken naar de lichamelijke, geestelijke, sociale en spirituele gezondheid als één, ondeelbaar geheel. Daarnaast zijn genezing (cure), zorg (care) en complementaire zorg onlosmakelijk met elkaar verbonden. En dit is nu juist hetgeen ontbreekt in de zorg op dit moment. Specialisatie, protocollering en automatisering (en binnenkort robotisering) maken dat maatwerk nagenoeg onmogelijk is.

Het Integraal Gezondheidsinstituut Nederland

Het is tijd om de integrale gezondheid de plaats te geven die zij verdient. Vandaar dat wij bezig zijn om een nieuwe organisatie op te richten: het Integrale Gezondheidsinstituut Nederland. Het klinkt ambitieus en dat is het ook, maar het heeft geen zin om het kleiner op te zetten.

Waar staat dit Instituut voor? Het doel is tweeledig: ten eerste wil het een portaal zijn voor zorgvragers. Wat is de échte zorgvraag? Hiervoor is een goede intake, die niet gehinderd wordt door tijdsdruk nodig. Vervolgens moet de vraag bij een geschikte zorgaanbieder komen. Vandaar dat wij ook zorgaanbieders willen uitnodigen om te participeren in dit Instituut. Vraag en aanbod moeten beter op elkaar worden afgestemd.

We gaan dit bouwen. Het is al in volle gang en zal nog maar enkele weken duren voordat het live gaat. Hoe het er precies uit komt te zien, weet ik nog niet, maar het is absoluut noodzakelijk dat een dergelijk Instituut er komt. Het wordt een Blue Ocean. Wat dat betekent, zal ik in een volgende blog beschrijven.

Toch iets positiefs

Het klinkt vreemd, maar de coronacrisis toch iets positiefs, want die heeft er mede voor gezorgd dat de oprichting van dit Instituut in een versnelling is gekomen.

Wil je meer informatie of wil je meedoen aan dit initiatief, stuur mij dan een mail. Je kan mij bereiken op: info@filosofieenmeditatie.nl

Ik kijk uit naar jullie reacties.

Mehdi Jiwa

Herfst in Brognon

/in /door

 

Herfst in Brognon

Het retraiteseizoen is voorbij. Le Domaine St Antoine is ‘winterklaar’ gemaakt. Het jachtseizoen is in Brognon begonnen en de jagershut ligt op de grens van het domein. Het is al behoorlijk koud en het regent vaak. Geen ideale tijd voor een retraite…….. dacht ik. Maar ik wilde het graag zelf ervaren. Hoe is het om daar te zijn als alles ‘klaar’ en verlaten is?

Dit weekend ging ik er heen om de sfeer te voelen en te kijken of alles oké was. Het was prachtig weer toen ik vertrok. Toen ik voorbij Couvin de bossen inreed, was het beeld overweldigend: de herfst had het bos in tal van tinten geel, rood, bruin en groen geschilderd. Het was werkelijk sprookjesachtig.

 

 

Rust en stilte

Bij het domein werd ik begroet door een diepe rust en stilte die over het terrein lag. Alles ademende rust en vrede uit. Het huis was prima, alles klopte. Je kreeg onmiddellijk weer het gevoel van een retraite. Ook op het domein waren de bomen in herfsttooi. De prieelbeuk toonde zich op een bijzondere manier. Op het grote veld waren weer de vliegenzwammen te vinden. Het weer sloeg om: regen en wind, maar de sereniteit bleef, zowel in de gebouwen als buiten in de tuin en het bos. Eind van de middag werd de Mazout (stookolie) gebracht zodat we ook in de winter de verwarmingen kunnen blijven gebruiken.

 

 

Een ontmoeting met het ‘onverwachte’

De volgende dag was zaterdag, de dag dat de jagers komen. Het regende behoorlijk, maar er waren al een aantal jagers bij de hut. Ik moest nog sleutels laten bijmaken en boodschappen doen in Chimay, maar verder had ik geen agenda. Tijd dus voor een ontmoeting met het  ‘onverwachte’. Daar hoefde ik dan ook niet lang op te wachten. Onze aannemer en compagnon belde: zij waren in Frankrijk en waren van plan om langs te komen. We hadden dit niet gepland, maar het was een bijzondere ontmoeting en we konden de werkzaamheden voor 2022 uitgebreid doorspreken. We gaan dan beginnen met de verbouwing van de Yogazaal. Geweldig dat we nu de tijd hadden om uitgebreid de plannen door te spreken en alles op te meten. En natuurlijk bleven ze eten.

 

 

De jacht is één van de weinige lichtpuntjes

‘Middags werd er aangeklopt: een paar lokale jagers wilden graag gebruik maken van een elektriciteitspunt op ons terrein voor hun verlichting. Zelf heb ik niet veel met de jacht, maar hier in Brognon is het het hoogtepunt van het jaar. Er is niet veel te doen hier. Ideaal voor een retraite, maar voor de lokale bevolking is het niet gemakkelijk. Er is ook veel armoede. De jacht is één van de weinige lichtpuntjes. Je kunt het ze niet ontzeggen, want dan hebben ze niet veel meer over. We hebben ze stroom gegeven. Ze hebben toegezegd om bij te houden hoeveel ze gebruiken. Benieuwd of ze dat ook gaan doen. Maar goed: het is hier een kleine gemeenschap en we moeten elkaar een beetje helpen.

Er is geen ‘retraiteseizoen’ in Brognon

Ondertussen blijft de rust en vrede op het terrein in tact. Het was duidelijk dat het retraitecentrum een enorm absorberend vermogen heeft. Alles komt er tot rust. Toen ik de volgende dat weer naar huis ging, was het moeilijk afscheid te nemen. Het voelde als een échte retraite. Volgende maand ga ik weer om de sfeer te voelen. Ik denk echter dat we niet meer moeten spreken van ‘retraiteseizoen’. Voor Le Domaine St Antoine is ieder seizoen een retraiteseizoen.

Wie deed het licht aan en zette de thee?

/in /door

Vidya-meditatie

We hebben al een aantal keren de nadruk gelegd op het belang van de Vidya meditatie in onze moderne tijd. Een meditatievorm waarbij je van de oppervlakkige lagen van kennis (die gekleurd worden door je persoonlijke interpretatie, en onder invloed staan van tijd, plaats en cultuur) stapje voor stapje steeds dieper gaat om verbinding te maken met de essentie die voorbij de invloeden van persoon, tijd en cultuur gelegen zijn en voorbij naam en vorm. Deze vorm van meditatie is bijzonder behulpzaam om zelf te leren nadenken. Het helpt je om je eigen beslissingen te nemen en heel diep te voelen wat echt bij je hoort en waar je voor staat en wat op dit moment in jouw leven van toepassing is en waar je naar moet luisteren.

Het belang van de voorbereiding van je meditatie

Ik wil in deze blog een voorbeeld geven van hoe dit werkt in de praktijk in het retraite centrum Le Domain Saint Antoine waar we nu op dit moment zoveel retraites hebben lopen. Prachtige retraites. Bijna alle retraites beginnen met een ochtendmeditatie.

De meeste mensen komen zo uit hun bed en gaan naar de meditatieruimte voor de gezamenlijke meditatie. Iedereen heeft hier zijn of haar eigen methode. We hebben ook methodes die we kunnen aanbieden maar de meeste mensen hebben al een methode. En dat is helemaal prima. Maar als iedereen komt in de meditatieruimte dan zie je dat de meeste mensen nog in hun eigen wereldje zitten. Als je ziet hoe iedereen gaat zitten bij de meditatie dan zie je weinig energie, weinig schittering. De meesten zitten daar stil te zitten zijn, in hun eigen wereldje met de ogen dicht, gaan mediteren en het lijkt erop alsof iedereen in zijn eigen cocon zit.

Meditatie is meer dan met gesloten ogen te zitten

Maar meditatie is zoveel meer. En het is zo belangrijk om juist te voelen hoe je zit in de ruimte, hoe deze ruimte ingericht is, hoe warm het is, of er gelucht is. Dit zijn allemaal voorwaarden die de meditatie echt tot meditatie maken. Zoals al zo vaak gezegd: voorbereiding is meer dan het halve werk. Heel veel wordt bepaald door de intentie waarmee iets wordt voorbereid. Die maakt uit of een handeling succesvol is of niet. Niet het resultaat van de handeling bepaalt het succes maar de intentie waarmee de handeling wordt verricht. En die intentie is al voelbaar, is al zichtbaar, vaak al gemanifesteerd in de fase van voorbereiding. En dat geldt ook voor de meditatie.

Als we kijken naar de meditatie dan zijn we zelden goed voorbereid om te gaan mediteren. Mensen komen uit bed, drinken eventueel een kopje thee, misschien hebben ze zich nog een klein beetje gewassen maar dat is niet eens zeker. En vervolgens gaan de ogen weer dicht en zitten de mensen, vaak met een niet al te vrolijk gezicht, in stilte te mediteren.

Wees je gewaar van dat wat je niet ziet

Maar in plaats van te mediteren op een mantra of op je adem of stil toe te kijken op je eigen geest of in diepe stilte te verblijven, zou het misschien ook goed zijn om je eens af te vragen: wie heeft hier het licht heeft aan gedaan? Wie heeft ervoor gezorgd dat de ruimte warm is en aangenaam en klaar om iedereen te ontvangen? Dat zijn essentiële onderdelen en iemand moet dat hebben gedaan.

Meestal ben jij dat niet want jij lag nog in bed op dat moment. Toch is het zo belangrijk dat die persoon  er is of personen er zijn en dat je ze meeneemt in je gedachten. Of dat je er zelf ook een keer bij bent om mee te helpen om de ruimtes klaar te maken, thee te zetten, het licht aan te doen. Dat zijn essentiële delen van de meditatie. Als je alleen maar komt als alles klaar is, je bedje gespreid is en je daar gaat zitten in je eigen wereldje en je alleen gericht bent op je eigen meditatie, dan ben ik bang dat je aan de essentie van meditatie voorbij gaat. Ik durf te stellen dat je meditatie pas echt meditatie wordt als je je openstelt voor vragen zoals: wie deed het licht aan en wie zette de thee?

 

 

Verslag van de reis naar Lesbos

/in /door

Waar te beginnen

Inmiddels ben ik weer op Nederlandse bodem.

Ik weet niet zo goed waar ik moet beginnen – of waar ik moet ophouden. Misschien het meest confronterend na deze lange week was mijn reis terug. Het gemak waarmee ik kon reizen (ik hoefde alleen mijn boarding pass te laten zien – en op een irritant mondkapje na was er niets van corona te merken; ik kon zo doorlopen naar het vliegtuig) stond in schril contrast met de moeilijkheden die de vluchtelingen ervaren in hun reis naar het vasteland van Europa. Het vliegtuig – vol met Nederlandse pensionado’s die van hun spotgoedkope zonvakantie hadden genoten net buiten het hoogseizoen – trok zich niets aan van landgrenzen.

Een week vol tegenstrijdigheden

Maar goed, dat was alleen nog maar de terugreis. De week zelf was intens, vermoeiend, prachtig en vol tegenstrijdigheden. Misschien zoals ik had verwacht (of gehoopt), maar ook weer volledig anders. Ik kan het nog niet helemaal bevatten. We hebben weinig geslapen, (veel) gelachen, gevloekt, beetje gehuild, maar vooral: keihard gewerkt. We waren deze week met een klein team: Truus, Rachid, Merel en ik. We kwamen van heel andere plekken, met een totaal andere achtergrond, leeftijden, karakters en eigenschappen, maar met een gemeenschappelijk doel: helpen, ook al is het maar een druppel in de oceaan. (Ik heb daarnaast nog een spoor van kattenbrokjes door Lesbos getrokken… Of het ook hulp is?) Door corona waren er het afgelopen anderhalve jaar geen teams vrijwilligers meer welkom in het kamp. Het (permanente) team van Because We Carry (BWC) op Lesbos, bestaande uit een handvol jonge, sterke, gemotiveerde meiden, hebben in die tijd het volledige BWC programma in hun eentje gedraaid. Sinds een paar weken zijn er weer vrijwilligers op Lesbos. En die bleken hard nodig.

Het kamp was niet de gevangenis die ik verwacht had

Misschien het meest opvallend – en tegen mijn verwachting in – was het kamp niet de gevangenis die ik had verwacht. Integendeel, we konden makkelijk in en uit het kamp reizen. Ook de bewoners van het kamp zelf. Maar schijn bedriegt. Sommige bewoners leken meer privileges te genieten dan andere. Sommige keren werden (sommige) bewoners wel tegengehouden en andere keren weer niet. Net hoe de pet van het leger stond. Arbitrariness rules. Op zondag gaat het kamp op slot. Ook was het niet het ‘panopticon’ dat ik had verwacht: waar iedereen zei dat het nieuwe kamp beter was dan het oude Moria – meer geordend, tenten, rub halls en isoboxen op rijen, genummerd, enz – blijkt het in de praktijk nog steeds een behoorlijke chaos. Tenten staan kriskras door elkaar, uit de nummering kon ik weinig logica opmaken, en van de een op de andere dag kan de nummering van de isoboxen veranderen waardoor we de groenten en boodschappentassen niet konden afleveren omdat we de bewoners niet konden vinden. Veel interne verhuizingen, tenten en isoboxen herbergen meerdere families, rub halls 100-150 ’single men’, alles had verschillende ingangen, en veel families waren plotsklaps vertrokken, veelal naar Athene. Bovenal was het er stoffig, er was geen stromend water en er was geen enkele vorm van beschutting.

Heel veel kinderwagens

Onze week bestond uit het uitpakken en sorteren van kinderwagens (we weten nu alles van ‘bugaboos’, ‘easywalkers’, ’stokkes’ en ‘mutsy’s’), die in het kamp niet alleen dienst doen als kinderwagen, maar vooral om de zware jerrycans water te vervoeren. Ook hebben we eindeloze hoeveelheden babyflesjes, speentjes, schoentjes en zeep gesorteerd en versleept. Een ander onderdeel bestond uit voeding. In het kamp krijgen de bewoners wel eten, maar het eten is schaars en bevat weinig voedingsstoffen. BWC probeert dit gat te dichten door groente en fruit uit te delen. Zo hebben we samen met het ‘mannenteam’, bestaande uit 15-20 mannelijke bewoners van het kamp, 1600 pakketten groenten gesorteerd en bij alle bewoners van het kamp rondgebracht. Ook hebben we 140 zware boodschappentassen (met o.a. melk, noten, dadels, olie, rijst) voor zwangere vrouwen en vrouwen met kinderen tot 1 jaar samengesteld en uitgedeeld. Met een team van 15-20 vrouwelijke bewoners hebben we vervolgens twee keer een voedzame lunch gesorteerd en uitgedeeld voor dezelfde laatstgenoemde doelgroep. Op maandag en vrijdag staat de bananendistributie in de ‘foodline’ op het programma. Hier hebben we het merkwaardige fenomeen gezien dat moeders vechten voor een extra banaan voor hun kind. Ruzies gaan werkelijk over één banaan (of 5, als de mensen in de foodline corrupt blijken te zijn… Neem het ze eens kwalijk!).

Donaties zijn goed gebruikt

Dit bericht is al veel te lang. Twee dingen wil ik er nog uitlichten. Van jullie donaties hebben we onder meer ook een Griekse lunch voor het mannenteam verzorgd (op woensdag verzorgen de vrijwilligers altijd een lunch, aangezien de mannen de hele dag voor BWC werken, met een inzet en kracht die werkelijk ongelooflijk is). Onze gedachte hierachter was dat vele toeristen genieten van het heerlijke en relatief goedkope eten op Lesbos, maar de vluchtelingen nog nooit een hap Grieks hebben gegeten. Op zaterdag hebben we vervolgens een ‘beauty ochtend’ voor het vrouwenteam georganiseerd. Niet per se ‘mijn ding’, maar het was een daverend succes! Wat een gezichtsmasker, nagellak, scrub, mascara en oogschaduw wel niet kan doen! De vrouwen en hun kleine kinderen leefden helemaal op. Niet alleen eten en een dak boven je hoofd blijkt een primaire behoefte, maar ook verzorging, een aanraking, schoonheid.

Ik wil jullie nogmaals bedanken voor jullie gulle donaties. Ik heb geprobeerd alles netjes bij te houden aan inkomsten en uitgaven, dus schroom niet te vragen naar specificaties. Ook als jullie nog andere vragen hebben kunnen jullie me uiteraard mailen.

Dank,

Mirthe

(foto: now_you_see_me_moria, 11 sept 2021
https://www.instagram.com/now_you_see_me_moria/)

Mail: m.s.jiwa@gmail.com

 

 

Evaluatie van de retraites 2021 in Brognon: de kracht van de satsang

/in /door

Het retraiteseizoen zit er op. Het was een boeiende zomer. We hebben in totaal 11 retraites kunnen organiseren en heel veel feed back gekregen. Juist in deze coronatijd was het zo belangrijk dat er een plek is waar je naartoe kan gaan en even helemaal tot rust kunt komen.

Het afgelopen jaar is er hard gewerkt. De nieuwe kamers zijn klaar en voldoen goed en er is gewerkt aan het creëren van mooie zichtlijnen. De coniferenhagen zijn verwijderd en hierdoor kan je nu over het gehele terrein en over het dal in het zuiden kijken. De bosrand in het noorden is ook opengemaakt, waardoor je kan genieten van een prachtig lichtspel als de zon schijnt. Het bos lijkt wel een ‘groene diamant’ vol fonkels. Het schittert je tegemoet.

Wat is er toch zo bijzonder aan de retraites?

We hebben weer uitgebreide evaluaties kunnen houden en opnieuw blijkt dat de retraites erg gewaardeerd worden. Wat is er toch zo bijzonder aan de retraites? Uit eerdere evaluaties hebben we kunnen opmaken dat de ‘liefdevolle zorg’ die gegeven wordt en die we met elkaar creëren, één van de belangrijkste factoren is waardoor de waardering van de retraites zo hoog scoort. Daarnaast is er nog een belangrijke factor die juist dit jaar zo naar voren kwam: het bij elkaar kunnen zijn in een satsang. Een satsang is een groep. Maar de mensen die komen naar een retraite hebben elkaar veelal niet uitgekozen. Het zijn vreemden die je ontmoet. Maar toch is er iets bijzonders: we komen bij elkaar en het programma heeft een thema. Verder is het er veilig: je mag zijn zoals je bent, je hoeft niet anders te doen of te veranderen. Iedereen in een satsang is ook gelijkwaardig en je werkt met elkaar en voor elkaar. De satsang is niet bedoeld voor de ontwikkeling van een individu, maar werkt voor de ontwikkeling van het geheel. Tot slot mag een satsang niet te homogeen zijn. In dat geval zouden we allemaal ongeveer dezelfde ‘blinde vlekken’ hebben en kunnen we elkaar niet helpen om ook eens op een andere manie naar de dingen te kijken.

Het belang van de satsang

Wat nu in deze coronatijd zo duidelijk naar voren kwam, is het belang van de satsang. Zo veel studies en bijeenkomsten hadden we dit jaar via videoverbinding en dat heeft ons ook heel veel gebracht. Het is relatief laagdrempelig en ook op grote afstand konden deelnemers gemakkelijk meedoen. We moesten even wennen aan dit nieuwe medium, maar we leerden snel en de mails werden ‘dieper’ en ‘dieper’. Super. Deze videomeetings heeft zeker een plek gekregen en ook het komende seizoen zullen we verschillende videostudies en bijeenkomsten organiseren. Maar tijdens de retraites werd duidelijk dat de videostudies de bijzondere werking van de satsang niet kunnen vervangen. Het is een mysterieus iets hoe de satsang werkt, maar iedereen kan het voelen en meemaken. Het geheel is veel meer dan de som der delen. Wat we geleerd hebben is dat het bijeenkomen in een satsang misschien wel de grootste ‘spirituele discipline’ is die we hebben en dat de uitwerking bijzonder heilzaam is. Je komt op een bepaalde manier tot rust en je wordt op een manier gevoed die je maar heel moeilijk op een andere manier kunt bereiken. En het is zo simpel: je hoeft niet veel te doen. Je openstellen, je positief opstellen, een glimlach, meer is het niet. Je mag zijn zoals je bent, je hoeft niet te veranderen en de uitwerking van het bijeenkomen in een satsang is direct merkbaar.

Satsang en videobijeenkomsten

Wij hebben geleerd dat het bijeenkomen in een satsang één van de grootste hulpmiddelen is die we hebben om in balans te komen en te blijven in een tijd vol veranderingen en onzekerheden. Wij gaan dan ook weer starten met onze live bijeenkomsten volgens het principe van de satsang. Het is het beste wat we kunnen aanbieden. Toch zullen ook de videostudies een plek krijgen. We moeten nog kijken hoe we alles zo goed mogelijk kunnen organiseren, maar studies, bijeenkomsten, retraites zijn bijzonder sterk als we de regels en uitgangspunten van de satsang blijven volgen: een spiritueel focus, veiligheid, gelijkwaardigheid, werken voor de ontwikkeling van het geheel en het verwelkomen van diversiteit.

De satsang is wat alle retraites met elkaar gemeen hebben

We zijn dankbaar voor alle feed back die we ontvangen hebben n.a.v. de retraites. Zij hebben nogmaals gewezen op het belang van de satsang die alle retraites met elkaar gemeen hebben. Mooi om te merken dat ook dit jaar de retraites weer hun werk hebben gedaan. Een motivatie voor ons om door te gaan met het werk en het retraiteprogramma het komende jaar nog verder uit te breiden.

Angst is een slechte raadgever

/in , /door

Een retraite: even lucht na een moeilijke periode

We zitten midden in het retraiteseizoen. Gelukkig kunnen bijna alle retraites nog doorgaan. Voor veel mensen bekent een retraite dat ze even lucht krijgen na de benauwde periode van COVID-19. Door de coronaepidemie hebben we allemaal gezien hoe wankel onze basis is. Sociale contacten kwamen van de ene op de andere dag onder druk te staan. Nieuwe vormen van werken en een ingewikkelde balans tussen werken en kinderen die niet meer vanzelfsprekend naar school konden gaan, brachten en brengen veel mensen uit balans.

In een retraite kan je weer even op adem komen. Even weer voelen waar je staat en wat de volgende stap zou moeten zijn. Tijdens de retraite kan je ook met elkaar van gedachten wisselen en van elkaar leren hoe je in de nieuwe tijd in balans kunt blijven.

Grote problemen leidt tot angst en onzekerheid

Helaas is het niet alleen COVID-19 die ons plaagt. Er zijn vele andere grote uitdagingen. Denk maar aan het nieuwe klimaatrapport (het IPCC-rapport). De dreiging van klimaat gerelateerde rampen neemt toe en de politieke wil om er echt iets aan te doen, is minimaal. Het gevolg van deze en andere grote veranderingen is een toename van angst en onzekerheid bij vele mensen. Op landelijk niveau en op individueel niveau kruipt men steeds meer in elkaar. Geen wonder dat de ‘gewone’ mensen steeds angstiger worden.

Angst is een slechte raadgever

Helaas is angst een slechte raadgever. Angst, frustratie, boosheid zijn bewustzijnsvernauwers. Je wereld wordt kleiner, de intolerantie neemt toe. Retraites helpen ook nu. Niet dat zij de klimaatveranderingen tegen kunnen houden en ook niet de sociale en economische gevolgen van de coronaepidemie, maar ze kunnen je wel helpen om ‘je hoofd koel te houden en je hart warm’.  Het is nu de tijd om ‘met en voor elkaar’ te blijven werken. Dit is ook het thema van de retraites die we organiseren. Daarnaast is de meditatie een groot hulpmiddel. De klassieke meditatie gebaseerd op het versterken van je innerlijke balans en het beter kunnen omgaan met stress, geeft je steun en kracht.

Daarnaast zijn er andere vormen van meditatie die juist in deze tijd je kunnen helpen om zelf na te blijven denken. Eén van de krachtigste vormen is de zgn. vidya-meditatie. Een eenvoudige vorm die je helpt om stap voor stap steeds dieper tot de kern van je vragen of problemen door te dringen.

Terug naar de basis

Ik denk dat wij maar heel gedeeltelijk op de politiek en beleidsmakers kunnen vertrouwen. We moeten weer terug gaan naar de basis: onszelf. Zolang de mantra’s ‘greed is good’ en ‘me first’ de basis vormen van onze maatschappij, is er niet veel mogelijk. Juist daarom is het belangrijk om bij elkaar te komen, te mediteren en te werken ‘met en voor elkaar’. Dat is waar een retraite voor staat.

Het boek ‘De Universele Kennis van de Upanishads, haar betekenis voor onze huidige tijd’

Als je nieuwsgierig bent naar wat vidya-meditatie voor je kan betekenen, kan je het boek ‘De Universele Kennis van de Upanishads, haar betekenis voor onze huidige tijd’ bestellen.

Wij gaan door met het organiseren van retraites en meditatiebijeenkomsten en studie. Binnenkort verschijnt onze nieuwe agenda. Als je vragen of wensen hebt, stuur ons een mailtje. Dat kan naar info@filosofieenmeditatie.nl.

Stop met piekeren

/in , /door

Piekeren kost veel energie

Iedereen kent het wel: als er iets gebeurt dat niet leuk is of je wordt geconfronteerd met een probleem of een vraag, dan blijf je er maar over denken en je blijft het maar herhalen in je geest. Er wordt van alles bij gesleept en de gebeurtenis, het probleem of de vraag blijft als het ware de spil waarom heen alles draait. Het komt maar niet tot een eindpunt, een oplossing of een plan en dit proces verstoort je innerlijke balans, je levensvreugde en niet zelden slaap je ook nog slecht door dit gepieker.

Piekeren neemt veel energie weg en over het algemeen werkt je intelligentie dan ook niet optimaal. Het zou mooi zijn als we ons gepieker konden stoppen. Dat neemt niet weg dat de gebeurtenis, het probleem of de vraag blijft bestaan en er natuurlijk wel goed naar gekeken moet worden en als het even kan ook een oplossing of een antwoord worden gevonden.

Meditatie kan helpen

Dit is nu net één van de domeinen waar meditatie hulp kan bieden. We herkennen in de meditatie verschillende onderdelen. Het eerste deel is de basis die je je moet aanleren. Het is het fundament van de meditatie en bestaat uit het ‘diep’ kunnen zitten, de ‘diepe adembeweging’ en daaraan gerelateerd een diepe ontspanning en rust en het stil kunnen toekijken op de bewegingen in je geest. Deze aspecten van de meditatie kom je op de een of andere manier tegen in bijna alle meditatiescholen. Het stil kunnen toekijken op bewegingen in je eigen geest, is al een eerste hulpmiddel bij het stoppen met piekeren. Het creëert een vorm van ruimte tussen het piekeren en jezelf. Je kijkt toe op het piekeren. Jij bent dat piekeren niet, het is iets dat plaatsvindt in je geest en je kan er naar kijken.

Het belang van ‘neutraal’ te blijven

Het tweede deel van de meditatie kan je op verschillende manieren formuleren, maar het komt neer op  ‘het innemen van de neutrale positie’, ‘het leren dobberen op’ en ‘de kunst van het niet aanraken’.

De ‘neutrale positie’ is erg behulpzaam om het piekeren te stoppen. De gebeurtenis is daar, het probleem blijft bestaan, maar allerlei gedachten en gevoelens zoals: ‘had ik maar dit of dat gedaan of gezegd’, ‘ja maar….’, ‘het is niet eerlijk dat’ en ‘in het verleden heeft hij of zij ook al dat gedaan of gezegd’, zijn niet behulpzaam en verstoren het proces van het vinden van een oplossing voor het probleem.

Door te leren de ‘neutrale positie’ in te nemen, hoef je alleen maar te kijken en geen oordeel te vellen. Het klinkt misschien een beetje vreemd, maar het is heel goed te leren en je zal zien hoeveel energie het scheelt. Als je geest wat stiller wordt, krijgt hij ook veel meer snelheid en dat helpt bij het vinden van een oplossing.

Blijf ‘dobberen’ op je vraag of probleem

Door ‘te dobberen op’ een probleem of een vraag, en ze mee te nemen in je meditatie en ze ‘diep’ in jezelf neer te leggen, zonder er iets mee te doen, begint de geest te spiegelen en zie je veelal nieuwe aspecten die je niet kon zien toen je zo aan het piekeren was. Het kan zijn dat je ook aspecten ziet van de ‘andere partij’ omdat je vanuit een ander perspectief kijkt en misschien ook je eigen rol iets anders gaat bekijken, maar blijf neutraal en blijf dobberen zoals een bootje op het water doet. Beweeg gewoon mee, het kost geen inspanning.

Natuurlijk komen er allerlei beelden en ideeën op tijdens het dobberen en het is belangrijk om die niet aan te raken. Ze komen op, nemen vorm aan en gaan misschien weer weg. Ze laten wel een indruk achter en misschien is het beeld zo helder dat je ineens weet wat je volgende stap moet zijn.

Dit ‘meenemen van een probleem of vraag’ en ze even laten rusten, is niet iets dat we alleen in de meditatie tegenkomen. In ons gewone leven doen wij het ook. We hebben er zelfs uitdrukkingen voor: ‘er een nachtje over slapen’, ‘ik wil het graag even kunnen bestuderen’, ‘ik heb wat meer tijd nodig’, etc.

De meditatie leert je om de tijd waarom je vraagt goed te gebruiken en niet op te laten gaan in gepieker. Slechts heel zelden leidt piekeren tot een oplossing.

Begin met ‘eenvoudige’ problemen en vragen

Het vraagt wat oefening. Begin niet met het grootste probleem of de moeilijkste vraag om dit te leren. Neem iets kleins en oefen. Neem het mee in je meditatie. Je kan het ook gedurende de dag gewoon ‘in je laten rusten’ zonder er steeds aan te denken, en zien wat er boven komt. Blijf neutraal en raak niets aan. Ook als je een antwoord meent te zien, blijf je nog even verder dobberen, misschien zit er onder het antwoord een dieper gelegen antwoord en daaronder misschien een nog dieper gelegen antwoord.

Als je kunt blijven ‘dobberen’ stopt piekeren

Het is een heerlijk gevoel dat gedobber. Je zal misschien antwoorden zien die je niet goed begrijpt. Daar kan je dan ook weer op dobberen. Als de antwoorden echt goed voelen ook al begrijp je ze niet helemaal, kan je ze eens volgen en vervolgens de ervaringen die je daarmee opdoet weer meenemen in je meditatie. Zo gaat het proces door. Je kan er altijd gebruik van maken. Het is niet moeilijk en het helpt in ieder geval om te stoppen met piekeren.

Als je wil reageren of iets vragen, stuur dan een mailtje naar info@filosofieenmeditatie.nl

Standpunt creëert realiteit

/in , /door

Een diepzinnig filosofisch thema

Eén van de meest diepzinnige thema’s in de filosofie is het thema van vrije keuze. We denken vaak dat het heel natuurlijk is dat we zelf keuzes maken in ons leven en dat wij daar vrij in zijn. Maar een beetje onderzoek laat zien dat vrije keuze een mysterieus begrip is.

Momenteel ben ik bezig een boek te schrijven over Vidya-meditatie. Een meditatievorm waar ik al eerder over geschreven heb en waarvan ik denk dat hij van grote waarde is voor onze huidige tijd en samenleving. Vidya betekent ‘kennis’ of ‘wetenschap’, maar is ook een meditatievorm die je voorbij de wereld van ‘naam en vorm’ voert. Juist deze methode is in staat om je te helpen om zelf na te denken en niet alleen maar meningen van anderen te over te nemen en er achteraan te lopen.

Al schrijvend stuitte ik echter op het oude probleem: hoe ‘vrij’ of ‘objectief’ kunnen wij kijken naar de realiteit waarin wij leven en hoe ‘vrij’ zijn wij om daarin keuzes in te maken?

Vidya-meditatie

De Vidya-meditatie is diep geworteld in de kennis en wijsheid die te vinden is in de Indiase Upanishads. Duizenden jaren oude teksten uit een geheel andere traditie en tijd dan de onze. Wij kijken met onze Westerse ogen uit de 21-eeuw naar deze teksten en betrekken alles wat we lezen of denken te begrijpen op situaties uit ons eigen leven. Maar wat zien wij eigenlijk? Zien wij de wereld van de Upanishads of zien wij een zelfgemaakte werkelijkheid en zoeken wij naar argumenten en kennis die ons wereldbeeld bevestigen? En hebben wij hier keuzes in?

Een verhaal uit de Katha Upanishad

Al schrijvend kwam ik uit op een passage uit de Katha Upanishad die mogelijk een nieuw licht werpt op deze problematiek. Het verhaal gaat als volgt: er was eens een man die niet bijzonder rijk was en die zo graag de hemel wilde verwerven. Volgens zijn traditie moest hij een groot offer brengen en daarbij giften schenken aan ‘mensen die deze giften waard waren’. Hij schonk zijn oude koeien die geen melk meer gaven en die geen kalveren meer konden krijgen en veelal ook nauwelijks nog konden eten en drinken als gift.

Hij had ook een zoon, Nâciketas genaamd. Nâciketas was nog jong en niet bijzonder geschoold, maar had een zuiver hart en een bijzonder gevoelige natuur. Terwijl hij zijn vader gadesloeg dacht hij dat dit niet het juiste offer was. De giften waren niet veel waard en Nâciketas spoorde zijn vader aan om ook iets dat echt waarde had te schenken. Zijn vader negeerde de opmerkingen van zijn zoon, maar Nâciketas herhaalde zijn opmerkingen een tweede en derde keer.

Toen werd zijn vader boos en in zijn boosheid deed hij iets waar hij onmiddellijk spijt van had: hij zei tegen zijn zoon: ‘ik geef jou weg en wel aan de Dood’. Hoewel hij zijn woorden onmiddellijk wilde herroepen, was Nâciketas het daar niet mee eens. Als we woorden spreken die we zo weer kunnen herroepen, wat hebben de woorden dan nog voor zin? Nâciketas gaat naar het huis van de Dood, maar hij gaat niet naar het huis van de Vernietiger, zoals zijn vader het zag, maar naar het huis van een groot leermeester, Yama, zoon van de zon, de kenner van het Allerhoogste. De rest van de Katha Upanishad gaat over het onderricht dat de Dood aan Nâciketas gaf.

Het standpunt van de vader en van de zoon zijn verschillend

Deze eerste passage bevat al een paar vidya’s (verborgen stukjes kennis) die je mee kan nemen in je meditatie. Het standpunt van de vader en van Nâciketas was heel verschillend. Zijn vader wilde de hemel verwerven, maar wilde niet veel geven. Nâciketas wil zuiverheid, het mooiste en is bijzonder standvastig. Zijn vader geeft hem in zijn woede aan de Dood (Mrityu), maar Nâciketas heeft ook hier een ander standpunt: hij ziet de Dood als de kenner van het Allerhoogste. Welke leraar zou hem beter kunnen vertellen over de wereld die voorbij de invloed van de dood ligt, dan de Dood zelf? Wat een uitgelezen kans!

Standpunt creëert realiteit

Standpunt creëert een realiteit en in deze realiteit leef je en maak je keuzes. Natuurlijk ben je ook geplaatst op een bepaalde plaats en in een bepaalde tijd. Maar hoe je er tegenaan kijkt en welke mogelijkheden je wel of niet ziet, wordt voor een belangrijk deel bepaald door het standpunt dat je inneemt. Wil je verandering in je leven?

Je kan proberen naar een andere plaats op aarde te gaan, misschien is het daar beter. Wat je in ieder geval kan proberen is oog te krijgen voor de invloed van verschillende standpunten. Mensen komen snel met elkaar in conflict. We denken dat we het over dezelfde realiteit hebben en die misschien anders interpreteren, alsof de realiteit waarin wij leven iets ‘objectiefs’ is, maar de andere kant is ook interessant: als wij een ‘eigen’ realiteit maken door het innemen van een bepaald standpunt en een ander doet dat ook, dan leven we ieder in een andere wereld.

Een belangrijk deel van het filosofisch onderzoek is er daarom op gericht je eigen standpunt eens los te laten en vanuit het standpunt van de ander te kijken. Vervolgens gaat het onderzoek verder naar de gemeenschappelijke wortel die ten grondslag ligt aan de verschillende standpunten.

Verander je standpunt en je leeft in een andere realiteit. Je moet deze woorden niet voor waar aannemen, maar neem ze eens mee in je meditatie en kijk wat ze doen. Vrij zijn betekent ook dat je van standpunt kunt wisselen, zonder dat je dat wat je werkelijk weet geweld aan doet. Maar om dit te kunnen doen, is het belangrijk dat je zelf leert na te denken. Vidya-meditatie is hierbij een groot hulpmiddel.

Wil je reageren op deze blog of heb je vragen? Stuur mij dan een mailtje. Ik ontvang ze graag. Het mailadres is info@filosofieenmeditatie.nl

Vidya-meditatie en het leren te ‘dobberen op’ en het meenemen van vragen in je meditatie

/in , /door

Momenteel zijn we druk bezig de vidya-meditatie beter uit te werken en uit te leggen hoe je deze eenvoudige, maar zeer effectieve methode kunt gebruiken in je eigen leven. Ik heb er al verschillende blogs aan gewijd (als je ze wil lezen: zie onze website onder blogs.)

Vragen over de techniek van de vidya-meditatie

Er komen veel vragen binnen die deels gaan over de techniek van de vidya-meditatie, maar ook hoe je deze meditatiemethode kunt gebruiken voor dingen die in je leven spelen. Bijvoorbeeld: kan je de vidya-meditatie ook gebruiken om bepaalde vragen waar je mee zit op te lossen, of kan je hem ook gebruiken om bepaalde problemen die je hebt, op te lossen? Verder werd er ook vaak gevraagd of je de vidya-meditatie kan gebruiken om meer inzicht te krijgen in je eigen functioneren en waarom je altijd op een vaste manier reageert in bepaalde situaties.

Vidya-meditatie ‘graaft tot de wortel’

Interessante vragen die heel relevant zijn. De vidya-meditatie komt uit de wereld van de Indiase Upanishads[1]. Daar is hij het mooiste uitgewerkt, maar hij is breed toepasbaar bij het filosofisch onderzoek en ook in de psychologie is het een bruikbare methode. We moeten echter wel een paar dingen onderscheiden: de vidya-meditatie ‘graaft tot de wortel’ en gaat door en door totdat je bij het tijdloze, universele deel van de kennis komt. Deze kennis is niet meer aan een bepaalde cultuur of tijd gebonden en is van en voor alle mensen, waar en wanneer ze ook maar zijn geboren. De kern van de methode is om vragen ‘heel’ te laten en niet primair te streven naar het vinden van antwoorden, maar juist de vragen te gaan ‘leven’. De vraag komt ergens vandaan. Niet iedereen heeft dezelfde vragen op hetzelfde moment. Toch zijn er vragen die ieder mens vroeg of laat stelt. Dit is het spirituele deel van de mens: het willen weten waarom hij leeft, wat de betekenis is van het leven, wat je taak is in het leven en hoe je dat vorm kunt geven. En nog veel meer van dergelijke vragen.

Laat vragen ‘heel’

Door deze vragen, als ze opkomen, niet meteen te beantwoorden, maar heel stil in de meditatie mee te nemen en te kijken vanuit een neutrale positie wat er opkomt en gebeurt, gaat de deur die toegang geeft tot verbinding met lagen in jezelf die niet uitsluitend individueel zijn, maar ook een collectief deel hebben, langzaam open. Je komt als het ware met een laag in contact die van alle mensen is, uit het verleden, het heden en de toekomst.

Vidya-meditatie om meer inzicht te krijgen op je eigen functioneren

Als je de vidya-meditatie wil gebruiken om meer zicht te krijgen op je eigen functioneren, dan werkt deze methode ook, maar je moet wel goed letten op een paar zaken. Belangrijk is dat je ‘neutraal’ blijft en niet meteen een mening hebt over wat je meent te zien of te begrijpen. Ook is het essentieel dat je geen etiketten ‘goed’ of ‘fout’ of dit is ‘mijn’ schuld of ‘zijn of haar’ schuld op wat je ziet, gaat plakken. Dan stopt het proces. Je moet dus leren incasseren en het onderzoek doen met ‘je handen op je rug’. Het kan zijn dat je mooie dingen zult zien, maar het kan ook tegenvallen. Blijf neutraal en let op: geen conclusies, geen oordeel, geen meningen en geen adviezen (of willen veranderen).

Ga niet te ver met deze methode

Belangrijk is ook dat je de methode niet te ver doorvoert, d.w.z. voorbij het punt van je eigen functioneren. Dat kan wel bij de meditatie op de tijdloze, universele kennis, maar nu wil je inzicht krijgen in eigen functioneren. Als je de meditatie zijn werk laat doen, voert hij je voorbij je individualiteit en krijg je zicht op de ‘mantra’s’ die ver voorbij je eigen gedrag liggen, bijvoorbeeld de mantra dat je uitgaat van een tekort of jezelf niet goed, mooi of zuiver vindt. Lange tijd hebben religies geprobeerd ons te doen geloven dat we ‘zondig’ of nog erger waren. Gelukkig kan je ook verbinding maken met mantra’s die je in je ‘licht’ zetten en in je kracht, straling etc. Echter, dit niveau past beter bij het zuivere, continue filosofische onderzoek (vichâra) dan bij de psychologische benadering. Als je weet hoe de methode werkt kan je hem op beide gebieden goed gebruiken.

Vidya-meditatie en het verwerken van verdriet

Tot slot nog een toepassing: het verwerken van pijn en verdriet. We lopen allemaal ‘wonden en littekens’ op in ons leven. Soms is pijn en verdriet niet gemakkelijk op te lossen omdat de mensen, waarmee je iets had willen uitspreken, iets had willen oplossen, er niet meer zijn, of omdat wij er eenvoudig niet toe in staat zijn. Voor dit type pijn en verdriet, dat ik graag vergelijk met ‘stenen’ die je in je systeem hebt, is de vidya-meditatie ook behulpzaam. Je kunt een moeilijke situatie, trauma of verdriet meenemen in je meditatie en net als een vraag die belangrijk voor je is, hem heel stil laten rusten, zonder hem aan te raken. Dit ‘dobberen op’ kan je ook gebruiken bij het verwerken van verdriet of pijn. Wat de vidya-meditatie doet, is vanuit de neutrale positie, stap voor stap de bindingen die je hebt met de pijn of het verdriet los te maken.

Hoe werkt de vidya-meditatie bij het verwerken van verdriet en pijn?

De vidya-meditatie zal misschien niet de gebeurtenis die je verdriet en pijn heeft bezorgd laten verdwijnen, maar wel de bindingen die je er mee aangegaan bent. Door het stap voor stap loslaten van deze bindingen kunnen deze ‘stenen’ weer meegegeven worden aan de stroom’. Ook voor deze toepassing geldt dat je de meditatie gebruikt tot het niveau van het ‘loslaten’ en niet verder gaat, want dan ga je voorbij aan je individualiteit. Op zich is dat ook prachtig, maar dan kom je weer terecht in het diepgaande filosofisch onderzoek. In de vidya-meditatie kan je mooi ontdekken dat psychologie en filosofie één continuüm zijn: het zijn verschillende aspecten van één proces. Vanuit het standpunt van de vidya-meditatie bekeken’, is het verstandig om filosofie, spiritualiteit (waaronder religie) en psychologie als één ondeelbaar geheel te beschouwen.

Wil je reageren? Stuur mij een mail naar: info@filosofieenmeditatie.nl

 

[1] Upanishads zijn onderdeel van de Vedische traditie. Zij zitten vol met  diepe spirituele kennis die deels verborgen zit. Hoewel de Upanishads duizenden jaren oud zijn en behoren tot de hindoeïstische cultuur, bevatten zij tijdloze, universele kennis die ook voor onze tijd en samenleving heel relevant is. Om contact te maken met het tijdloze en universele deel van de kennis die in de Upanishads verborgen zit, is de vidya-meditatie bij uitstek geschikt.